Η Επιτροπή Ανταγωνισμού βρίσκεται όλο και περισσότερο αντιμέτωπη με ψηφιακά δεδομένα στις νομικές έρευνές της για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων και τη διασφάλιση της επιβολής του δικαίου στην αγορά.
Αναμένοντας όμως, όπως αναφέρει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ίδιος ο πρόεδρός της Ιωάννης Λιανός «να λυθούν προβλήματα που έχουμε θέσει με επιστολές μας εδώ και μήνες για να προχωρήσουν, επιτέλους, οι διαδικασίες για τις προσλήψεις που ήταν προγραμματισμένες το 2021 και το 2022», οδηγείται στην υιοθέτηση πλειάδας ψηφιακών εργαλείων και στρατηγικών για τον έλεγχο της αγοράς, προληπτικά ή όχι.
Ο πρόεδρος υπενθυμίζει σε σχετική ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «η Επιτροπή Ανταγωνισμού είναι πρωταθλήτρια ελέγχων, πανευρωπαϊκά, την περίοδο 2019-2023» και προσθέτει ότι «το 2022 επιβάλλαμε περισσότερα πρόστιμα και από τη Γερμανική Aρχή Aνταγωνισμού».
Σε αυτό το αποτέλεσμα, όπως προκύπτει από όσα αναφέρονται στο τελευταίο ενημερωτικό δελτίο της Eπιτροπής, βοηθάει καθοριστικά – ταυτόχρονα με τη διαρκή έρευνα – και η συμβολή των σύγχρονων τεχνολογιών.
Όπως αναφέρεται στο σχετικό ενημερωτικό δελτίο: «η ενσωμάτωση της επιστήμης δεδομένων στην εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού και στις συνήθεις εργασίες των αρχών ανταγωνισμού αποτελεί μία από τις σημαντικές προκλήσεις με τις οποίες θα βρεθούν αντιμέτωποι οι αρμόδιοι φορείς τα επόμενα χρόνια, για την εφαρμογή του δικαίου του ανταγωνισμού. Η προηγμένη ανάλυση δεδομένων και η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να φέρουν επανάσταση στο έργο των αρχών ανταγωνισμού και ενδέχεται να ενισχύσουν τις δυνατότητές τους για εντοπισμό και καταστολή της αντιανταγωνιστικής δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, αυτά τα νέα εργαλεία προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες όσον αφορά τη χαρτογράφηση και την παρακολούθηση της αγοράς, ενισχύοντας έτσι την ικανότητα της αρχής ανταγωνισμού να χρησιμοποιεί μια ευρεία γκάμα εργαλείων (αποφάσεις επί παραβάσεων, διευθετήσεις, κλαδικές έρευνες, αναφορές έρευνας αγοράς, προσεγγίσεις μη δεσμευτικού δικαίου) και να κάνουν μια συμμετοχική και ευέλικτη (προσαρμοσμένη) επιλογή μεταξύ των διαφόρων ρυθμιστικών στρατηγικών που έχουν στη διάθεσή τους».
Σε αυτό το πλαίσιο έχει δημιουργηθεί η ομάδα Data Science που χρησιμοποιεί τα δεδομένα σε πλήθος ερευνών που άπτονται του δικαίου του ανταγωνισμού.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού υπενθυμίζει ότι, υπό το πρίσμα της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης, αλλά και των αυξήσεων των τιμών στα είδη διατροφής έχει προβεί σε σειρά αιφνίδιων επιτόπιων ελέγχων και έχει εντείνει τις δράσεις της, προκειμένου να διερευνήσει τυχόν αντιανταγωνιστικές πρακτικές από την πλευρά των επιχειρήσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας, ενώ η σωστή λειτουργία της πρωτοβουλίας “Καλάθι του νοικοκυριού” και οι αντιανταγωνιστικές πρακτικές των τραπεζών υποχρέωσαν την Επιτροπή να αξιοποιήσει νέα εργαλεία.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι προκειμένου να αποφευχθούν αντιανταγωνιστικές πρακτικές στο “Καλάθι του νοικοκυριού”, η Επιτροπή εξέφρασε την πρόθεσή της να προβεί στην παρακολούθηση της εφαρμογής του. Η ομάδα Data Science ανέλαβε την ανάπτυξη εργαλείων ανάλυσης για τη διευκόλυνση της παρακολούθησης της λειτουργίας του “Καλαθιού του νοικοκυριού” και του ελέγχου της συμπεριφοράς των σούπερ μάρκετ, περιορίζοντας έτσι τον χρόνο και τους ανθρώπινους πόρους που απαιτούνται για την εκτέλεση αυτής της εργασίας. Η επιτροπή εξηγεί ότι, έτσι, δημιουργήθηκε ένας χρήσιμος και ενημερωμένος πίνακας ελέγχου που αναλύει τα δεδομένα που αφορούν το καλάθι του νοικοκυριού. Η χρήση αυτού του εργαλείου επέτρεψε την παρακολούθηση των τιμών που εφαρμόζουν τα καταστήματα, δίνοντας τη δυνατότητα στους αναλυτές να αναγνωρίζουν, με ταχύτητα, τις στρεβλώσεις.
Παρακολούθηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης
Επιπλέον, όπως σημειώνεται στο δελτίο «η παρακολούθηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπει στην Επιτροπή Ανταγωνισμού να αφουγκράζεται τους προβληματισμούς των καταναλωτών και να αποκτά εικόνα για τη συμπεριφορά τους. Παρακολουθώντας τις συνομιλίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η επιτροπή μπορεί να κατανοεί τις απόψεις των καταναλωτών σε σχέση με διάφορους παράγοντες όπως η τιμολόγηση, η ποιότητα των προϊόντων και η πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες. Αυτές οι πληροφορίες βοηθούν την επιτροπή να εντοπίζει πιθανά ζητήματα που ενδέχεται να απαιτούν παρέμβαση ή περαιτέρω διερεύνηση για την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών και τη διασφάλιση υγιούς ανταγωνισμού». Επιπλέον, όπως αναφέρεται, η παρακολούθηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνδράμει στην αποτελεσματικότερη συμμόρφωση με τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες.
Εκσυγχρονισμός των υφιστάμενων πλατφορμών ανώνυμης παροχής πληροφοριών
Ακόμη, η ενσωμάτωση διαλογικών ρομπότ (chatbots) βασιζόμενων στην Τεχνητή Νοημοσύνη στη διαδικασία της ανώνυμης παροχής πληροφοριών (whistleblower reporting process) προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα. Όπως αναφέρει η Επιτροπή, θέτοντας συγκεκριμένες ερωτήσεις, το chatbot Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να καθοδηγεί αποτελεσματικά τους καταγγέλλοντες, διασφαλίζοντας ότι παρέχουν ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με τη φερόμενη αντιανταγωνιστική συμπεριφορά. Η προσαρμοστικότητα του chatbot, του επιτρέπει να προσαρμόζει τα ερωτήματά του στις απαντήσεις του πληροφοριοδότη, προάγοντας μια πιο διαδραστική και εξατομικευμένη εμπειρία. Αυτή η προσαρμοστική προσέγγιση συμβάλλει στην αποκάλυψη πρόσθετων λεπτομερειών που έχουν ενδεχομένως παραβλεφθεί σε μια απλή υποβολή κειμένου, βελτιώνοντας την ποιότητα των συλλεγόμενων πληροφοριών.
Επιπλέον, τα ΤΝ-υποστηριζόμενα chatbots έχουν τη δυνατότητα να αναζητούν διευκρινίσεις και να θέτουν επακόλουθες ερωτήσεις, όπου απαιτείται, διασφαλίζοντας τη σαφήνεια και την ακρίβεια των πληροφοριών που συγκεντρώνονται. Επιπλέον, τα chatbot επιδεικνύουν πολυγλωσσική επάρκεια, καθώς τους επιτρέπεται να κατανοούν και να επεξεργάζονται διάφορες γλώσσες, ακόμη και μέσα στην ίδια πρόταση. Αυτή η γλωσσική ευελιξία διευκολύνει την επικοινωνία με πληροφοριοδότες με διαφορετικά γλωσσικά υπόβαθρα, προσαρμόζοντας τα εκφραστικά μέσα που εκείνοι προτιμούν. Επιπλέον, αξιοποιώντας τις πληροφορίες που παρέχονται από τον καταγγέλλοντα, τα chatbot που υποστηρίζονται από την Τεχνητή Νοημοσύνη μπορούν αυτόνομα να κατηγοριοποιούν και να ιεραρχούν τις αναφορές, απαλλάσσοντας το προσωπικό της ΕΑ από το φόρτο της χειροκίνητης προσθήκης ετικετών και της αρχειοθέτησης. Αυτή η αυτοματοποιημένη διαδικασία απλοποιεί τον χειρισμό των αναφορών καταγγελιών, επιτρέποντας πιο αποτελεσματική και οργανωμένη διαχείριση.
