Εχοντας την ευκαιρία να βρεθούμε στο Πόρτο της Πορτογαλίας στα πλαίσια προγράμματος Erasmus+ από τις 18 έως τις 23 Ιουλίου 2021, μια από τις εκπαιδευτικές επισκέψεις που πραγματοποιήσαμε ήταν σε ένα Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, το οποίο βρίσκεται μέσα στο μεγαλύτερο Πάρκο της πόλης, το Parque da Cidade.
Το Parque da Cidade είναι ένα από τα μεγαλύτερα πάρκα της Βόρειας Πορτογαλίας, κυριολεκτικά μέσα στην πόλη του Πόρτο κι αποτελεί όχι μόνο πνεύμονα πρασίνου αλλά και τόπο αναψυχής και ξεκούρασης για κατοίκους κι επισκέπτες, με μεγάλα δέντρα, γρασίδι, λιμνούλες σε διάφορα σημεία.
Μέσα στο πάρκο υπάρχει το Περίπτερο του Νερού, ένας χώρος ανοιχτός σε επισκέπτες και σχολικές ομάδες, όπου παρουσιάζονται ιστορικά κι επιστημονικά στοιχεία για το νερό, για τους ποταμούς, τα υδροηλεκτρικά έργα, το πόσιμο νερό. Για όλα αυτά, εκτός από διαδραστικούς πίνακες κι οθόνες με πληροφορίες, υπάρχουν και αρκετά εκπαιδευτικά παιχνίδια που εξηγούν και δείχνουν πώς λειτουργούν τα φράγματα, τη χρήση και τις ιδιότητες του νερού.
Στο ίδιο πάρκο στεγάζεται κι ένα Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σε ένα αναστηλωμένο παλιό κτήριο. Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Πόρτο διαθέτει, όπως μας ενημέρωσαν, ένα δίκτυο πέντε (5) Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τα οποία στεγάζονται το καθένα μέσα σε ένα από τα 5 μεγαλύτερα πάρκα της πόλης.
Αυτομάτως ο νους μας πάει σε συγκρίσεις: Το Πόρτο έχει πληθυσμό περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους, όσους και η δική μας Θεσσαλονίκη. Το Πόρτο έχει πέντε (5) Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η Θεσσαλονίκη ένα (1). Ενδεικτικό της σημασίας που δίνει η κάθε πόλη και χώρα στο περιβάλλον. Και μια σύγκριση ακόμη: Στα Χανιά, έγινε από την προηγούμενη δημοτική αρχή μια μικρή ανολοκλήρωτη προσπάθεια να λειτουργήσει ένα Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης στον Δημοτικό Κήπο. Η προσπάθεια αυτή εγκαταλείφθηκε από τη νέα δημοτική αρχή κι ο χώρος παραμένει κλειστός. Κι ακόμη, δημόσια πάρκα που σώθηκαν χάρη στις κινητοποιήσεις των πολιτών, όπως αυτό των Αγίων Αποστόλων, προσφέρονται για τη λειτουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης κατά το παράδειγμα του Πόρτο, αξιοποιώντας π.χ. κι ανακατασκευάζοντας γι’ αυτό τον σκοπό τα κτήρια των Παλιών Παιδικών Εξοχών στους Αγίους Αποστόλους. Θα ήταν μια προσφορά για τα παιδιά, για τη φύση, για το περιβάλλον και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση. Χρειάζεται όμως κι εδώ πολιτική βούληση.
Κι αξίζει να σημειώσουμε ότι αυτά τα 5 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης δεν είναι οι μόνοι χώροι που προσφέρονται στα παιδιά και τους πολίτες για ενημέρωση, εκπαίδευση κι ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον. Μια άλλη σημαντική επίσκεψη π.χ. που πραγματοποιήσαμε ήταν στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, που βρίσκεται σε αναστηλωμένο κτήριο μέσα στον Βοτανικό Κήπο δίπλα στη Σχολή Φυσικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Πόρτο. Θεματικές αίθουσες, ένας τεράστιος σκελετός φάλαινας στη μέσα, ένας εξαίρετος μουσειοπαιδαγωγός για τους επισκέπτες, διάφορα διαδραστικά παιχνίδια με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Στους κήπους έξω τριγύριζαν παιδιά με εκπαιδευτικούς, στα πλαίσια πολυήμερων προγραμμάτων για παιδιά τώρα το καλοκαίρι. Όπως μας ενημέρωσαν, τα παιδιά αυτά έρχονται κάθε πρωί και φεύγουν το απόγευμα, κάνοντας κάθε μέρα διαφορετικές περιβαλλοντικές δραστηριότητες (σχετικά με το νερό, το δάσος, τη βιοποικιλότητα κ.λπ.) με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών. Κι εδώ αναπόφευκτες οι συγκρίσεις: Στα Χανιά δημιουργήθηκε με προσωπικό αγώνα του πρώην πρύτανη του Πολυτεχνείου Γιάννη Φίλη, το Πάρκο Διάσωσης Χλωρίδας και Πανίδας. Οι επόμενες διοικήσεις του Πολυτεχνείου εγκατέλειψαν σχεδόν το Πάρκο, πιθανόν έχουν μείνει μόνο κάποιοι φύλακες και κηπουροί· για εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά κι επισκέπτες ούτε λόγος.
Κάθε επίσκεψη σε άλλη χώρα μας δίνει ιδέες για το τι θα μπορούσαμε να κάνουμε καλύτερα στη δική μας περιοχή, που διαθέτει αυτόν τον μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό πλούτο. Τον πλούτο αυτό, όμως, αδυνατούν να αναγνωρίσουν στην Ελλάδα τόσο τοπικά (εγκαταλείποντας τα πάρκα ή απειλώντας τα με κοπές δέντρων) όσο και κεντρικά (μειώνοντας τους εκπαιδευτικούς και τα κονδύλια για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ψηφίζοντας νόμους που δεν θεωρούν διδακτικό έργο την υπηρεσία σε Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ).
