Ανθρώπινες αξίες, αρχές, θεσμοί, σήμερα
Τρομάζει η σκέψη μου σαν στρέφεται ενορατικά σ’ εκείνα τα “χαράκια” που δομούν το οικοδόμημα της κοινωνίας…Τρομάζω σαν βλέπω σαθρωμένα κι ετοιμόρροπα τα ριζιμιά “χαράκια” της Οικογένειας, της Πίστης, της Αγάπης, της Ελπίδας, της Αξιοκρατίας, της Φιλίας, των Θεσμών, κι άλλα χαράκια που πασχίζω να αναγνωρίσω.
Σκέφτομαι: «…Μέσα στην ανθρωποπλημμύρα έχασε ο άνθρωπος τον άνθρωπο, βιώνει ο καθείς τη μοναξιά του καθώς γυρεύει για να βρει τη συντροφιά στο διάβα του βιαστικού, περαστικού, του διπλανού, του αδιάφορου, του τόσο κοντινού και μακρινού συνάνθρωπου…Και τ’αποτέλεσμα; Η μοναξιά, στο πολυάνθρωπο τοπίο!
«…Μα χάθηκε κι αυτό που ονοματίζουν “ανθρωπιά”. Χάθηκε κι “λόγος της τιμής”, αστείο πράγμα στο χωνευτήρι των καιρών…Μα για ποια “τιμή” μιλάμε!…Και για ποιο “λόγο”, σαν ήρθαν χρόνοι δίσεχτοι που η “τιμή” επληθωρίστηκε εις το Χρηματιστήριο των Ανθρωπίνων Αξιών κι ο “λόγος”, ακόμη κι ο γραφτός έγινε κίβδηλος!…»
«…Αμ’ οι θεσμοί; …». Απογοήτευση καθώς μου έρχονται στο νου πώς ήταν οι θεσμοί θεμελιωμένοι στα παλιά, πώς εκατάντησαν σαθροί και μιασμένοι στις μέρες που μου έλαχε να φτάσω, σαν πιότεροι από δαύτους εκπροσωπούνται από αντιπροσώπους ετερόσκιους, οσφυοκάμπτες, χειροκροτητές, με νόηση απ’τη γαστέρα ως το υπογάστριο και ενδιάμεσο σταθμό…την τσέπη. Αντιπροσώπους-οπαδούς του Μίδα και του Μαμωνά… Και οι θεσμοί, από κερκέλια απαντοχής για το λαό, κατάντησαν οι πιότεροι, “λαϊκές φτύστρες”…». Με πήρε το παράπονο: «Ακούς εκεί, τους πείραξε ο καπνός απ’ το τσιγάρο μου, την ίδια ώρα που κάποιοι από δαύτους πατούν κουμπιά κι εξαφανίζουν πόλεις ολάκερες…Μα και την ίδια ώρα που ρίχνουνε στις θάλασσες όσα περισσεύματα έχουν από τα δηλητήρια των πολέμων…Τέτοιος στρουθοκαμηλισμός!…»
Ναι, ανάγκη υπαρξιακή να επιστρέψει το ανθρώπινο το είδος εις τις ανθρώπινες αξίες και αρχές, καθώς ο γαλαζόθωρος πλανήτης μας οδεύει στη Δύση του -από τ’ανθρώπινο το χέρι- αν συνεχίσει την ολισθηρή διαδρομή του…Είναι απλά, θέμα χρόνου…
Δρ. Γιάννης Θ. Πολυράκης
Γεωπόνος-Συγγραφέας
Πανάρχαιες αξίες, αρχές και ιδανικά…
Από στόμα σε στόμα κι από γενιά σε γενιά έκαναν το μακρινό, το μαγικό ταξίδι ! Κι έφθασαν -μέσω της γλώσσας, των θρύλων, των παραδόσεων, των τραγουδιών και των παραμυθιών- σώες οι διδαχές του αρχαίου φιλοσόφου μέχρι την αγράμματη γερόντισσα του χωριού μας. Είχα τη τύχη να γνωρίσω μια απ’ αυτές! Όλη της τη ζωή έζησε λιτά, με σεβασμό στον συνάνθρωπο και σε ό,τι της πρόσφερε η μάνα γη. Χήρα από νέα! Μάνα και πατέρας μαζί μεγάλωσε τα παιδιά της με περισσή φροντίδα…Ήταν και θρησκευόμενη. Εκεί στο εικονοστάσι, απέναντι απ’ το κρεββάτι άναβε κάθε βράδυ το καντηλάκι και κοιμόταν γαλήνια κάτω απ’ το αχνό του αντιφέγγισμα. Όταν κάποια εποχή έφθασαν οι νέες ευκολίες τις καλοδέχτηκε. Αρνήθηκε όμως με πείσμα ν΄ αλλάξει τον