Εξαιρούνται τα ελαιόλαδα Ελλάδας, Ιταλίας, Πορτογαλίας και χύμα Ισπανίας
✓ Ποιοι χάνουν και ποιοι κερδίζουν από την απόφαση
✓ Ποιους θεωρούν οι Ισπανοί υπευθύνους για την επιλογή
✓ Πως μπορεί να ωφεληθεί η Ελλάδα από την εξέλιξη;
Μεγάλο θόρυβο και έντονες αντιδράσεις προκάλεσε στην Ισπανία η τελική απόφαση του ΠΟΕ να επιβληθούν δασμοί 25%, συνολικής αξίας 7,5 δις$ σε Ευρωπαϊκά προϊόντα εισαγόμενα στις ΗΠΑ, μεταξύ των οποίων και τα τυποποιημένα ελαιόλαδα και οι επιτραπέζιες ελιές της Ισπανίας
Απο την απόφαση αυτή, που θα ισχύσει από 18 Οκτωβρίου 2019, εξαιρούνται εισαγωγές ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών από άλλες χώρες της ΕΕ μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Οι δασμοί αυτοί επιβάλλονται με απόφαση του ΠΟΕ (Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου) μετά απο πρόταση των ΗΠΑ, ως αντίποινα στην ΕΕ για τις παράνομες επιδοτήσεις στην εταιρεία κατασκευής αεροπλάνων Airbus στην οποια μετέχουν Ισπανία, Γαλλία, Γερμανία και Αγγλία.
Και αυτό γιατί, οι επιδοτήσεις αυτές, θεωρείται ότι ζημιώνουν την ανταγωνίστρια Αμερικανική κατασκευάστρια αεροπλάνων Boeing.
Η υποδοχή του μέτρου στις ΗΠΑ
Το γεγονός, το οποίο απο καιρό αναμενόταν, έγινε δεκτό απο τους εμπλεκόμενους φορείς στις ΗΠΑ και Ισπανία, με σχόλια ανάλογα με τις επιπτώσεις που έχει στα οικονομικά τους συμφέροντα.
Έτσι, με μάλλον θετικά σχόλια έγινε δεκτό το γεγονός απο τους παραγωγούς επιτραπέζιων ελιών των ΗΠΑ, οι όποιοι οπωσδήποτε θίγονται απο τις εισαγωγές ελιών απο Ισπανία. Το Συμβούλιο Καλλιεργητών Καλιφόρνιας, επικρότησε την συμπερίληψη ισπανικών και Γαλλικών πράσινων ελιών στη λίστα των δασμών και με δήλωση του Προέδρου της Mike Silveira ευχαρίστησε την Αμερικανική κυβέρνηση
Θετικά όμως εκτίμησε την εξελιξη και η Βόρειο-Αμερικανική Ένωση Ελαιολάδου (NAOOA), η οποια βέβαια περιλαμβάνει κυρίως εισαγωγείς ελαιολαδου.
Οι αντιδράσεις των φορέων στην Ισπανία
Στην Ισπανία, το γεγονός έγινε δεκτό με έντονες αντιδράσεις απο πολλούς φορείς. Και αυτό γιατί, οι εξαγωγές της χώρας σε ελαιόλαδο στις ΗΠΑ, τα τελευταία χρόνια, είχαν αυξηθεί σημαντικά και σε ποσότητα και σε άξια και ηδη είχαν ανατρέψει την συνολική εικόνα της Αμερικανικής αγοράς, όπου κυριαρχούσε η Ιταλία.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, την περίοδο εμπορίας 2018/19, η Ισπανία εξήγαγε 104,7 χιλ. τόνους ελαιολάδου, άξιας 341 εκ.€ στις ΗΠΑ, καταλαμβάνοντας μερίδιο σχεδόν 40% της αξίας του συνόλου των εισαγωγών ελαιολάδου στην Αμερική(Σχ.1.).
Έτσι, ισοφάρισε και υποσκέλισε την αξία των εξαγωγών της Ιταλίας (39%) που μέχρι πριν λίγα χρόνια κατείχε την μερίδα του λέοντος με ποσοστό άνω του 70%!.
