Για την 10ήμερη περιοδεία του τραμπικού υπ. Εξωτερικών στην Ευρώπη και στη Μ. Ανατολή Μάικ Πομπέο έχουν γραφεί πολλά. Με ιδιωτικό αεροσκάφος πέρασε απ’ το Παρίσι, όπου συνάντησε τον Μακρόν, άσπονδο εχθρό του Ερντογάν και είδε τον Γάλλο ομόλογό του.
Επόμενος σταθμός η Κωνσταντινούπολη και όχι η Άγκυρα, διότι δεν είχε πρόγραμμα να συναντήσει κανέναν Τούρκο της πολιτικής ηγεσίας. Ήταν αποκλειστική επίσκεψη στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο στο Φανάρι και στον αρχιεπίσκοπο Καθολικών. Κατά την άφιξή του τον υποδέχθηκε ο Αμερικανός επιτετραμμένος και ουδείς επίσημος απ’ το τουρκικό κράτος. Μετέβη σε ένα τζαμί, όχι όμως στην Αγία Σοφία, ενώ τοποθετήθηκε, όπως και στο παρελθόν, για τη μετατροπή της σε τζαμί.
Το Πατριαρχείο στο Φανάρι έχουν επισκεφθεί πολλοί υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, από την Μαντλίν Ολμπράιτ μέχρι τη Χίλαρι Κλίντον. Ο βασικός σκοπός της περιήγησης του Πομπέο τούτη τη φορά σ’ αυτή τη συγκυρία είναι η αντίθεση των ΗΠΑ στην αποθράσυνση της Τουρκίας σε πράξεις που ενόχλησαν τους Αμερικανούς. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στηρίζει το Πατριαρχείο σε θέματα θρησκευτικών ελευθεριών. Επιθυμεί ν’ αποτρέψει την πρόθεση της Ρωσίας να διεισδύσει μέσω του Πατριαρχείου της Μόσχας στο Φανάρι και στη Μεσόγειο. Η συνάντηση του Πομπέο με τον κ. Βαρθολομαίο αποδεικνύει τον οικουμενικό ρόλο και τη σημασία του Πατριαρχείου που φρενάρει όσους αποζητούν ρόλο που δεν τους ανήκει, χαρακτηρίζεται δε ο Πατριάρχης ως μία παγκόσμια προσωπικότητα.
Προϋπήρχε διάσταση και κρίση μεταξύ ΗΠΑ – Τουρκίας, που τώρα γίνεται εμφανής με την επικείμενη αποχώρηση Τραμπ. Πολλά προβλήματα είναι ανοιχτά και αναμένεται η λύση τους. Είναι αντιδιπλωματική η επίσκεψη του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ σε μια χώρα, ενώ δεν θέλει επαφές με την πολιτική ηγεσία, εκτός με ανωτάτους κληρικούς, ένα εκ των οποίων η Τουρκία θεωρεί πράκτορα και εχθρό της.
Η συμπεριφορά του Πομπέο μπορεί να κινείται στον αστερισμό του παραλόγου, είναι όμως ένας τρόπος να πιεστεί ο Ερντογάν, να σεβαστεί τις θρησκευτικές ελευθερίες, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους Διεθνείς κανόνες. Η πρόθεση άρνησης να δει τον ομόλογό του, ακόμα και όταν αυτός προθυμοποιήθηκε να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, μπορεί να θεωρηθεί απαράδεκτη από διπλωματικής απόψεως και μια αντιτουρκική ενέργεια.
Στην Τουρκία ενοχλήθηκαν και επιχειρούν να εμπλέξουν τον πατριάρχη, συνδέοντας το Πατριαρχείο με το πραξικόπημα εναντίον του Ερντογάν με τους γκιουλενιστές. Λέγουν ότι είναι “αμερικανικό” και ο προκαθήμενός του κατάσκοπος, τον οποίον ο Πομπέο ήρθε να υποστηρίξει!
Ύστερα απ’ όσα συνέβησαν μ’ αυτή την ανορθόδοξη επίσκεψη κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί και πώς θα επαναπροσδιοριστεί η σχέση Ερντογάν με τις ΗΠΑ και το νέο πρόεδρο Μπάιντεν, τον οποίον έσπευσε να συγχαρεί από τους πρώτους. Πίσω από την αυλαία αυτού του θεάτρου πολλά συντελούνται.
Ίσως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν βλέπει με καλό μάτι την ανάμειξη της Τουρκίας στον Καύκασο. Μπορεί και το άνοιγμα των Βαρουσίων να ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της ανοχής των ΗΠΑ έναντι των αυθαιρεσιών Ερντογάν. Ο Πομπέο ήθελε να δείξει εμμέσως πλην σαφώς, την απέχθεια των ΗΠΑ προς την Τουρκία.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ όταν ρωτήθηκε για το γεγονός για να διασκεδάσει τα πράγματα είπε ότι η μη συνάντηση του Πομπέο με Τούρκους αξιωματούχους, οφείλεται στις υπάρχουσες διαφορές μεταξύ Ουάσινγκτον και Άγκυρας. Αυτές είναι οι S-400, τα F-35, η τουρκική διείσδυση στον Καύκασο και η προσέγγισή της στη Μόσχα. Κάθε συνάντηση ενδεχομένως να απέβαινε σε ασυμφωνίες και η σύγκρουση να ήταν μοιραία, τη στιγμή που οι Αμερικανοί θέλουν να επαναφέρουν την Τουρκία στο άρμα της Δύσης με έναν πειθήνιο Ερντογάν.