τρόπο ζωής της, όπως και ν’ ανταλλάξει παλιές εικόνες ή χειροποίητες μπατανίες με…πλαστικές λεκάνες και μπιτόνια! Οικολόγος,καλή οικονόμος, δημιουργική, πιστή Χριστιανή, δίκαια, συμπάσχουσα και συνετή κρατήθηκε μια ζωή μακριά από μεμψιμοιρίες και μικρότητες. Έφυγε αφήνοντας το καλύτερο όνομα στη μικρή κοινωνία του τόπου που τη γαλούχησε σε μια ενάρετη ζωή! Χρέος μας, στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, να πάρουμε δυναμικά τη σκυτάλη του «καλού κ’ αγαθού» και να την παραδώσουμε στους επιγόνους! Για να μην σπάσει το νήμα! Και για να φτάσουν και στα δικά μας τα εγγόνια όλα όσα πρέσβευε η γιαγιά μας, η σοφή…Για να μην σπάσει το νήμα! Και για να φτάσουν και στα δικά μας τα εγγόνια όλα όσα πρέσβευε η γιαγιά μας, η σοφή…Για να μην σπάσει το νήμα! Και για να φτάσουν και στα δικά μας τα εγγόνια όλα όσα πρέσβευε η γιαγιά μας, η σοφή…
Αθηνά Κανιτσάκη
Όλες οι αξίες της ζωής, μεταλαμπαδεύονται από γενιά σε γενιά, από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής μας. Καθετί που λέει η κάνει ένας γονιός, προσανατολίζει το παιδί του προς το καλό η το κακό. Έναν τέτοιο ρόλο έχει επίσης η εκκλησία, αλλά καθώς απομακρυνόμαστε όλο και περισσότερο από τον λόγο του Θεού και προσκολλώμεθα στα καθημερινά και στην προσωπική επιτυχία μόνο, μεγαλώνουμε το χάσμα και σταματάμε να συλλέγουμε λόγια ενάρετα, λόγια αγάπης. Όσο απομακρυνόμαστε από την πίστη, όλα φθίνουν. Όπως η προσφορά, το δίκαιο, η συγχώρεση, και τη θέση τους παίρνουν ο ανταγωνισμός, το κυνήγι του πλούτου, ο εγωισμός. Φαίνεται μέσα στα χρόνια, ότι όσο περισσότερα αγαθά αναζητάμε και αποκτάμε, τόσο απομακρυνόμαστε ο ένας από τον άλλον με πολλή ευκολία. Είναι ορατό αυτό το αποτέλεσμα, σε μεγάλες κοινωνίες, από τη βιαιότητα που προκαλούν με τόση ευκολία. Έτσι, μεγαλώνει η απόσταση. Η ψυχική απόσταση και αφήνουμε να φωλιάσει ο ανταγωνισμός και η αδικία. Ας προσπαθήσουμε να δούμε τον συνάνθρωπο ως συνεργάτη, συνοδοιπόρο και όχι ως ανταγωνιστή. Τα προβλήματα που ξεσπούν κατά καιρούς στους ανθρώπους, μήπως μας λένε να ενωθούμε, να συνεργαστούμε, να αλληλοβοηθηθούμε; Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα! Οι αξίες, όπως η αγάπη, η αλληλεγγύη, η προσφορά, η ταπεινότητα, η εργατικότητα, η ολιγάρκεια, η πίστη, δεν είναι απλά λέξεις που θα πρέπει να μας αρέσουν μόνο, αλλά όλοι μας να δίνουμε αγώνα με τον εαυτό μας για να πλησιάσουμε την πραγματική τους έννοια. Θα χρειαστεί πολλές φορές να κοντράρουμε τον αυθόρμητο μας εαυτό και να τον παρατηρήσουμε. π. χ., πριν ελεήσουμε, ας μην αδικούμε. Πριν αγαπήσουμε, ας συγχωρήσουμε. Πριν κάνουμε δωρεά, ας αφήσουμε κάποια υπόλοιπα και για τους άλλους να πάρουν μόνοι τους. Ας βιαστούμε να καθαρίσουμε το δρόμο μας, που έχει αρχίσει να γίνεται βάλτος. Άλλωστε η κατάκτηση του καλού, είναι μονόδρομος και ξεκινάει από το δίκιο.