Ο Pedro Barrato πρόεδρος της ASAJA (Ένωση Νέων Αγροτών Ανδαλουσίας) με σκληρή δήλωσή του τόνισε ότι «είναι παράλογο το γεγονός τα αγροδιατροφικά προϊόντα, να φέρουν το κύριο βάρος των αμερικανικών αντίποινων στις επιδοτήσεις αεροσκαφών»
O διευθύνων Σύμβουλος της Acesur, κ. Gonzalo Guillén δήλωσε ότι ενδιαφέρει να μάθουμε τι θα γίνει με τα ελαιόλαδα τρίτων χωρών που συσκευάζονται στην Ισπανία, καθώς και με τα ελαιόλαδα Ισπανικής προέλευσης, που συσκευάζονται σε άλλες χώρες, όπως για π.χ. στην Ιταλία και Πορτογαλία.
Ωστόσο, είναι φανερό ότι, από αυτή την απόφαση επωφελούνται οι συσκευαστές στην Ιταλία και στις ΗΠΑ, αλλά και οι καλλιεργητές νέων φυτειών στην Καλιφόρνια και Αυστραλία;
O José María Penco, διευθυντής του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δημων Ισπανίας (AEMO) τόνισε: «Αν το μέτρο αυτό εφαρμοστεί, θα είναι σαν μια δυνατή βροχή σε ήδη βρεγμένο έδαφος. Κι αυτό γιατί, θα εφαρμοστεί μόνο στα ελαιόλαδα υψηλότερης ποιότητας τα οποια τυποποιούνται».
Απο την πλευρά της ΕΕ, η Cecilia Malmström, η απερχόμενη Ευρωπαία Επίτροπος Εμπορίου, προειδοποίησε τις ΗΠΑ να προσέξουν, διότι ο ΠΟΕ μπορεί κατά τη διάρκεια του έτους να επιτρέψει στην ΕΕ να επιβάλει ανάλογους δασμούς σε προϊόντα των ΗΠΑ για παράνομες επιδοτήσεις που χορηγεί στη Boeing.
Οι προοπτικές για εξαγωγές στην Ελλάδα
Καίτοι οι Ελληνικές εξαγωγές ελαιολαδου στις ΗΠΑ με μερίδιο αξίας μόλις 3,6%, φέρουν την χώρα μας 5η κατά σειρά, στους εισαγωγείς των ΗΠΑ, πίσω ακόμη και απο την Τουρκία (Σχ.1), πράγμα που μάλλον θα πρεπει πάντα να μας απασχολεί σοβαρά, αξίζει να εξετάσουμε κάπως τα βαθύτερα αίτια και τις επιπτώσεις των χειρισμών των ΗΠΑ .
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, δεν φαινεται να υπήρξε κάποια ιδιαίτερη μεταχείριση. Η εξαίρεση του Ελληνικού ελαιολάδου μάλλον προήλθε απο τον ασήμαντο ποσοτικά ρόλο του στην Αμερικανική αγορά και όχι απο κάποια ειδική εύνοια. Κι αυτό γιατί απο τους επιβαλλόμενους δασμούς 25% δεν εξαιρέθηκαν άλλα αξιόλογα Ελληνικά προϊόντα, όπως τυροκομικά και γαλακτοκομικά, βούτυρο, χυμοί, ροδάκινα, κομπόστες, πορτοκάλια, λεμόνια, χοιρινό κ.α
Ωστόσο, η απόφαση του ΠΟΕ για μονομερή εφαρμογή δασμών στα τυποποιημένα Ισπανικά Ελαιόλαδα πρέπει να θεωρηθεί θετική για τους εξαγωγείς τυποποιημένου όλων των υπόλοιπων ελαιοπαραγωγικών χωρών (εντός και εκτός ΕΕ), οι οποίοι θα σπεύσουν να καταλάβουν το κενό της αγοράς. Και είναι φανερό ότι πιθανότεροι να αξιοποιήσουν την ευκαιρια αυτή, είναι οι πεπειραμένοι και με ανεπτυγμένες διασυνδέσεις στην αγορά των ΗΠΑ, Ιταλοί τυποποιητές. Εξίσου, όμως ωφελημένοι θα είναι και οι εισαγωγείς χύμα των ΗΠΑ, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια εισάγουν και τυποποιούν τεράστιες ποσότητες καλύπτοντες σχεδόν το μισό των εισαγωγών της χώρας.
