Παλιέ μου φίλε τι γυρεύεις;
Χρόνια ξενιτεμένος ήρθες
με εικόνες που έχεις αναθρέψεις
κάτω από ξένους ουρανούς
μακριά από τον τόπο το δικό σου.
(απόσπασμα από το ποίημα του Γ. Σεφέρη: “Ο γυρισμός του ξενιτεμένου”).
Ομογενείς δεύτερης και τρίτης γενιάς ζουν στην Αμερική με τις εικόνες της Κρήτης και την έντονη πεθυμιά και λαχτάρα για αυτήν μέσα από τις εξιστορήσεις των γονιών, των γιαγιάδων και των παππούδων τους που διαφύλαξαν με στοργή και σεβασμό σαν ακριβό φυλαχτό τις παραδόσεις της, τις μυρωδιές και τις γεύσεις της, τη γλώσσα, τους χορούς και τραγούδια της στη νέα τους πατρίδα.
Αυτή την όψη της Κρήτης θέλησαν να βιώσουν σε μια προσπάθεια να ανακαλύψουν τις ρίζες τους και να μοιρασθούν τις αυθεντικές έννοιες της φιλοξενίας και του φιλότιμου οι 230 ομογενείς, που συμμετείχαν στην ιστορική εκδρομή -προσκύνημα στην Κρήτη από 3 έως 9 Ιουλίου σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρόεδρου της Παγκρητικής Ένωσης Αμερικής Ιάκωβου Μπούτζουκα, τούτη τη χρονιά που οι άνθρωποι σε όλα τα σημεία της γης αψήφησαν αποκαμωμένοι από την κλεισούρα και την απομόνωση τον επάρατο ιό.
Και αρκούσαν μόνο αυτές οι λίγες ημέρες, σύμφωνα με το επίσημο πρόγραμμα της εκδρομής, για να πετύχουν το στόχο τους σε τούτο το μαγευτικό ταξίδι. Ένα ταξίδι με πολλές συγκινήσεις, λαχτάρες, αποκαλύψεις, χαρούμενες στιγμές, που δεν διέψευσε τις προσδοκίες τους με την καρδιά της παράδοσης να χτυπά δυνατά από τη μια άκρη του νησιού έως την άλλη.
Κάπως έτσι λοιπόν διαλέγοντας ένα δυνατό επίλογο για αυτό το ταξίδι βρέθηκαν να συμμετέχουν το Σάββατο 9 Ιουλίου σε ένα αξέχαστο αποχαιρετιστήριο γλέντι στο ηρωικό χωριό των Κάμπων Κεραμειών, στις ρίζες των Λευκών Ορέων που οργάνωσε με περίσσια φροντίδα και αγάπη ο Πολιτιστικός Σύλλογος και η Τοπική Κοινότητα σε ένα κλίμα γνήσιας κρητικής φιλοξενίας, όπως ταιριάζει στην παράδοση του χωριού.
ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ
Άλλωστε έτσι όφειλαν να πράξουν οι Καμπιανοί και οι Καμπιανές, τούτο το βράδυ που άνοιξαν την αγκαλιά τους στους νοσταλγούς της κρητικής γης, στη μνήμη όλων εκείνων των χωριανών τους που όδευσαν στη ξενιτιά σε δίσεκτους καιρούς στηρίζοντας με κάθε τρόπο στη συνέχεια το χωριό και τις οικογένειες τους.
Και δεν υπάρχει οικογένεια στο χωριό που να μην έχει πληρώσει με δάκρυα το τίμημα της ξενιτιάς με τις πληγές της μετανάστευσης να παραμένουν αγιάτρευτες και τις ιστορίες αποχωρισμού να βαραίνουν τον τόπο.
Εδώ στην πλατεία του χωριού που έγινε η υποδοχή των Κρητών ομογενών και το μεγάλο γλέντι το βράδυ του Σαββάτου 9 Ιουλίου κάτω από τον αιωνόβιο πλάτανο, δίπλα στο σχολείο και στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, στην καρδιά της κοινότητας γινόταν και οι αποχωρισμοί των ξενιτεμένων, με τη συμμετοχή ολόκληρου του χωριού.
Έχει λοιπόν και η επιλογή του τόπου ιδιαίτερη αξία και συμβολική σημασία, όπως άλλωστε και το ριζίτικο που απέδωσαν με τις βροντερές φωνές τους, ως καλωσόρισμα τούτο το βράδυ οι ριζίτες της παρέας του Πολιτιστικού συλλόγου με έκδηλη τη συγκίνηση στα μάτια των πολύτιμων μουσαφίρηδων και πρωτίστως του χωριανού τους, αντιπροέδρου της Παγκρητικής Ένωσης Αμερικής Γιάννη Μαράκη.
Ξένον εκαβαλίκεψε να πάει στην οδό ντου.
Πιάσαν το μέρες βροχερές και νύχτες με τα χιόνια.
Δεν είχε με τα ποιο μιλεί, με ποιο να κουβεντιάζει
κι εμίλιε με το μαύρο ντου κι εροζονάριζέ ντου.