Όλες οι αξίες έχουν βάση το δίκιο αν το καλοσκεφθούμε. Ας ξεκινήσουμε από αυτό!
Μαίρη Σκαμνάκη (Κουτρούλη)
Ιδ. Υπαλ- συγγραφέας Μέλος Δ. Σ. Ένωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων
Στην πλατεία αυτού του κόσμου…
Στην πλατεία αυτού του κόσμου, σε μια μάζωξη τρανή,
ας υψώσουμ’ ως τ’ αστέρια όλοι μας μία φωνή
Μια φωνή απ’ ένα στόμα -φτωχών ,πλούσιων- να βγει,
να πει ΟΧΙ στους πολέμους, σαν απόγνωσης κραυγή
Να φωνάξουμ’ ένα ΟΧΙ στις κακίες και στα μίση
και να βάλουμε σε θρόνο το καλό, να κυβερνήσει
Την αγάπη γέροι-νέοι, να καλέσουμε κοντά μας,
συντροφιά καθημερνή μας και τιμόνι στ’ όνειρά μας
Το συνάνθρωπο να δούμε, με χαμόγελο στα χείλη,
να γλυκάνουμε την πίκρα, σα να είμαστε δυο φίλοι
Να ξυπνήσουμ’ απ’ τον ύπνο τη χαμένη ανθρωπιά μας
και τη συμφορά την ξένη, να τη νοιώσουμε δικιά μας
Κι ύστερα…Όλοι ενωμένοι, να βρεθούμε σ’ ίδιο δρόμο,
ο ένας τ’ άλλου το φορτίο ν’ αλαφρώνει απ’ τον ώμο
Nα νικήσουμε παρέα και το χρόνο το φονιά
και να τραγουδάμε όλοι, “ σαν ο μήνας να ‘χει εννιά»
Θα ‘ναι ο κόσμος μας ωραίος, αν μιλεί με μια φωνή…
Άσπροι αν είμαστε ή μαύροι, μουσουλμάνοι ή χριστιανοί
Μαρία Βογιατζάκη-Ντούζα
Φιλόλογος
Αρχαίο πνεύμα αθάνατο!
Αν λαοί, από αρχαιοτάτων χρόνων και μετέπειτα, επέδειξαν ιδιαίτερη πνευματική πρόοδο, δημιουργικές ικανότητες, περίτεχνα καλλιτεχνικά έργα, ερευνητικές επιτυχίες, επιστημονικά και πολλά άλλα θετικά για την ανθρωπότητα επιτεύγματα αυτά οφείλονταν στο ότι οι άνθρωποι θέσπισαν πρώτα κώδικες συμπεριφοράς και σεβασμού στον συνάνθρωπο. Θέσπισαν κανόνες και νόμους που εξασφάλιζαν την ανάγκη δημοκρατικής λειτουργίας μεταξύ ανθρώπων και κοινωνιών. Το παράδειγμα της εποχής του χρυσού αιώνα του Περικλέους, όπως και πολιτισμοί άλλων λαών της γης, επιβεβαιώνουν την αγαστή συνεργασία Πολιτείας και πολιτών σε έργα προόδου και ευημερίας.
Επιβεβαιώνουν το ελεύθερον του πνεύματος, άρα ελευθερία στην αναζήτηση, ελευθερία στην έρευνα, ελευθερία στην δημιουργικότητα, ελευθερία στην επίτευξη στόχων και τα οφέλη ήταν πολλαπλά για τον Άνθρωπο και τις κοινωνίες!
Το σημαντικότερο, ώστε να μπορεί μια κοινωνία ανθρώπων να συνεργάζεται και να δημιουργεί έργα καλά και χρήσιμα, ήταν το μέλημα κυβερνώντων και πολιτών για την διατήρηση της ενότητας, της ομοψυχίας, της κοινής προσπάθειας για την επίτευξη του κοινού στόχου!
