Ανταποκρινόμενος σε ευγενική πρόσκληση της Πρεσβείας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στη χώρα μας, βρίσκομαι σήμερα σε αυτή τη θέση, όπου είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε και να ακούμε τον μακαριστό Νικόλαο Κοπάση.
Ευχαριστώ την Εξοχότητά σας κ. Πρέσβη Jens Plötner, και εσάς κ. Ακόλουθε Άμυνας Συνταγματάρχα Frank Kammerer για την εμπιστοσύνη και την τιμή.
Τολμώντας μια θεολογική προσέγγιση της σημερινής τελετής, σας καλώ να τη φανταστούμε ως ΣΥΝΑΞΗ ΨΥΧΩΝ χιλιάδων νεκρών που αναπαύονται δίπλα μας και εκείνων του Συμμαχικού Νεκροτα-φείου της Σούδας, των θυμάτων του πολέμου σε διάσπαρτα κοιμητήρια όλης της Κρήτης, προσέτι δε και εκείνων των Κρητών, για τους οποίους δεν χρειάσθηκε τάφος στα ξένα.
Είναι φέτος το 77ο έτος από τη Μάχη της Κρήτης. Διερωτώμαι: Ἔχει μήπως κάτι ιδιαίτερο να μας πει αυτό το χρόνο ο αριθμός 77;
Μια φορά πλησίασε ο Πέτρος τον Ιησού και τον ρώτησε: “Κύριε, πόσες φορές θα σφάλει σ’ εμένα ο αδερφός μου και θα τον συγχωρήσω; Ως εφτά φορές;” Του λέει ο Ιησούς: “Δε σου λέω ως εφτά, αλλά ως εβδομήντα φορές εφτά.” (Ματθ. 18, 21-22). Δηλαδή αδιαλείπτως!
Μεγάλη είναι η αρετή της προσευχής για άλλους. Ιερό το μυστήριο της συγχώρησης. Γι’ αυτήν επικαλούμεθα τη χάρη και το έλεος του Θεού.
Απέναντί μας βρίσκεται η Μονή Γωνιάς, η οποία φιλοξένησε επί χρόνια τις οστεοθήκες των εδώ αναπαυομένων ανθρώπων.
Δίπλα στο Μοναστήρι είναι η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης. Πολλά από τα προγράμματα αυτού του Ιδρύματος αποβλέπουν στη θεραπεία της μνήμης και στην καταλλαγή των λαών μας, καθώς και στη δημιουργική συνεργασία μας προς οικοδομή και στεραίωση του κοινού μας “οίκου”, που ονομάζεται ΕΥΡΩΠΗ και έχει ως κοιτίδα του πολιτισμού της την Κρήτη.
Oι τελετές μνήμης τον Μάϊο του 1991, 50 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης, είχαν δυο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία θα ήθελα να υπενθυμίσω με λίγα λόγια.
Πρῶτον: Ο τότε Πρωθυπουργός μας Κώστας Μητσοτάκης, με συνηγορία και της Ακαδημίας μας, προσκάλεσε στην Κρήτη για τις τελετές αυτές τον Ομοσπονδιακό Καγκελάριο Helmut Kohl.
Δεύτερον: Στα πλαίσια των τελετών μνήμης οργανώσαμε τότε στην Ορθόδοξο Ακαδημία τη ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΗ. Προσκαλέσαμε και ήρθαν επίσημοι εκπρόσωποι των Εκκλησιών Κρήτης, Ελλάδος, Κύπρου, Αγγλίας, Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας, της Καθολικής και της Ευαγγελικής Εκκλησίας της Γερμανίας.
Από τη ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙ ΤΗ ΖΩΗ, την οποίαν εξέδωσε η Διάσκεψη εκείνη, αναφέρω συνοπτικά μόνο τις ακόλουθες 4 διακηρύξεις:
Πρώτον: Η Διάσκεψή μας δεν είχε την πρόθεση να δικάσει το παρελθόν και τους κατ’ άνθρωπον συντελεστές του. Η Ιστορία γράφεται και ερμηνεύ-εται από τους ανθρώπους, υπόκειται όμως στην έσχατη κρίση του Θεού….
Δεύτερον: Καταδικάζομε ιδεολογίες όπως ο ναζισμός, ο φασισμός και κάθε άλλη μορφή ολοκληρωτικών συστημάτων.
Τρίτον: Χωρίς δικαιοσύνη, σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εφαρμογή των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών…, θα είναι μάταιος ο όποιος μόχθος και ο όποιος σχεδιασμός και συνασπισμός για την ειρήνη και τη ζωή …
Τεταρτον: Γνωρίζομε πως η αλήθεια συντηρεί τη μνήμη. Η αλήθεια ενθυμείται και δεν αποσιωπά.
Στην τελευταία αυτή επισήμανση επιτρέψατε να προσθέσω μια πληροφορία, η οποία αρμόζει νομίζω να ακουσθεί αυτή την ώρα σε τούτο τον τόπο. Έχω προτείνει να κάνουμε επιτέλους δύο πράγματα:
Πρώτον, να ανακηρυχθεί σε εθνικό διατηρητέο Μνημείο το κτηριακό συγκρότημα της φυλακής της Αγυιάς.
Δεὐτερον, να διαμορφωθεί στο ίδιο αυτό συγκρότημα το ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ, ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ.
Και για τις δύο προτάσεις έχουν δρομολογηθεί οι αναγκαίες διαδικασίες.
Κάθε καλή ιδέα είναι ευπρόσδεκτη!
Aν μνήμη και αλήθεια συμπορπατούν, συμπορεύεται η ελπίδα.
*Ομιλία κατά την τελετή μνήμης στο Γερμανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο στό Μάλεμε, 20.05.2018