Μαύρε μου γοργογόνατε και ανεμοκυκλοπόδη
πολλές φορές με γλύτωσες και από πολλές φουρτούνες
κι αν με γλυτώσεις κι απ’ αυτή μαύρε μου τη φουρτούνα
τα δυο σου πέταλα χρυσά εγώ θα σου τα κάμω.
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ
Μέσα σε αυτήν τη φορτισμένη συγκινησιακά ατμόσφαιρα ξεδιπλώθηκαν αναπόφευκτα ιστορίες και ακούσματα από παλιά για τους πρώτους μετανάστες του χωριού που έφυγαν στις αρχές του 19 ου αιώνα για τη Γιούτα της Αμερικής, για τις δυσκολίες του πολυήμερου ταξιδιού, για τα μεταναστευτικά γραφεία και για την« ιερή εξέταση» των μεταναστών από την υπηρεσία αλλοδαπών και δημόσιας υγείας στο περίφημο νησί Έλις στα ανοιχτά του Μανχάταν. Ακολούθησαν έντονες δυσκολίες προσαρμογής στη πραγματικότητα που αντιμετώπισαν με την άφιξη τους στην νέα πατρίδα που ήταν εντελώς διαφορετική από το αμερικανικό όνειρο, όπως το είχαν φανταστεί εξαιτίας και των ρατσιστικών συμπεριφορών που υπήρξαν. Δυσκολίες επίσης υπήρξαν και στην εξεύρεση εργασίας με πολλούς από αυτούς να καταλήγουν στα ανθρακωρυχεία και στη διάνοιξη των σιδηροδρόμων κάτω από άθλιες συνθήκες εργασίας, ενώ τα πράγματα ήταν καλύτερα για κάποιους χωριανούς που ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία.
Κουβέντα στην κουβέντα οι συζητήσεις έφθασαν στα μετέπειτα μεταναστευτικά ρεύματα που παρουσιάστηκαν στο χωριό με κατεύθυνση την Αμερική αλλά και τον Καναδά και τη Γερμανία στα νεότερα χρόνια.
Το όνειρο της μόνιμης επιστροφής στο χωριό για τους περισσότερους δεν έγινε πραγματικότητα, ενώ κάποιοι από αυτούς έφυγαν και δεν επέστρεψαν ποτέ, έστω και ως επισκέπτες σε αυτό.
Δικαιολογημένη η συγκίνηση λοιπόν τούτο το βράδυ με τις σκιές των πρωταγωνιστών των χρόνων εκείνων να επιστρέφουν ανάμεσα μας στα αγαπημένα τους λημέρια για να υποδεχτούν φίλους και εδικούς, παιδιά και εγγόνια!
ΤΟ ΓΛΕΝΤΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
Στήθηκε λοιπόν σε αυτή την ατμόσφαιρα ένα γλέντι στην πατρίδα με τις μυρωδιές της να το διαφεντεύουν και να ορίζουν τα σημαντικά δρώμενα τούτης της βραδιάς που πλημμύρισε από αυθεντική Κρήτη. Ένα γλέντι, όπως το διαμόρφωσαν μοναδικά τα πρόσωπα, οι συνθήκες, ο τόπος αλλά κυρίως η πολυπληθής παρουσία και συμμετοχή των νέων ανθρώπων σε αυτό ομογενών τρίτης γενιάς, μελών της Παγκρητικής Ένωσης Νέων Αμερικής που χόρευαν ασταμάτητα λες και τα πόδια τους είχαν πτερά στους ήχους της λύρας και του βιολιού του Νίκου Ποντικάκη και του Στρατή Σκαράκη αντίστοιχα σε μια έκρηξη ενέργειας και συναισθημάτων. Ήταν σαν να προσπαθούσαν να συνομιλήσουν με την παράδοση του εμβληματικού αυτού τόπου με το χορό να ξεσηκώνει κάθε κύτταρο του κορμού τους. Εντυπωσιακή και η παρουσία του χορευτικού σχήματος με την ευρηματική ονομασία «Λαβύρινθος» που δημιούργησαν είκοσι νέες και νέοι ομογενείς στο άκουσμα της εκδρομής κάνοντας πρόβες διαδικτυακά για τις ανάγκες τούτης της βραδιάς. Αρχέγονο σύμβολο του ταξιδιού της ψυχής ο λαβύρινθος, συμβολίζει την προσπάθεια τους να ανακαλύψουν τις ρίζες τους, αφού ξεκίνησαν από διάφορα σημεία της Αμερικής με κοινό σημείο συνάντησης στη διαδρομή της αυτογνωσίας τους την Κρήτη. Πολύτιμοι καρποί της ξενιτιάς τούτοι οι νέοι έδωσαν το στίγμα στη βραδιά με τη ζωντάνια τους σκορπώντας ολόγυρα συγκίνηση και θαυμασμό.
Καλό ταξίδι και να ξανάρθετε στις ρίζες σας!
Συγχαρητήρια στους διοργανωτές τούτης της όμορφης βραδιάς με τα ζεστά λόγια και τις ξεχωριστές ανθρώπινες στιγμές!
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος.
