Ξανά στο ίδιο έργο θεατές µε τους χιλιάδες γονείς των πρωτοετών ετεροδηµοτών φοιτητών να αναζητούν εναγωνίως φοιτητική στέγη για ενοικίαση, σε µια φάση κατά την οποία τα ενοίκια έχουν πλέον χτυπήσει κόκκινο. Πρόκειται για ένα φαινόµενο το οποίο κάθε χρόνο οξύνεται όλο και περισσότερο, µε τα ΜΜΕ να προβάλλουν συνεχώς τις διαµαρτυρίες των γονέων των ετεροδηµοτών πρωτοετών φοιτητών.
Μάλιστα όπως επισηµαίνεται και σε σχετικό δηµοσίευµα «σηµαντική αύξηση στα ενοίκια των φοιτητικών κατοικιών καταγράφεται στις µεγαλύτερες φοιτητουπόλεις της Ελλάδας, µε τη µέση άνοδο των ζητούµενων µέσων τιµών να φτάνει το 10% σε σχέση µε πέρσι και τη µέση τιµή ενοικίου µια φοιτητικής κατοικίας να ανέρχεται στα 9,1 ευρώ/τ.µ» .
Και όλα αυτά βεβαίως µε φόντο τόσο την ακρίβεια που πλήττει τη χώρα όσο και τη συνακόλουθη µείωση της αγοραστικής δύναµης των νοικοκυριών, η οποία στα τέλη του 2022 είχε υποχωρήσει δραµατικά έως 40% ελέω ακρίβειας. Αγοραστική δύναµη η οποία µειώθηκε κι άλλο εντός του 2023, ενώ αναµένεται να πληγεί ανεπανόρθωτα στο επόµενο διάστηµα καθώς πυκνώνουν τα εφιαλτικά σενάρια για υψηλό πληθωρισµό µέχρι το 2025, όπως προκύπτει από τις εκτιµήσεις αναλυτών 41 τραπεζικών κολοσσών.
Βεβαίως το ζήτηµα της έλλειψης φοιτητικής στέγης και της συνακόλουθης εκτόξευσης των ενοικίων είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιλυθεί την επόµενη πενταετία, καθώς κάθε χρόνο έχουµε συνεχείς αυξήσεις στις αξίες των ακινήτων σε συνδυασµό µε τη µείωση της προσφοράς του αριθµού των κατοικιών προς ενοικίαση.
Πάντως από τη δική µας πλευρά έχουµε προτείνει εδώ και πολλά χρόνια την αλλαγή του µοντέλου πρόσβασης στα ΑΕΙ το οποίο πέραν των άλλων θα είχε ως αποτέλεσµα και τη δραστική αντιµετώπιση του οξυµένου προβλήµατος των αυξηµένων ενοικίων φοιτητικής στέγης.
Πέραν των εκπαιδευτικών παραµέτρων που έχουν σχέση µε την κατάργηση των Πανελληνίων Εξετάσεων και τη θεσµοθέτηση της ελεύθερης πρόσβασης στα ΑΕΙ, θέση την οποία υπερασπίζοµαι σθεναρά από το 2008 µε άρθρα µου ως Πανεπιστηµιακός δάσκαλος, η κατάργηση των Πανελληνίων Εξετάσεων και η εγκαθίδρυση ενός περιφερειακού συστήµατος ελεύθερης πρόσβασης στα ΑΕΙ είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε σηµαντική ανακούφιση των ελληνικών νοικοκυριών στην επόµενη δύσκολη οικονοµική περίοδο η οποία αναµένεται να σηµαδεύσει τη χώρα.
Άλλωστε η ζοφερή οικονοµική κατάσταση των ελληνικών νοικοκυριών επιβεβαιώνεται πέραν των άλλων και από τα πρόσφατα στοιχεία σε σχέση µε τις καταθέσεις στις ελληνικές τράπεζες, σύµφωνα µε τα οποία το 72,5% των καταθετών έχουν υπόλοιπα έως 1000 ευρώ, το 12,4% των καταθετών έχουν υπόλοιπα από 1000 έως 5000 ευρώ, το 13% των καταθετών έχουν από 5001-έως 50.000 ευρώ και µόνο το 1,4% των καταθετών έχουν από 50.000 έως 100.000 ευρώ.
Η προτεινόµενη ελεύθερη πρόσβαση λοιπόν στα ΑΕΙ θα έχει ως αποτέλεσµα οι γονείς να σταµατήσουν να δαπανούν χιλιάδες ευρώ ετησίως σε φροντιστήρια. Έτσι µόνο το 2018 σε εποχή κρίσης και Μνηµονίων η ιδιωτική δαπάνη της ελληνικής οικογένειας ανήλθε ετησίως σε 1,5 δισ. ευρώ. Μεγάλο µέρος της δαπάνης αυτής κατευθύνθηκε στα φροντιστήρια για την προετοιµασία των µαθητών προκειµένου να περάσουν στις πανελλαδικές εξετάσεις σε κάποιο ΑΕΙ.