Οι πολυπληθείς Έλληνες τυποποιητές, θεωρητικά εχουν το πλεονέκτημα να καταλάβουν και αυτοί ένα μερίδιο της αγοράς τυποποιημένου των ΗΠΑ. Όμως για να το καταφέρουν πρέπει να ξεπεράσουν το βασικό μειονέκτημα της μικρής δυναμικότητας των επιχειρήσεων τους, το οποίο δεν επιτρέπει τις υψηλές δαπάνες που απαιτούνται, για προβολη και διείσδυση του προϊόντος σε μεγάλες αλυσίδες.
Δακοκτονία! Συνεχίζονται οι ψεκασμοί αλλά δεν παύουν ανησυχίες!
Οι αρμόδιοι πρέπει να τεθούν ενώπιον των ευθυνών τους
Συνεχίζονται όπως πληροφορούμαστε οι δολωματικοί ψεκασμοί στην Κρητη και σε άλλες περιοχές, αλλά οι ανησυχίες για δακοπροσβολές εξακολουθούν να υπάρχουν. Ο βροχερός καιρός αυτών των ημερών, ευνοεί την καρποφορία αλλά ευνοεί και τις προσβολές του δάκου!
Έτσι, οι παραγωγοί δίκαια ανησυχούν, αφού βλέπουν και οι ίδιοι τις δακοπαγίδες αλλά παρατηρούν και δακοπροσβολές στον καρπό σε αρκετές περιοχές, ενώ πρακτικά και οι δυνατότητες τους ακόμη και για ατομικές επεμβάσεις κάλυψης, ηδη περιορίζονται.
Πλέον ανήσυχοι όμως φαινεται να είναι και οι έμποροι χύμα αλλά και οι τυποποίησες οι όποιοι, δικαίως, φοβούνται, όχι μόνο την χειροτέρευση της ποιότητας, αλλά και τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων στο προϊόν απο ενδεχόμενες επεμβάσεις απείθαρχων παραγωγών που μπορεί να επιχειρήσουν καλύψεις χωρίς να τηρήσουν μετά τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλειας μέχρι την συγκομιδή.
Επομένως, οι Τυποποιητές καλά κάνουν και οργανώνουν ημερίδες μαζί με τις υπηρεσίες προκειμένου να επιστήσουν την προσοχή των παραγωγών. Όμως οι προσδοκίες απο αυτή την πλευρα, ξέρουν, ότι δεν είναι πολλές. Αυτό που χρειάζεται και πρεπει να το επισημαίνουν και δεν το ζητούν επίμονα, είναι η εξασφάλιση των προϋποθέσεων για μια σωστή και αποτελεσματική δολωματική δακοκτονία. Αυτή μονό θα επιτρέψει καλύτερη ποιότητα και κατά συνέπεια καλύτερες τιμές για τους παραγωγούς και επιτυχέστερες πωλήσεις για τους τυποποιητές!
Οι αρμόδιοι πρεπει να τεθούν επί τέλους ενώπιων των ευθυνών τους. Δεν είναι νοητό την μια χρόνια οι επόπτες δακοκτονίας να προσλαμβάνονται τον Αύγουστο και την άλλη τα φάρμακα των διαγωνισμών να φθάνουν στις υπηρεσίες πρώτες Οκτώβριου, αντι όλα να είναι διαθέσιμα μέσα Μαΐου!