Ιστοσυγκομιδή υποστηριζόμενη από την τεχνητή νοημοσύνη
Η τεχνολογία όμως, προσφέρει κι άλλα εργαλεία. Η Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη (Generative AI) μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην υποβοήθηση των διεργασιών ιστοσυγκομιδής, επιτρέποντας στην επιτροπή να βελτιστοποιεί τα στάδια συλλογής και ενσωμάτωσης δεδομένων και να προσθέτει περισσότερες διαδικτυακές πηγές δεδομένων. Τα μοντέλα μπορούν να εκπαιδεύονται ώστε να κατανοούν τη δομή και το περιεχόμενο των ιστοσελίδων, διευκολύνοντας την εξόρυξη σχετικών δεδομένων. Χρησιμοποιώντας την Επεξεργασία Φυσικής Γλώσσας (ΕΦΓ), η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να αναλύει με ακρίβεια πληροφορίες που αντλούνται από πολύπλοκες ιστοσελίδες, συμπεριλαμβανομένων δεδομένων κειμένου, εικόνων, πινάκων και άλλων. Επιπλέον, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να συμβάλλει στη διασφάλιση της ποιότητας και της ακεραιότητας των δεδομένων ιστοσυγκομιδής.
Αυτόματη ανάθεση έρευνας και προτεραιοποίηση
Υπενθυμίζεται ότι, μεταξύ άλλων καθηκόντων της, η γενική διεύθυνση αναθέτει έρευνες στις αρμόδιες διευθύνσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Αυτή είναι μια χρονοβόρα και επιρρεπής σε σφάλματα διαδικασία, η οποία, όμως, μπορεί να περιοριστεί σημαντικά με αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για την αυτόματη ανάθεση ερευνών στις αρμόδιες διευθύνσεις και τμήματά της. Τα μοντέλα μπορούν να εκπαιδεύονται ώστε να κατανοούν το περιεχόμενο και το πλαίσιο των ερευνών που αναλαμβάνει η επιτροπή και να εξάγουν βασικές πληροφορίες. Το αντικείμενο, ο βιομηχανικός κλάδος και η πολυπλοκότητα της κάθε έρευνας μπορούν να προσδιορίζονται και να προωθούνται έξυπνα στα αρμόδια τμήματα με βάση την τεχνογνωσία και ανάλογα με τον φόρτο εργασίας τους. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το πλήθος των υποθέσεων, οι διαθέσιμοι πόροι, η εξειδίκευση, τα ιστορικά δεδομένα και τα σχόλια των χρηστών, η επιτροπή μπορεί να βελτιώνει συνεχώς την απόδοση του μοντέλου στην ανάθεση ερευνών.
Τμήμα χαρτογράφησης αγορών και έρευνας
Η χαρτογράφηση είναι ένα νέο εργαλείο που προστέθηκε στις αρμοδιότητες της Επιτροπής και τής επιτρέπει να μελετά τις συνθήκες ανταγωνισμού σε οποιαδήποτε αγορά ή κλάδο της οικονομίας, όταν αυτό απαιτείται για την αποτελεσματική άσκηση των αρμοδιοτήτων της.
Αυτό γίνεται:
* Είτε με δημοσιευμένα στοιχεία που αξιοποιούνται από διεθνείς και εγχώριες βάσεις δεδομένων, ελεύθερες ή με συνδρομή.
* Είτε με στοιχεία που λαμβάνονται από τις επιχειρήσεις οι οποίες σύμφωνα με το νόμο είναι υποχρεωμένες να μας τα παρέχουν.
* Στην εκτέλεση του έργου, συνδράμει η Ομάδα του Chief Technology Οfficer της επιτροπής για τη διαχείριση του μεγάλου όγκου των δεδομένων και ενίοτε και εμπειρογνώμονες.