Με την πρότασή µας για ελεύθερη πρόσβαση στα ΑΕΙ σε συνδυασµό µε την εφαρµογή της αρχής της περιφερειακής προτίµησης, οι φοιτητές θα µπορούν να σπουδάζουν στον τόπο κατοικίας τους και έτσι δεν θα επιβαρύνεται ο µηνιαίος οικογενειακός προϋπολογισµός µε 1000 τουλάχιστον ευρώ για κάθε φοιτητή/τρια.
Επιπλέον, προτείνεται η αξιοποίηση της εµπειρίας των άλλων Ευρωπαϊκών Πανεπιστηµίων σε µεθόδους αξιολόγησης των πρωτοετών φοιτητών προς αντιµετώπιση της αυξηµένης ζήτησης σε Σχολές αιχµής.
Τέλος, ζητούµε δωρεάν ενδοπεριφερειακή µετακίνηση των φοιτητών µε τα µέσα µαζικής µεταφοράς προκειµένου να µειωθούν τα κόστη που επωµίζεται η κάθε οικογένεια για δαπάνες φοιτητικής µέριµνας και εγκατάστασης.
Ακόµα, οι νέες µειωµένες πλέον δαπάνες για τη φοιτητική µέριµνα που βαρύνουν την ελληνική οικογένεια θα καταναλώνονται στο εσωτερικό της χώρας.
Μάλιστα αν λάβουµε υπόψη ότι από τους τουλάχιστον 225.000 ενεργούς φοιτητές, όπως αυτοί προκύπτουν από τις δηλώσεις για τη διανοµή συγγραµµάτων µε βάση στοιχεία του ακαδηµαϊκού έτους 2019-2020, οι µισοί απ’ αυτούς σπουδάζουν εκτός του τόπου της µόνιµης οικογενειακής τους κατοικίας, αντιλαµβάνεται κανείς ότι θα µπορούσαν οι διάφοροι οικογενειακοί προϋπολογισµοί να εξοικονοµήσουν τουλάχιστον 1,3 δισ. ευρώ ετησίως ίσως και περισσότερα.
Επιπροσθέτως το κράτος θα απαλλαγεί και από το σηµαντικό δηµοσιονοµικό κόστος που συνιστά τόσο η καταβολή του περίφηµου φοιτητικού στεγαστικού επιδόµατος ύψους 1500 ευρώ ετησίως ή 2000 ευρώ σε περίπτωση συγκατοίκησης για κάθε φοιτητή που σπουδάζει σε απόσταση τουλάχιστον 80 χιλιοµέτρων από την οικογενειακή του εστία, όσο και το ποσό επιδότησης των λογαριασµών ηλεκτρικού ρεύµατος των ετεροδηµοτών φοιτητών. Μάλιστα σύµφωνα µε δηλώσεις της τότε υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραµέως το 2022, οι δικαιούχοι του φοιτητικού στεγαστικού επιδόµατος ανέρχονταν σε 50.000 άτοµα (www.ot.gr 15/9/2022), µε το δηµοσιονοµικό κόστος να ανέρχεται τότε σε 75 εκατοµµύρια ευρώ.
Εν κατακλείδι, η προτεινόµενη ελεύθερη πρόσβαση στα ΑΕΙ θα συµβάλλει στη σηµαντική οικονοµική ανακούφιση της ελληνικής οικογένειας στη µετεκλογική εποχή, η οποία αναµένεται εξαιρετικά ζοφερή από οικονοµικής απόψεως µε υψηλό πληθωρισµό, ακρίβεια, µειωµένη αγοραστική δύναµη και συνεχή φορολογικά ρεσάλτα στις τσέπες των Ελλήνων πολιτών.
Ταυτόχρονα θα οδηγήσει και σε κατακόρυφη µείωση των ενοικίων της φοιτητικής στέγης, καθώς θα µειωθεί δραστικά ο αριθµός των ετεροδηµοτών φοιτητών και ως εκ τούτου θα µειωθεί συνακόλουθα και η ζήτηση για ενοικίαση φοιτητικής στέγης.
*Ο Νότης Μαριάς είναι Καθηγητής Θεσµών της ΕΕ στο Πανεπιστήµιο Κρήτης, Πρόεδρος του Κόµµατος ΕΛΛΑ∆Α – Ο ΑΛΛΟΣ ∆ΡΟΜΟΣ, πρώην Ευρωβουλευτής