Αν για όλα αυτά κανείς τελικά δεν φταίει, τότε φταίει το θεσμικό πλαίσιο το οποιο επί τέλους πρεπει να αλλάξει ριζικά. Ο προηγούμενος Υπουργός ΥπΑΑΤ είχε υποσχεθεί νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποιο ωστόσο δεν θέλησε η δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει.
Ο σημερινός Υπουργός μήπως θα πρέπει απο τώρα να αρχίσει την μελέτη του προβλήματος ώστε να εχει αποτελεσματική λύση τον επόμενο χρόνο;
Εμείς ξανά επισημαίνουμε. Όχι εμβαλωματικές λύσεις. Ολες,αποδείχθηκαν έωλες. Απαιτείται ριζική λύση για την οποια ας μελετήσουν και τις προτάσεις του ΣΕΔΗΚ!
Τιμές: Σχετικά καλές για τα υπερπρώιμα λάδια, μόνιμα χαμηλές για τα παλιά
Τα σημάδια ανάκαμψης που παρουσιάστηκαν στις τιμές στα Χανιά την περασμένη εβδομάδα απο τις δυο τυποποιητικές επιχειρήσεις ΚΟΛΥΜΠΑΡΙ ΑΕ, και ΑΝΩΣΚΕΛΗ ΑΕ, που ανέβασαν τις τιμές στα 2,80€/κ εξακολουθούν να διατηρούνται αλλά μέχρι στιγμής δεν έδειξαν κάποια «αλλαγή καιρού» στις τιμές που εξακολουθούν να είναι γενικά βυθισμένες 2,40-2,50€/κ, η ακόμη και στα 2,20€/κ για δυο επιχειρήσεις στο Ηράκλειο.
Και βέβαια οι τιμές αυτές αφορούν παλιά λάδια, αφού τα καινούργια, εκτός απο τα βιολογικά που όπως αναφέραμε για τον φόβο του Δάκου, άρχισαν να συγκομίζονται, πρακτικά θα κάνουν την εμφάνιση τους γύρω στις 10-15 Νοεμβρίου
Νέα λάδια παρουσιάστηκαν μόνο στην Πελοπόννησο όπου οι συνηθεις υπερπρώιμες συγκομιδές, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, έκαναν την εμφάνιση τους.
Ο Α. Σ. Αγ. Απόστόλων στην Λακωνία, έκλεισε την πρώτη συμφωνία με 3,80€/κ για λάδι της πρώιμης ποικιλίας Αθηνολιάς, οξύτητας 0,3%, ενώ ο Α.Σ. «Θερμασία Δήμητρα», στην Αργολίδα, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της κ. Κ. Μέλλο, έχει ηδη συγκομίσει 25-30 τόνους οξύτητας 0,3% και συνεχίζει τις διαπραγματεύσεις για τιμή πάνω απο 4 ευρω. Όπως μας είπε δεν μπορεί λάδι που παράγεται με αναλογία 9/1 να πωληθεί χαμηλότερα.
Στην Ισπανία, τα πολύ καλά έξτρα παρθένα, πληρώθηκαν πρόσφατα στα 2,80€ , ενώ τα χαμηλής ποιότητας έξτρα πλησίασαν τις τιμές του λαμπάντε, στα 2,00€
Στην Ιταλία, η αναμενόμενη αυξημένη παραγωγή, φαίνεται ότι συντελεί σε κάποια ελαφρά πτώση , αλλά οι τιμές των καλών εξτρα διατηρούνται στα 4,55€/κ
Ανασφαλής η οργανοληπτική αξιολόγηση σύμφωνα με εκπομπή γερμανικής τηλεόρασης
Απάτες στον τομέα των τροφίμων και κόλπα των επιτήδειων
Οι καθιερωμένες αναλύσεις ποιότητας και οι οργανοληπτικές δοκιμές δεν επαρκούν για να εντοπίσουν όλες τις πιθανές απάτες στο ελαιόλαδο και ως εκ τούτου, δεν αποτελούν αξιόπιστη προστασία για τους καταναλωτές.
