Με αφορμή την 1η Οκτωβρίου – Παγκόσμια Ημέρα Τρίτης Ηλικίας
Ο ΟΗΕ κήρυξε επίσημα τη δεκαετία 2021-2030 ως «Δεκαετία υγιούς γήρανσης».
Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια πρωτοβουλία παγκόσμιας συνεργασίας, όλων των φορέων που ασχολούνται με την υγεία, με στόχο τη διασφάλιση της μακροζωίας και της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων. Η ποιότητα ζωής στην Τρίτη ηλικία εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως την καλή σωματική και ψυχική υγεία, τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας και της αυτονομίας των ηλικιωμένων, την ενεργητική συμμετοχή και συνεισφορά τους στα κοινωνικά, πολιτιστικά και πνευματικά δρώμενα, την οικονομική ανεξαρτησία και τη διαγενεακή αλληλεπίδρασή τους.
Προκειμένου να αξιολογηθούν οι στρατηγικές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην κατεύθυνση της ενεργού γήρανσης, το 2012 σχεδιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Οικονομική Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη, ο Εθνικός Δείκτης Ενεργού Γήρανσης – National Active Ageing Index (AAI).
Ο δείκτης Ενεργού Γήρανσης εξετάζει μέσω 22 θεματικών δεικτών :
▪ Τα επίπεδα απασχόλησης στις ηλικίες 55-74
▪ Την κοινωνική συμμετοχή
▪ Την αυτόνομη διαβίωση των ηλικιωμένων.
Η ανάπτυξη στρατηγικής και πολιτικών για την Ενεργό Γήρανση προέκυψε, ουσιαστικά, από τις εξελίξεις στο δημογραφικό. Τα χαμηλά ποσοστά γονιμότητας και η ταυτόχρονη αύξηση του ποσοστού γήρανσης του πληθυσμού, αποτελεί τεράστιο οικονομικό πλήγμα για τα κράτη. Η Ενεργός Γήρανση, λοιπόν, αποτελεί επιτακτική ανάγκη και είναι μονόδρομος!
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (2016) η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. (Στις πρώτες θέσεις βρίσκονται η Σουηδία, η Δανία, η Ολλανδία και η Φινλανδία). Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι, σε αντίθεση με άλλα κράτη της Ευρώπης, στην Ελλάδα δεν έχει υιοθετηθεί ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προώθησης της Ενεργού Γήρανσης, με τη μορφή μιας οριζόντιας Εθνικής Στρατηγικής. Βέβαια, αναπτύσσονται αποσπασματικά σημαντικοί θεσμοί και πολιτικές που επηρεάζουν τις διαδικασίες της. Τέτοιες παρεμβάσεις είναι :
τα προγράμματα που αναπτύσσει η ΔΥΠΑ για την απασχόληση των μακροχρόνια ανέργων 55-67 ετών, τα Κέντρα Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων, τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, το Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι, οι Δράσεις δια Βίου Μάθησης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, ο προσωπικός βοηθός ΑΜΕΑ και ακόμη τα προγράμματα αθλητισμού στην Τρίτη ηλικία, ο κοινωνικός τουρισμός, τα προγράμματα στον τομέα των νέων τεχνολογιών.
Η Ενεργός Γήρανση είναι ένα στοίχημα που πρέπει να κερδίσουμε. Τα βήματα που γίνονται είναι σημαντικά και προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως οφείλουμε να κάνουμε ακόμη τομές στους τομείς:
• της υγείας
• της κοινωνικής πρόνοιας
• της πρόληψης
• της ανακουφιστικής φροντίδας στο τέλος της ζωής
• της διατήρησης και ενίσχυσης του προγράμματος Βοήθεια στο Σπίτι και της κατ’οίκον νοσηλείας σε ειδικές κατηγορίες ηλικιωμένων
• της απασχόλησης, με συστήματα παροχών που θα ενθαρρύνουν τους μεγαλύτερους σε ηλικία να εργάζονται, κίνητρα προς τους εργοδότες για την απασχόλησή τους και πρόσβαση σε ευέλικτες συνθήκες εργασίας
• των νέων τεχνολογιών
• του εθελοντισμού στην Τρίτη ηλικία (στην οικογένεια, την κοινότητα και τα σχολεία – στην κατεύθυνση της αλληλεγγύης των γενεών- )
• της προσβασιμότητας των ηλικιωμένων σε φιλικά περιβάλλοντα, χωρίς φυσικά και κοινωνικά εμπόδια
• της ενίσχυσης της μακροχρόνιας φροντίδας και των δομών κλειστής περίθαλψης ηλικιωμένων (γηροκομεία) για όσους αδυνατούν να ζήσουν αυτόνομα
• της ψυχολογικής υποστήριξης πασχόντων ηλικιωμένων και των οικογενειών τους
• της μέριμνας για την εξάλειψη της κακοποίησης και των διακρίσεων
• της ευαισθητοποίησης της κοινωνίας στα προβλήματα των ηλικιωμένων
Στοχευμένα, λοιπόν, και αφουγκραζόμενοι τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού και τις ανάγκες των ηλικιωμένων, θα πετύχουμε να διασφαλίσουμε την καλή σωματική και ψυχική υγεία των ηλικιωμένων, να τους δώσουμε ευκαιρίες στην απασχόληση και την κοινωνική συμμετοχή, την ανεξαρτησία, την αξιοπρέπεια και την ευημερία, παράγοντες που εγγυώνται καλή ποιότητα ζωής όσο οι άνθρωποι γερνούν!
*Η Μελίτα Τσαγράκη είναι εργοθεραπεύτρια Δημοτικού Γηροκομείου Χανίων
