Η αγαπημένη των ποιητών γοητεύει με τους ήρεμους ρυθμούς, τα γαλαζοπράσινα νερά και τον ιστορικό της πλούτο, διατηρώντας πάντα το τουριστικό μέτρο.
Της Ιθάκης δεν της ταιριάζουν οι βιασύνες. Διατηρεί έναν ρυθμό ζωής και ένα τουριστικό προφίλ εναρμονισμένα με τη φύση. Κατάφυτη και περιτριγυρισμένη από τις πιο απίθανες αποχρώσεις του γαλαζοπράσινου, χαρακτηριστικές του Ιονίου πελάγους, σε προκαλεί να την ταξιδέψεις, να περιηγηθείς στα χωριά της, να κουβεντιάσεις με τους ντόπιους, να τη γνωρίσεις.
ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ
Φτάνοντας στο Βαθύ, την πρωτεύουσα, το πιο πιθανό είναι να θελήσετε να καθίσετε σε ένα τραπέζι δίπλα στη θάλασσα, για φαγητό ή για έναν καφέ και ροβανί, το τοπικό γλυκό από ρύζι και μέλι. Σε αυτό το όμορφο λιμάνι δένουν πλέον μόνο σκάφη, με τα πιο μεγάλα να πιάνουν τη θέση που καταλάμβανε παλαιότερα το πλοίο της γραμμής. Βασικό λιμάνι είναι ο Πίσω Αετός, περίπου 7 χλμ. από το Βαθύ. Ο οικισμός από την πλευρά του δημαρχείου έχει τη φρεσκάδα του νέου –χτίστηκε από την αρχή, μετά τον σεισμό του 1953–, ενώ απέναντι είναι τα σπίτια που δεν έπεσαν και διατηρούν κάτι από τη γραφικότητα του παλιού. Εκεί βρίσκονται και τα περισσότερα μπαρ, όπως το Mylos με τα προσεγμένα κοκτέιλ. Έχουν μουσική σε λογική ένταση και τραπέζια δίπλα στο κύμα. Ένα άλλο μπαρ, «Ο Ροζές», κοντά στην κεντρική πλατεία, ξεχωρίζει για την ethnic fusion μουσική και τον boho χαρακτήρα του.
Τριγύρω, οι οδοί Πηνελόπης, Τηλέμαχου και Οδυσσέα υπενθυμίζουν τη στενή σύνδεση της Ιθάκης με τον Όμηρο. Τα ίδια ονόματα έχουν μείνει ζωντανά και σε πρόσωπα του νησιού. Τα πρώτα ίχνη ζωής ανάγονται στη νεολιθική περίοδο (4000-3000 π.Χ.) και το όνομα Ιθάκη εμφανίζεται στα ομηρικά έπη ως πατρίδα του Οδυσσέα.
Κάπου εκεί, σε ένα τραπέζι στην άκρη της θάλασσας, ο συνταξιούχος πλέον Σπύρος Αρσένης, τροβαδούρος και πρώην δήμαρχος Ιθάκης (1975-1995), μας προτρέπει να επισκεφτούμε την ιστοσελίδα friendsofhomer.gr. Μιλάει με τα καλύτερα λόγια για το Διεθνές Συνέδριο για την Οδύσσεια που πραγματοποιείται κάθε τρία χρόνια, στα τέλη του καλοκαιριού, και στο οποίο έχουν συμμετάσχει σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων, όπως η Ζακλίν ντε Ρομιγί.
Στον Κάβο μάς καλωσόρισε ο καραβομαραγκός Παντελής Ξανθόπουλος. Δυο τρία τρεχαντήρια και άλλες τόσες παπαδιές, όλα φτιαγμένα από τον ίδιο, είναι δεμένα στον μικρό κόλπο μπροστά από το ναυπηγείο του «Ο Γοφός». Πόσο παλιό είναι το ναυπηγείο; «Φτάνει σίγουρα δέκα γενεές πίσω. Υπήρχε πριν από το 1821. Για επισκευές υπάρχουν και άλλοι, όμως για τα κατασκευαστικά είμαι μόνο εγώ. Φτιάχνω και πλαστικά, αλλά για ξύλινα έχω πελάτες από όλο το Ιόνιο και άλλα μέρη».
Στην καταπράσινη πλαγιά πίσω από το Βαθύ θα δείτε το Περαχώρι, ένα ελάχιστα τουριστικό χωριό, με τη φημισμένη για το κοντοσούβλι της ταβέρνα του Καληώρα (τηλ. 26740-33654). Τη νότια πλευρά συμπληρώνουν οι παραλίες Μνήματα (ή Μηνύματα), ο Σκίνος, το οργανωμένο Φιλιατρό, το Σαρακήνικο, που φέτος απέκτησε beach bar, και κάποιες ακόμα. Στο Γιδάκι, μία από τις ομορφότερες παραλίες του νότου, θα φτάσετε μόνο από μονοπάτι ή με τα καραβάκια που αναχωρούν τακτικά από το λιμάνι.
ΑΝΕΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΝΗΡΙΤΟ
Ένας στενός ισθμός πλάτους 620 μ. ενώνει το νότιο και το βόρειο τμήμα του νησιού. Ανεβαίνοντας προς το όρος Νήριτο και τη Μονή Καθαρών, από διάφορα σημεία βλέπει κανείς όλη τη νότια Ιθάκη πανοραμικά. Λίγο πριν από το μοναστήρι, η Ανωγή, ένα μικρό χωριό με πολλά μισογκρεμισμένα σπίτια, έχει σήμερα 37 κατοίκους και μόλις ένα καφενείο-ταβέρνα, «Το Χάνι της Ανωής», όπως γράφει η παλιά επιγραφή πάνω από την πόρτα, ή «Καφενείο της Ανωής», όπως το αποκαλεί η σημερινή του ιδιοκτήτρια, Σοφία Μωραΐτη. «Είναι καιρός να δώσω το δικό μου στίγμα», λέει χαμογελώντας, και αυτό, πέρα από το όνομα, έχει ήδη συμβεί στα γευστικά πιάτα που μαγειρεύει με προσωπική φροντίδα αλλά και στον φιλόξενο χαρακτήρα του παλιού μπακάλικου-καφενείου. Σε περίοπτη θέση έχουν τοποθετηθεί τοπικά προϊόντα. Το κρασί, το λάδι και το μέλι συνεχίζουν να αποτελούν την κύρια παραγωγή του νησιού, ακριβώς όπως στην αρχαιότητα. Στο διπλανό τραπέζι, ο προηγούμενος ιδιοκτήτης του, Νίκος Κουτσουβέλης, κερδίζει το ενδιαφέρον του φωτογράφου της παρέας με το εκφραστικό πρόσωπο και τις ιστορίες από την πενταετία που έζησε σε νεαρή ηλικία στην Αφρική. Ο νόστος για την Ιθάκη τον έφερε πίσω στην Ανωγή.
Δίπλα στο καφενείο βρίσκεται η Κοίμηση της Θεοτόκου, με το βενετσιάνικο καμπαναριό στο πλάι. Υπήρξε μητρόπολη της Ιθάκης όταν η Ανωγή ήταν η πρωτεύουσά της. Χτισμένη τον Μεσαίωνα, αρχικά είχε μόνο μια μικρή πίσω πόρτα για προστασία από τους πειρατές. Η πλαϊνή είσοδος και τα παράθυρα είναι μεταγενέστερα, ενώ η πλούσια αγιογράφηση ολοκληρώθηκε σε τέσσερις διαφορετικές περιόδους, σύμφωνα με τον Μιχάλη Λιβάνη, τον τοπικό μας ξεναγό. Μας δείχνει μικρά πήλινα χωνιά, που έχουν τοποθετηθεί για καλύτερη ακουστική στους πέτρινους τοίχους, και σπάνιες αγιογραφίες, όπως εκείνη του Xριστού στο ιερό και αυτή του Αγίου Αχμέτ, ενός Τούρκου που άλλαξε θρήσκευμα, χάρη στον έρωτά του για μια ορθόδοξη Ρωσίδα. Γύρω από το χωριό υπάρχει ένα ιδιαίτερο γεωλογικό φαινόμενο, τα μενίρ, μεγάλοι ογκόλιθοι με ονόματα όπως Αράκλης και Καβελλάρης. Από την Ανωγή ξεκινά και το πιο καλά συντηρημένο και δημοφιλές μονοπάτι της Ιθάκης, που οδηγεί στο Κιόνι.
ΑΠΟ ΤΟ ΚΙΟΝΙ ΣΤΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ
Βέβαια, στο Κιόνι, το πιο τουριστικό χωριό της Ιθάκης, θα μεταβείτε πιο άνετα οδικώς. Την αρχιτεκτονική του χαρακτηρίζει η μεικτή δόμηση, όπως συνηθίζουν να λένε οι Ιθακήσιοι, δηλαδή τα σπίτια που «επιβίωσαν» του σεισμού και αυτά που χτίστηκαν αργότερα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το εστιατόριο Lizzy’s, στα αριστερά του μικρού λιμανιού, ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό του 1894. To έχτισε ο πλοιοκτήτης Γιάννης Βεντούρας για τον έρωτά του, την Ελίζαμπεθ Χάμιλτον, ανιψιά του λόρδου Νέλσον. Η ναυτική παράδοση της Ιθάκης έχει αφήσει και άλλα σημάδια, με καπετανόσπιτα σε διάφορα σημεία.
