Επιστηµονική ρύπανση

∆ιάβαζα προχθές το newsletter του Jeppe Klitgaard Stricker, που συνήθως γράφει για θέµατα σχετικά µε το µέλλον της ανώτατης εκπαίδευσης, σχετικά µε την κρίση της συνθετικής γνώσης.
Γράφει, λοιπόν, ότι η ανώτατη εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο µιας αργής, αλλά επώδυνης κρίσης.
Κι αυτό δεν έχει να κάνει µε τα ζητήµατα παραπληροφόρησης, αλλά µε κάτι που µπορεί να αποδειχθεί εξίσου διαβρωτικό: µια κρίση συνθετικής γνώσης, µια επιστηµονική ρύπανση, όπου τα ίδια τα θεµέλια αυτού που θεωρούµε γνώση, αξία γνώσης και αλήθεια διαβρώνονται.
Το πρόβληµα, σύµφωνα µε τον ίδιο, δεν είναι η ύπαρξη περιεχοµένου που παράγεται
από τεχνητή νοηµοσύνη.
Το ζήτηµα είναι ότι αυτό το περιεχόµενο µοιάζει ολοένα και περισσότερο µε γνώση, παρακάµπτοντας τους µηχανισµούς που δίνουν στη γνώση τη νοµιµότητά της.
Οι παραδοσιακοί έλεγχοι όπως η αξιολόγηση από οµότιµους, ο ακαδηµαϊκός διάλογος και η διαφάνεια στη µεθοδολογία διαλύονται σε ένα περιβάλλον όπου η αξιοπιστία διαµορφώνεται λιγότερο από την εµπειρογνωµοσύνη και περισσότερο από τη γλωσσική πειθώ.
Έτσι, εάν ένας ισχυρισµός διατυπώνεται καλά, έχει σαφή δοµή και παραδίδεται µε αυτοπεποίθηση, γίνεται όλο και πιο αποδεκτός ως γνώση ή αλήθεια, ανεξάρτητα από το αν διαθέτει κάποια επιστηµονική βαρύτητα.
Τα παραπάνω δεν αφορούν µόνο στη χρήση του ChatGPT από τους φοιτητές, αλλά κυρίως το πώς ολόκληροι θεσµοί, όπως τα πανεπιστήµια, οι εκδότες και οι φορείς χά- ραξης πολιτικής, αρχίζουν να βασίζονται σε συνθέσεις που παράγονται από τεχνητή νοηµοσύνη και θολώνουν τα όρια µεταξύ ανθρώπινης κατανόησης και στατιστικής πι-
θανότητας.
Τι θα συµβεί όταν εκείνοι που είναι υπεύθυνοι για τη δηµιουργία γνώσης δεν µπορούν
πλέον να είναι σίγουροι για την προέλευσή της ή για το αν δηµιουργήθηκε µέσω της διανοητικής προσπάθειας που κάποτε καθόριζε την ακαδηµαϊκή έρευνα;
Πρόκειται αναµφίβολα για ένα εφιαλτικό σενάριο.