Αυτό υπογραμμίστηκε απο τον ειδικό επιστήμονα τροφίμων Stephan Schwarzinger του Πανεπιστημίου του Bayreuth Γερμανίας και αναλύθηκε σε ντοκιμαντέρ για την παραποίηση τροφίμων, το οποίο προβλήθηκε προσφατα απο το Γερμανικό τηλεοπτικό κανάλι ZDFinfo.
Το πρόβλημα της πιθανής απάτης στο ελαιόλαδο, συμφωνα με το ντοκιμαντέρ αυτό, υπάρχει σε πολλά τρόφιμα που εισάγονται και αναμειγνύονται και πωλούνται διεθνώς.
Και όσο πιο μεγάλες και αδιαφανείς είναι οι αλυσίδες που τα διακινούν, τόσο ευκολότερο είναι για τους παραχαράκτες να καλύπτουν τις διαδρομές τους.
Συμφωνα με το ντοκιμαντέρ σε 7 από 8 οργανοληπτικές δόκιμες ελαιόλαδο αξιολογήθηκε ως “εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο” ενώ ηταν μείγμα διαφόρων λαδιών.
Και έτσι, οπωσδήποτε τίθεται το σοβαρό ερώτημα. Είναι επαρκείς οι ισχύοντες νομικοί κανόνες; Και ποια ευθύνη έχουν οι παρασκευαστές τροφίμων και οι έμποροι λιανικής;
Όπως δημοσιεύθηκε από την ιστοσελίδα Teatro Naturale, το 2016, η Ιταλική αρχή καταπολέμησης της απάτης επέβαλε πρόστιμο 550.000 € στην Lidl Ιταλίας για την τοποθέτηση στην αγορά, ελαιολαδου ως εξτρα παρθένου ενώ ηταν κατώτερης ποιότητας.
Ωστόσο, μολονότι το Ιταλικό δικαστήριο επιβεβαίωσε ότι η Lidl είχε πώληση κατώτερο ελαιόλαδο ως εξτρα παρθένο, απάλλαξε την Lidl Italia από πρόθεση εξαπάτησης των καταναλωτών, με το αιτιολογικό ότι είχε αξιολόγηση ομάδας οργανοληπτικής αξιολόγησης, η οποια επιβεβαίωνε ότι ηταν έξτρα παρθένο..
Ερωτήματα για την αξιοπιστία της μεθόδου
Μετά απο αυτό, το Γερμανικό τηλεοπτικό κανάλι ZDF προκειμένου να μάθει πόσο αξιόπιστοι ήταν οι οργανοληπτικοί έλεγχοι του ελαιολαδου στην ΕΕ ετοίμασε ένα μείγμα ελαιολάδων λαμπάντα (24%) + ελαττωματικό παρθένο (40%) + εξαιρετικό παρθένο (36%) και το παρουσίασε ως ” εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ” για αξιολόγηση σε αρκετές αναγνωρισμένες επιτροπές γευσιγνωσίας στην Ιταλία και τη Γερμανία.
Δυστυχώς, η σκληρή πραγματικότητα, ηταν ότι τα 7 από τα 8 πάνελ αξιολόγησαν το μείγμα ελαιολάδου ως “εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο”, ενώ βέβαια δεν ήταν!
Για τον λόγο αυτό το Γερμανικό κανάλι ZDF εγείρει το ερώτημα: σε ποιο βαθμό οι Ομάδες γευσιγνωσίας ελαιολάδου αξιολογούν σωστά και με ανεξάρτητο τρόπο τα ελαιόλαδα;
*Ο Νίκος Μιχελάκης, είναι Δρ. Γεωπόνος, πρώην Δ/ντης του Ινστιτούτου Ελιάς Χανίων και Επιστ. Σύμβουλος του ΣΕΔΗΚ. Τα άρθρα του εκφράζουν προσωπικές απόψεις και δεν απηχούν κατά ανάγκη τις απόψεις του ΣΕΔΗΚ. Μπορούν να αναδημοσιευτούν μόνο μετά απο άδεια του ίδιου. (nmixel@otenet.gr
