Ευρήματα κυρίως των αρχαϊκών χρόνων έφερε στο φως η ανασκαφή του κεντρικού χώρου του αρχαίου ναού της Δήμητρας στην ακρόπολη της Φαλάσαρνας.
Όπως είχαν αποκαλύψει τα “Χανιώτικα νέα” σε ρεπορτάζ στις 24.10, οι ανασκαφές στην περιοχή έχουν φέρει στο φως σημαντικούς αρχαιολογικούς θησαυρούς. Σε σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού χθες, από τα ευρήματα φαίνεται να κυριαρχεί η δαιδαλική τέχνη στην πρώιμη αρχαϊκή περίοδο (650 π.Χ.) με τη μορφή γυμνών γυναικείων μορφών με δαιδαλική κόμμωση και υψηλό πόλο. Από τα ευρήματα του 6ου αιώνα π.Χ. ξεχωρίζουν αντικείμενα από αιγυπτιακό και φοινικικό γυαλί, πήλινα περίαπτα (φυλαχτό ή κόσμημα) πουλιών και ζώων, αιχμές βελών και δοράτων, μικρογραφικά αγγεία, ένθρονες γυναικείες μορφές, καθώς και ένα γυναικείο ειδώλιο που κρατά παπαρούνα και ρόδι.
Όσον αφορά στα ευρήματα του 4ου και 3ου αιώνα π.Χ., ξεχωρίζουν οι υδρίσκες, μία ραμφόστομη τελετουργική πρόχους (αγγείο) με ερυθρόμορφη παράσταση ιπτάμενου έρωτα, σιδερένιες αιχμές και αλαβάστρινα αγγεία.
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΥΠ.ΠΟ.Α., ο ναός βρισκόταν πάνω σε βραχώδη λοφίσκο στο διάσελο δύο ψηλών βουνοκορφών σε φυσικό σπήλαιο με άφθονο νερό, που όμως κάποτε κατέρρευσε. Μετά την καταστροφή του σπηλαίου ολόκληρος ο βραχώδης λοφίσκος λειτουργούσε ως υπαίθριος ιερός χώρος λατρείας χθόνιας θεότητας, που σχετιζόταν με τη γη, το νερό, τη γονιμότητα και εν γένει τη δύναμη του νερού ως πηγή ζωής. Αυτό συμπεραίνεται από τα εκατοντάδες πήλινα ειδώλια γυναικείων μορφών, ένθρονων θεοτήτων, κεφαλών με πόλο που ομοιάζουν με τη θεά Δήμητρα, μικρογραφικών υδριών και υδριαφόρων γυναικών, όλα χαρακτηριστικά ευρήματα στα ιερά της πανάρχαιας θεάς Δήμητρας.
Το αρχιτεκτονικό οικοδόμημα του ναού που σώζεται σήμερα, επαναχτίστηκε με λίθους σε δεύτερη χρήση στα τέλη 4ου/αρχές 3ου αιώνα π.Χ. πάνω στον ίδιο βράχο, όπου προϋπήρχε το σπήλαιο και η πρωιμότερη λατρεία. Το τέμενος ορίζεται από περίβολο που διασώζεται στο μεγαλύτερο μέρος του, εκτός από ένα τμήμα που φαίνεται να έχει καταστραφεί από ένα τεράστιο ογκόλιθο. Μία μνημειώδης κλίμακα οδηγούσε σε δύο μονόχωρα κτήρια με κοινό ενδιάμεσο τοίχο, και κοινό αναλημματικό τοίχο (τοίχος σε έδαφος υπό κλίση) στη βόρεια πλευρά. Το ανατολικό κτήριο ήταν το κυρίως ναϊκό οικοδόμημα, ενώ το δυτικό χρησίμευε πιθανά ως βοηθητικό πρόκτισμα. Μία θύρα στο ανατολικό μέρος του αδύτου οδηγούσε σε υπαίθριο χώρο, όπου γίνονταν οι θυσίες.
