«Δημιουργώ, άρα υπάρχω»
John Seely Brown, συγγραφέας
Αν ένα παιδί, σας εξομολογηθεί ότι είναι απογοητευμένο με το σχολείο, τον τρόπο διδασκαλίας και ότι τα μαθήματα του φαίνονται βαρετά, τι θα σκεφθείτε;
Το πιθανότερο είναι το παιδί αυτό να αισθάνεται διαφορετικά, περίεργα κι ίσως ένοχα, επειδή δεν ταιριάζει στο μαθητικό περιβάλλον. Αν το ίδιο παιδί δει κάτι πρωτοφανέρωτο, ασυνήθιστο ή μη στατιστικά σωστό, θα λάμψουν τα μάτια του.
Φαίνεται πως ήλθε η ώρα αυτών των παιδιών, να αναδειχθούν, να διαπρέψουν και να μας χαρίσουν κάτι από τη φρεσκάδα της σκέψης τους. Άλλωστε, δημιουργός είναι αυτός που φτιάχνει πράγματα για τον δήμο, το σύνολο.
Σήμερα υπάρχει μια διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση για δημιουργικά άτομα, σπουδαγμένα ή μη, σ’ όλες τις αναπτυγμένες κοινωνίες
Στο σημείωμα παραθέτω ιδέες για την ενθάρρυνση και ανάπτυξη της δημιουργικότητας για άτομα κάθε ηλικίας.
Ενθαρρύνοντας την δημιουργικότητα
Η δημιουργικότητα καλλιεργείται από μικρή ηλικία μέχρι τα βαθειά γεράματα. Ελπίζω οι παρακάτω ιδέες που προέρχονται από γκουρού της δημιουργικότητας να σας βοηθήσουν…
1. Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας, από μικρή ηλικία, να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων της καθημερινότητας τους.
2. Να δείχνετε ανοχή στα λάθη που κάνουν στην παραγωγή λόγου και στο χειρισμό συσκευών.
3. Να προκαλείτε την παραγωγή παράξενων ιδεών σε ερωτήσεις όπως «Πως μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα συνδετήρα ή ένα πλαστικό καλαμάκι;»
4. Να επαινείτε τα σκίτσα τους, όσο απλοϊκά κι αν φαίνονται. Είναι γνωστή η δήλωση του Πάμπλο Πικάσο «Χρειάστηκα μια ζωή για να μάθω να ζωγραφίζω σαν παιδί».
5. Αναγνωρίζουμε ένα δημιουργικό άτομο στην ηλικία των 5 ετών, από τις πράξεις και τις ατάκες του.
6. Ενθαρρύνουμε μαθητές των Γ και Δ τάξεων του Δημοτικού να ασχολούνται με ευέλικτες μη δομημένες δραστηριότητες.
7. Δίνουμε ευκαιρίες στα παιδιά να παίξουν παιχνίδια άλλων πολιτισμών ή να δημιουργήσουν δικά τους.
8. Στις επισκέψεις τους σε χώρους εκτός σχολείου να ενθαρρύνουμε τις ερωτήσεις τους σε ειδικούς ή ξεναγούς.
9. Η πρόσκληση ατόμων που εργάζονται σε δημιουργικές εργασίες -όχι μόνο συγγραφέων- στο σχολείο εξυπηρετεί το σκοπό μας.
10. Ενθαρρύνουμε μαθητές των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου να μας λένε «Γιατί σκέφτηκαν με αυτό ή τον άλλο τρόπο».
11. Δεχόμαστε ότι ένας μαθητής μπορεί να είναι δημιουργικός σ’ ένα τομέα και να υστερεί δραματικά σ’ ένα άλλο.
12. Η κλασσική ερώτηση «Αν ήμουν Δήμαρχος…» που χρησιμοποίησα πριν 15 χρόνια στα εργαστήρια δημιουργικότητας στα Κέντρα Παιδικής Δημιουργίας στα Χανιά συνεχίζει να είναι επίκαιρη και χρήσιμη για μεγάλα παιδιά και έφηβους. Ακουσα ότι μετά από δημιουργική συζήτηση μια τάξη στέλνει γράμμα στον δήμαρχό μας για τους ποδηλατόδρομους.
13. Η κριτική σκέψη των προ-εφήβων για κάθε θέμα μπορεί να είναι η αφετηρία για δημιουργικότητα.
14. Έφηβοι και σπουδαστές που συμμετέχουν σε δομημένες λογομαχίες έχουν την ευκαιρία να κάνουν και να δεχθούν κριτική χωρίς να αγνοηθούν.
15. Η αληθινή καινοτομία προέρχεται από τους αρχιμάστορες, τους ειδικούς ενός επαγγέλματος που συνεχίζουν να παράγουν έργο και να είναι δημιουργικοί.
16. Ενα αληθινά δημιουργικό άτομο δεν επαναπαύεται στις δάφνες του, αλλά συνεχίζει να καινοτομεί και μετά τα 60 ή τα 70.
17. Η αληθινή καινοτομία θρέφεται σε πολιτισμικά και κοινωνικά περιβάλλοντα που την ευνοούν και την ενθαρρύνουν (παραδείγματα οι μαθητικοί διαγωνισμοί έρευνας και καινοτομίας).
18. Γνήσια καινοτομία είναι όταν η εφαρμογή της αλλάζει σημαντικά τις πρακτικές σε μια επιστήμη, σ’ ένα επάγγελμα ή στην καθημερινότητα μας.
Οι κίνδυνοι
Τι μπορεί να συμβεί σε μια επιχείρηση, ένα οργανισμό ή ένα σχολείο που λειτουργεί με υπέρ-καινοτόμες ιδέες;
• Ο κίνδυνος να μην αγκαλιαστεί από την τοπική κοινωνία είναι υπαρκτός.
• Αν το πνεύμα της καινοτομίας δεν υιοθετηθεί από όλους τους εργαζομένους δεν θα κληροδοτηθεί στην επόμενη γενιά.
• Να στερέψει από νέες δημιουργικές ιδέες και να σβήσει.
Τους παραπάνω κινδύνους απέφυγε έγκαιρα το εκπαιδευτικό σύστημα στη Φινλανδία.
Συμπερασματικά
• Οι αναγνώστες του σημειώματος της περασμένης Τετάρτης θα παρατηρήσουν τις συγγένειες ανάμεσα στα άτομα με συνθετικό μυαλό και στα δημιουργικά.
• Τα δημιουργικά άτομα πιστώνονται με τις περισσότερες εφευρέσεις, ενώ συνθετικά μυαλά έχουν ή οφείλουν να έχουν οι ηγέτες.
• Την επόμενη μέρα οι κοινωνίες που ενθαρρύνουν και τιμούν την δημιουργικότητα και τη σύνθεση προπορεύονται, οι κοινωνίες που απλά τις αντιγράφουν θα επιβιώνουν στη σκιά των πρώτων.
• Πτυχ.Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στην Δια Βίου Μάθηση, συγγραφέας ‘Μαθαίνω εύκολα’ , ‘Θυμάμαι εύκολα’.
• Μέλος Γ.Σ. Ελληνικής Επιτροπής UNICEF.
• Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr facebook polygnosi