Εστιατόρια, ταβέρνες και εμπορικά καταστήματα προσθέτουν τη δική τους τουριστική χροιά στη νωχελική ατμόσφαιρα του παραθαλάσσιου χωριού. Στο «Τέχνημα» θα δείτε όμορφα χειροποίητα κοσμήματα από τον ιδιοκτήτη του, Δημοσθένη Γκαναζούλη. Ιστιοπλοϊκά και κότερα κατακλύζουν το λιμανάκι και τους γύρω κόλπους. Η πιο κοντινή παραλία είναι το Φιλιατρό, με δική της καντίνα και λίγα τραπέζια κάτω από τη σκιά των δέντρων. Υπάρχουν δύο παραλίες με αυτό το όνομα, η μία στο βόρειο και η άλλη στα νότιο μέρος της Ιθάκης.
Το παράδοξο είναι πως τα περισσότερα ενοικιαζόμενα τα διαχειρίζονται βρετανικές εταιρείες και πως το νησί είναι γεμάτο πινακίδες «For Sale». Ίσως οι Άγγλοι να συνειδητοποίησαν πρώτοι την ταξιδιωτική αξία της Ιθάκης. Υπάρχουν βίλες που ενοικιάζονται για αρκετές χιλιάδες ευρώ την εβδομάδα, υπάρχουν όμως και μικρές, απόμερες παραλίες όπου μπορεί να δείτε ελεύθερους κατασκηνωτές.
Η αίσθηση που αφήνει το Κιόνι είναι όμορφη. Το ίδιο συμβαίνει και με τις Φρίκες λίγο πιο πάνω, ένα μικρό λιμάνι με πολλά ψαροκάικα. Κάντε μια στάση στον Πλατρειθιά και στον κοντινό Σταυρό, το μόνο χωριό που έμεινε όρθιο από τον σεισμό. Έξω από τον Σταυρό ξεκινά το μονοπάτι για τη Σχολή του Ομήρου, έναν σημαντικό αρχαιολογικό χώρο όπου σώζεται, μεταξύ άλλων, ελληνιστικός πύργος πάνω στον οποίο χτίστηκε εκκλησάκι του Αγίου Αθανασίου. Το μονοπάτι διατηρεί μια αρχετυπική σχεδόν γοητεία, όπως και ο αρχαιολογικός χώρος, αφύλακτος ωστόσο και χωρίς επαρκή σήμανση.
Με σύγχρονους ταξιδιωτικούς όρους, είναι εμφανές πως η Ιθάκη έχει κάποιες ελλείψεις, χωρίς λεωφορεία για τις παραλίες της, χωρίς μια οργανωμένη μαρίνα με παροχές υδροδότησης και ηλεκτρισμού, παρά τον αριθμό των σκαφών που την επισκέπτονται. Διατηρεί ωστόσο την αίσθηση του μέτρου, που τείνει να χαθεί σε νησιά περισσότερο ανεπτυγμένα τουριστικά. Πάνω απ’ όλα, διατηρεί και μια αισθαντικότητα, σαν αυτή των στίχων του Καβάφη.
Η ΕΞΩΓΗ ΚΑΙ Ο «ΕΞΩΓΗΙΝΟΣ»
Στα τέλη Ιουλίου, η Εξωγή, ένας μικρός οικισμός με ωραίο αγνάντι στα βόρεια της Ιθάκης, απέκτησε το δικό της «Εξωγήινο»: έπειτα από τριάντα χρόνια έχει και πάλι καφενείο, ένα πέτρινο ανακαινισμένο κτίριο με υπέροχη αυλή, πλούσια και ενημερωμένη κάβα και μουσική που τα βράδια το μεταλλάσσει σε μπαρ. Μαζί του αυξήθηκε και ο μόνιμος πληθυσμός του χωριού. Στους τρεις κατοίκους της Εξωγής (έναν συνταξιούχο Έλληνα και ένα ζευγάρι Γερμανών) προστέθηκε από τον Νοέμβριο του 2018 ο ιδιοκτήτης του «Εξωγήινου», Παναγιώτης Βαρνακιώτης. «Είναι άψογα. Ήρεμα και ωραία, μακριά από την Αθήνα», λέει την ώρα που από τα ηχεία ακούγονται οι στίχοι «…heaven, I am in heaven». Τα ελληνικά αναμειγνύονται συχνά με τα αγγλικά στις συζητήσεις στην Εξωγή, ειδικά τα καλοκαίρια, όταν επιστρέφουν μετανάστες, κυρίως από την Αμερική. Ανοίγουν τα σπίτια και το χωριό ζωντανεύει.
Πηγή: Ταξίδια Καθημερινή