Το άδυτο του ναού είχε πλακόστρωτο δάπεδο, όπως και τα υπόλοιπα δάπεδα του ναού. Πάνω στο δάπεδο υπήρχαν πέντε θήκες απόθεσης προσφορών, στο εσωτερικό των οποίων αποκαλύφθηκαν αγγεία καλής ποιότητας με κομψά σχήματα, ορισμένα τελετουργικού χαρακτήρα, ένα εκ των οποίων ήταν ενεπίγραφο με χαραγμένο στη δωρική διάλεκτο το όνομα της θεάς στην οποία ήταν αφιερωμένος ο ναός : Α Κ Ε Σ Τ Ω Ι Δ Α Μ Α Τ Ρ Ι, η Ακεστώι αφιερώνει στη θεά Δήμητρα.
Η ανασκαφή έγινε με την εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την υποστήριξη της διευθύντριας της Eφορείας Αρχαιοτήτων Χανίων δρ. Ελένης Παπαδοπούλου, ενώ συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο αρχαιολόγος της Εφορείας δρ Μιχάλης Μιλιδάκης, η αρχαιολόγος Ελπίδα Χατζηδάκη και ο αρχιτεχνίτης Κ. Μουντάκης.
Αναζήτηση χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ
Η συνέχιση των έργων ανάδειξης της αρχαίας Φαλάσαρνας και η δυνατότητες χρηματοδότησης μέσω του νέου ΕΠΣΑ, βρέθηκαν στο επίκεντρο συνάντησης που πραγματοποιήθηκε χθες, στο Υπουργείο Πολιτισμού, μεταξύ των υπουργού Λίνας Μενδώνη, βουλευτή Χανίων και προέδρου της Διαρκούς Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, Βασίλη Διγαλάκη και της επικεφαλής της αρχαιολογικής έρευνας, Δρ. Ελπίδας Χατζηδάκη.
Οπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του πολιτικού γραφείου του κ. Διγαλάκη, η κα Μενδώνη ενημερώθηκε από την αρχαιολόγο, Δρ. Ελπίδα Χατζηδάκη για τα ευρήματα και την πρόοδο των ανασκαφών, ενώ η κα Χατζηδάκη ενημέρωσε την Υπουργό και για την προφορική δέσμευση νέας χρηματοδότησης μέσω δωρεάς από το Ίδρυμα ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ (Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου) για την αναστηλωτική μελέτη του ναού της Δήμητρας και τη συνέχιση της αρχαιολογικής ανασκαφής.
Ο κ. Διγαλάκης, με πρωτοβουλία του οποίου πραγματοποιήθηκε η συνάντηση, τόνισε την ανάγκη ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου, μέσω χρηματοδότησης της σχετικής μελέτης από το νέο ΕΣΠΑ.
Συγκεκριμένα η μελέτη που είναι εγκεκριμένη, προβλέπει, μεταξύ άλλων, κατασκευή κτηρίου εισόδου, με εκδοτήριο εισιτηρίων, φυλακείο, τουαλέτες και χώρο στάσης, δημιουργία χώρου στάθμευσης, περίφραξη του αρχαιολογικού χώρου, σηματοδότηση διαδρομής επίσκεψης κ.λπ.
«Ο βουλευτής Χανίων επεσήμανε επίσης την ανάγκη βελτίωσης της προσβασιμότητας στον αρχαιολογικό χώρο, με ασφαλτόστρωση του υφιστάμενου δρόμου στο τελευταίο τμήμα της διαδρομής, καθώς και την ανάγκη ηλεκτροδότησης και υδροδότησης του αρχαιολογικού χώρου», σημειώνεται στην ανακοίνωση και τονίζεται ότι η υπουργός «διαβεβαίωσε ότι θα μεριμνήσει ώστε να ολοκληρωθούν γρήγορα όλες οι απαιτούμενες ενέργειες από πλευράς Υπουργείου και να είναι το έργο ανάδειξης ώριμο και επιλέξιμο προς ένταξη στο νέο ΕΣΠΑ».
