Μνημείο μοναδικό που η αναστήλωσή του απαιτούσε μια σύγχρονη αρχιτεκτονική προσέγγιση όπως αυτή εκφράστηκε από την Α΄ φάση της μελέτης του Πολυτεχνείου Κρήτης, είναι τα Νεώρια σύμφωνα με την Ιταλίδα καθηγήτρια κα Elisabetta Molteni, και τους βοηθούς της δόκτορες κ. Αlberto Perez Negrete και Silvia Peressutti που βρέθηκαν στα Χανιά αυτές τις ημέρες.
Στο περιθώριο της επίσκεψης τους οι Ιταλοί ερευνητές μίλησαν στα “Χ.ν.” τόσο για τη μελέτη όσο και τα αρχεία της Βενετίας που αφορούν τα Χανιά.
Ειδικότερα σε ότι αφορά την Α΄ φάση της μελέτης η κ. Elisabetta Molteni μας επισήμανε πως ένα από τα χαρακτηριστικά της είναι ότι «κρατάει ‘ανοικτά’ ως προς την λειτουργικότητά τους τον χώρο των Νεωρίων σε δράσεις και ποικίλες δραστηριότητες. Επίσης κρατάει την παλιά δομή τους , δεν επιχειρεί παρεμβάσεις». Ρωτάμε την κ. Molteni και για διαφορετικές σκέψεις που ίσως η ίδια θα ήθελε να δει να αποτυπώνονται στη μελέτη. «Η προσωπική μου άποψη για την βορεινή είσοδο πλευρά των Νεωρίων είναι ότι δεν θα έπρεπε να απομακρυνθούν οι πιο πρόσφατες κατασκευές. Αυτές οι κατασκευές των αρχών του 20ου αιώνα αποτελούν μέρος της ιστορίας τους και αυτό αποτελεί και τον πλούτο των μνημείων. Επίσης η ανακατασκευή της πύλης στο δυτικό Νεώριο δεν είναι πάντα καλή ιδέα. Χρειάζεται μια νέα είσοδος που μπορεί να εμπεριέχει και κάποια αυθεντικά τμήματα της παλιάς πύλης, εφόσον μας βρίσκονται, μέσω νέου σχεδιασμού. Αλλά αυτές είναι προσωπικές μου απόψεις» απαντάει.
ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Οι Ιταλοί ερευνητές παρουσίασαν στο συνέδριο πολύ ενδιαφέρον υλικό από τα αρχεία της Βενετίας όπου γίνονταν αναφορές στον τρόπο κατασκευής, τα υλικά και τη χρήση των Νεωρίων.
«Τα αρχεία της Βενετίας είναι ανοικτά σε όλους τους ερευνητές, σε φοιτητές από όλο τον κόσμο. Αυτά τα ντοκουμέντα είναι γνωστά στους πανεπιστημιακούς γιατί μια από τις βασικές πηγές για τη διδασκαλία της Βενετικής περιόδου. Ειδικά για την Κρήτη υπάρχουν πάρα πολλές αναφορές των ρεκτόρων και διοικητικών υπαλλήλων της Βενετίας που διαχειρίζονται τα δημόσια πράγματα στην Κρήτη για τα δημόσια έργα, τις οχυρώσεις, τα Νεώρια. Η υπόθεση της Βενετοκρατίας αποτελεί αντικείμενο μελέτης μιας διεθνούς κοινότητας όχι μόνο ιταλο-ελληνικής. Το Ελληνικό Ινστιτούτο της Βενετίας τώρα και δεκαετίες υπήρξε πρωταγωνιστής προωθώντας επιμέρους θεματικές, δίδοντας επίσης την δυνατότητα φιλοξενίας σε Έλληνες και ξένους για να προσεγγίσουν τα αρχεία αυτά» δηλώνει η κ. Μolteni.
Αναφορικά με την αξία και τη σημασία των Νεωρίων των Χανίων ο κ. Αlberto Perez Negrete εξηγεί πως « έπαιξαν διαφορετικό ρόλο σε κάθε μια από τις ιστορικές περιόδους της πόλης. Ένας βασικός σκοπός των Νεωρίων των Χανίων ήταν να κρατάνε ασφαλή τα πλοία της Βενετίας κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Δεν κατασκεύαζαν στα Χανιά πλοία όχι γιατί υπήρχε έλλειψη βασικών υλών: ξυλείας, κεραμιδιών και σιδηρών ελασμάτων. »
Ρωτήσαμε αν υφίσταται κάτι που διαφοροποιεί τα Νεώρια των Χανίων σε σύγκριση με άλλες ανάλογες κατασκευές ανά τη Μεσόγειο. Σύμφωνα με την κ. Silvia Peressutti «Τα νεώρια είναι σημαντικά και μοναδικά απλώς μόνο και μόνο επειδή υπάρχουν ακόμη ατόφια. Δεν υπάρχει ανάγκη να αποδειχτούν μοναδικά για να θεωρηθούν σημαντικά. Σε εκείνα που σήμερα δεν υπάρχουν είχαν εφαρμοστεί οικοδομικές τεχνικές της λιμνοθάλασσας της Βενετίας, δηλαδή με κάλυψη από ξύλινες στέγες. Οι επτά θόλοι που μελετάμε βρήκαμε και ξεκάθαρα να περιγράφονται στα έγγραφα ότι κατασκευάστηκαν με υλικά και τεχνικές του τόπου. Πρόκειται λοιπόν για μία μαρτυρία σημαντική που αναδεικνύει τις ικανότητες των Κρητών τεχνιτών τον 16ο αιώνα» .
