Το να επιθυμούμε να αλλάξουν τα πράγματα από την μια μέρα στην άλλη, το να επενδύουμε στο νέο έτος να συνετιστούν οι άνθρωποι και να κοιτάξουν τι πραγματικά τους αρμόζει, είναι σα να πιστεύουμε ότι ο κόσμος μπορεί να κάνει την προσδοκούμενη κατά τα άλλα απότομη στροφή, ανεξάρτητα αν οι ιδέες και τα οράματα απουσιάζουν επιδεικτικά, γεγονός που οδηγεί κατευθείαν στην παταγώδη αποτυχία.
Θέλω να πω πως πρέπει να ωριμάσουν οι άνθρωποι, να πάψουν να θεωρούν ότι με μια εξασφαλισμένη δουλειά και χρήματα προσεγγίζουν την πεμπτουσία της ζωής, πως με μια πετυχημένη επαγγελματική καριέρα, συνοδευόμενη από πλείστες γονυκλισίες και μια συμβατική οικογενειακή ζωή, θα διάγουν έναν θεόσταλτο βίο, πιστοί σε κάθε είδους προλήψεις και δεισιδαιμονίες. Θέλει αγώνα και πείσμα η ζωή για να πεις πως βρίσκεσαι «εδώ κάτω που γίνονται όλα και όχι στον άλλο κόσμο», όπως έλεγαν οι αρχαίοι, εκπληρώνοντας την επιθυμία για μια λεύτερη ζωή, μακριά από την κάθε είδους εικονο-πρόσωπο-λατρεία.
Είτε ζεις στην φτωχή από πλευράς διαβίωσης και αξιών Ελλάδα, είτε στην πλούσια μεριά της Ευρώπης, είτε θεωρείς πως «έπιασες την καλή» επειδή πατάς επί πτωμάτων στον εργασιακό σου χώρο και τις συναλλαγές σου, είτε νομίζεις πως με τον εγωισμό και την δουλοπρέπειά σου κατορθώνεις να εξυπηρετείς τις πάγιές σου ανάγκες και να καλύπτεις τα κενά του χαρακτήρα σου, το ζητούμενο είναι ένα, ότι ποτέ σου δεν έκανες την παραμικρή αυτοκριτική αλλά πάνω απ΄ όλα δεν γύρισες το κεφάλι ούτε έστρεψες το βλέμμα σου στην δυστυχία, γιατί πολύ απλά αυτό που σε ενδιάφερε ήταν να κάνεις την δουλειά σου.
Κάποτε οι φιλόσοφοι προσπαθώντας να ερμηνεύσουν τη ζωή, προέβαιναν σε διεξοδικές αναλύσεις με την χρήση των κατάλληλων εννοιών και προτάσεων, τοποθετώντας την κάθε λέξη εκεί που πρέπει, χωρίς την παραμικρή αχρησία και παράλειψη. Κάποτε, όταν οι άνθρωποι ήθελαν να εκφράσουν την αντίθεσή τους δεν έβγαιναν απλά στο δρόμο αλλά διάνθιζαν την διαμαρτυρία τους με πλείστα λεκτικά βοηθήματα, ευρηματικά συνθήματα και ατάκες, επειδή αφενός υπήρχε η όρεξη και αφετέρου το οπλοστάσιο των ιδεών ήταν πάντα γεμάτο.
Σήμερα που τα πράγματα έχουν υπερβεί τα επιτρεπτά όρια, την εποχή όπου το χρηματιστήριο κανονίζει την αποθήκευση των ελπίδων – όχι για μια καλύτερη ζωή αλλά για τους στοιχειώδεις όρους επιβίωσης – το να περιμένεις να αλλάξουν οι άνθρωποι και να παραιτηθούν από την μοναδική τους επιθυμία και αξίωση που σχετίζεται με το να πληρώνονται καλά και να πηγαίνουν τα παιδιά τους σε ακριβά σχολεία, είναι σα να να στέλνεις ένα μπουκάλι χωρίς καπάκι στην θάλασσα με ένα μήνυμα που δεν θα λάβει ποτέ κανείς επειδή το μπουκάλι αυτό θα πάει αυτόματα στον πάτο.
Υπάρχουν βέβαια και τα όρια που είπα πως έχουν ξεπεραστεί και με δεδομένο ότι περνώντας την κόκκινη γραμμή η κάθε καταστροφή είναι πάνοτε δυνατή, ελοχεύει κάπου η ελπίδα της αναγέννησης μέσα από τις στάχτες, η απόκτηση της αποκαλούμενης γερμανιστί «reiner Verstand» – του καθαρού Νού που έλεγε και ο μεγάλος φιλόσοφος Εμμάνουελ Κάντ, ένας νους που διαχωρίζεται πλήρως από τον αισθησιασμό, το μυαλό ως πηγή των a priori αρχών και αξιωμάτων. Για να χρησιμοποιήσει όμως το μυαλό του ο άνθρωπος θα πρέπει να απαλλαγεί από τα δεσμά της λεκτικής κακοποίησης, θα πρέπει να γυρίσει τον χρόνο πίσω, να μελετήσει ξανά με μολύβι και χαρτί την καταγωγή του και όλες τις επιστήμες που την μελέτησαν επισταμένως. Μπορεί όμως να γίνει ο σημερινός άνθρωπος ταυτόχρονα, γλωσσολόγος, μαθηματικός ή φιλόσοφος; Μπορεί να αποτινάξει την περιττή φαντασιοκοπία για μια εικονική ζωή χωρίς ιδέες και εμβάθυνση των νοημάτων; Ασφαλώς και όχι.
Αυτά όλα δεν γίνονται από την μια μέρα στην άλλη. Ούτε ο ερχομός του 2019 σημαίνει ταυτόχρονα και κάτι νέο στην ψυχή του ανθρώπου, πέρα από την εθιμοτυπική ανταλλαγή ευχών. Το λέω αυτό γιατί λείπει παντελώς στον η Παιδεία, η δυνατότητα αυτή που προσδίδει αξία στην επικοινωνία. Η τελευταία βέβαια παραμένει παραδόξως το ζητούμενο ακόμη και μέσα από τα σαχλά social media. Αυτό είναι και το οξύμωρο στο περιθώριο αυτής της ζωτικής παρακμής, αυτού του προφανούς ζωτικού ψεύδους, όπου οι άνθρωποι νομίζουν πως πάντα κάποιο Υπέρτατο Ον τους καθορίζει, κρίνει και ταξινομεί. Από την επικοινωνία -έστω και με αυτούς τους όρους-μπορεί να ελπίσει κανείς σε ανάδυση νέων σημασιών.