Με άλλα λόγια είχαν συνειδητοποιήσει όλοι ότι οι αντιπαλότητες, οι σκοπιμότητες, οι εχθρότητες, οι έριδες και οι πόλεμοι μόνο καταστροφές για όλους έφερναν!
Είχαν συνειδητοποιήσει ότι χωρίς Αρχές και Ιδανικά δεν αναδεικνύονται οι ανθρώπινες δημιουργικές Αξίες.
Μήπως έχουμε οι σημερινοί Έλληνες απολέσει πολλά από τα προτερήματα αυτά και θα πρέπει να αναλογιστούμε ότι φέρουμε βαριά την κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων που δόξασαν την πατρίδα μας με τα σοφά επιτεύγματα τους;
Γιάννης Μ. Γαβριλάκης
Αρθρογράφος – διηγηματογράφος
Πισωγύρισμα που ευωδιάζει
Ότι η Ανθρωπότητα είχε προόδους κάμει,
από αιώνες προ Χριστού σε όλα τα πεδία φταίει που δεν καβάλησαν οι πρόγονοι καλάμι, και νόμους θεσμοθέτησαν για του λαού παιδεία. `Ολοι ακολουθούσανε αρχές μα και αξίες,
από τον πρώτο άρχοντα έως και τον επαίτη, έστω και αν ατομικές είχαν φιλοδοξίες,
για τα κοινά συμφέροντα βάζαν μπροστά το μπέτη. Μιλώ για την Ελληνική Αρχαία Ιστορία,
Χρυσό Αιώνα Περικλή αλλά και Ασπασίας,
Σωκράτη και τον Πλάτωνα στου `Εθνους την πορεία, και Αριστείδη Δίκαιο, στα κέντρα εξουσίας.
Σήμερ’ εμείς θαυμάζουμε τα έργα των προγόνων,
που τα πραγματοποίησαν χωρίς να’ χουν τα μέσα,
τα τείχη τα Κυκλώπεια στο βάθος των αιώνων, είν’ απορίας άξιον σε ποιο μυαλό χωρέσαν. Στη σημερνή την εποχή που φτάσαμε στον Άρη, οι μεγιστάνες έχουνε ψυχρού πολέμου τάσεις, από αξίες και αρχές δεν παίρνουνε χαμπάρι
και για κοινά συμφέροντα, κρατάνε αποστάσεις. Μονάχα η επιστροφή στις παλαιές αξίες, μπορεί να δώσει ώθηση στο μέλλον κι οι ανθρώποι,
ν’ ανέβουνε ψηλότερα σε άλλους…Γαλαξίες
μ’ ανώτερα ιδανικά και καθαρή μετώπη.
Κι αν θα μου πείτε πως αυτό σκέτ’ είναι ουτοπία,
όνειρο θερινής νυκτός κι αν θέλεις, αυταπάτη,
όμως μ’ αγώνα έντιμο σε όλα τα τοπία,
πιστεύω να’ ρθει κάποιο φως και στου στραβού το μάτι.
Εννιαχωριανός
Επιστροφή στις ανθρώπινες αρχές και αξίες Νεοριζίτικα
Αγάπη
Οσ’ αγαπώ τη Παναγιά τη Μάννα του Χριστού μας ετσά θαρρώ πως τη χρωστώ στσ’ ανθρώπους την αγάπη, να τη σκορπίζ’ απλόχερα δίχως να λογαριάζω ανέ κοστίζει ακριβά.
Πρεπιά
Απ΄τη θωριά και τρόπους τση βγάζω την αρχοντιά τζη κι’ απ’ το πλατύ χαμόγελο βλέπω ντη τη(γ) καρδιά τζη, που κάνει τση νερατζανθούς να πλέκουνε στεφάνι, στα πλουμιστά τζη τα μαλλιά, (α)πούνε’ η πρεπιά τζη, θωρρώ’ τα’ γω και χαίρομαι.
Βιγλάτορες συνείδησης
Βιγλοκαθίστρα το’ κάνε Γέροντας το κλησίδι, ντιρά δεξιά ψάχνει ζερβά, εκειά απού βγορίζει μπας και σαλέβγει ο οχτρός τσι ρούγες, στα ντουκιάνια βαζοντας στόχο νιούς και νιές που’ ρθε να τσι κουρσέψει μολύνοντάς τους τη ψυχή.
παπα-Αποστόλης Διαμαντούδης