Συνεπώς, το Τμήμα Χαρτογράφησης Αγορών και Έρευνας έχει ως αποστολή του την εξασφάλιση, επεξεργασία και διάθεση των κατάλληλων πηγών πληροφόρησης και γνώσης για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων και του ερευνητικού έργου της επιτροπής, στην χαρτογράφηση των αγορών. Στο πλαίσιο αυτό, είναι αρμόδιο για:
α) Την αυτόνομη και συστηματική εκπόνηση στατιστικών ερευνών για την κατάσταση στην αγορά.
β) Την ανάπτυξη βάσεων δεδομένων για την παρακολούθηση της αγοράς και του ανταγωνισμού, την ενημέρωση αυτών και τη σύνταξη των σχετικών αναφορών.
γ) Τη διαχείριση της Βιβλιοθήκης της επιτροπής.
δ) Την επικοινωνία και συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις άλλες Εθνικές Αρχές Ανταγωνισμού για θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων του.
ε) Τη συγκέντρωση δεδομένων και την έκδοση στατιστικών στοιχείων σχετικά με την προηγούμενη γνωστοποίηση συγκεντρώσεων επιχειρήσεων και την κατάσταση του ανταγωνισμού.
Oμάδα Επιστήμης Δεδομένων της Επιτροπής Ανταγωνισμού (Chief Data Science)
Τέλος, η ομάδα Επιστήμης Δεδομένων της Επιτροπής Ανταγωνισμού εργάζεται «αποτελεσματικά και αδιάκοπα», όπως σημειώνεται, για να αντιμετωπίσει τις συνεχώς αυξανόμενες προκλήσεις που παρουσιάζονται από τον όγκο των δεδομένων που διαχειρίζεται. Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα έχει ήδη προσφέρει σημαντική βοήθεια σε πέντε υποθέσεις της επιτροπής, τέσσερις μέσα στο έτος 2022, και μια στο 2023, ενώ άλλες δύο υποθέσεις προβλέπεται να ολοκληρωθούν εντός του έτους. «Με τη βοήθεια της Επιστήμης Δεδομένων έρχονται σημαντικές εξοικονομήσεις χρόνου και ανθρωπίνων πόρων, που κατανέμονται σε επιπλέον δράσεις της επιτροπής» όπως υπογραμμίζεται.
Παράλληλα με τις υποθέσεις, η ομάδα της Επιστήμης Δεδομένων έχει αναλάβει την ευθύνη του συνεχούς ερευνητικού έργου.
Αρχικά, η ανάπτυξη κώδικα για την επαναχρησιμοποίηση του σε καθοριστικές διεργασίες της μηχανικής δεδομένων συνιστά βασικό άξονα της εργασίας της ομάδας. Η διευκόλυνση της εξέτασης και της ανάλυσης σημαντικών συνόλων δεδομένων, όπως τιμολόγια, emails, και δεδομένα αγορών, αποτελούν την κεντρική της προτεραιότητα.
Δεύτερον αφιερώνει την προσοχή και τις προσπάθειές της στη δημιουργία βάσεων δεδομένων και συστημάτων αυτοματοποίησης, που καταγράφουν και αναλύουν τα δεδομένα από διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας, εντείνοντας την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα των ερευνών της.
Τρίτον, η ομάδα δημιουργεί δυναμικές πλατφόρμες, στόχος των οποίων είναι να αυξήσουν την παραγωγικότητα και να απλοποιήσουν τη ροή εργασίας των υπαλλήλων. Επιπλέον, αναπτύσσονται διαδραστικοί πίνακες ελέγχου και συστήματα διαχείρισης που βοηθούν την επιτροπή να παρακολουθεί και να διερευνά την ελληνική αγορά με ευκολία και αποτελεσματικότητα.
Τέταρτον, η ομάδα διεξάγει συνεχή έρευνα στην εφαρμογή των τεχνολογιών της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Φυσικής Επεξεργασίας Γλώσσας σε διάφορα στάδια των ροών εργασιών της επιτροπής ενώ στόχος της ομάδας είναι να προσδώσει νέες δυνατότητες στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, ώστε να αυξήσει την αποτελεσματικότητα και το εύρος της παρακολούθησης στην αγορά.
«Αποστολή της ομάδας είναι να μετατρέψει τα δεδομένα σε ένα πανίσχυρο εργαλείο, μέσω του οποίου η Επιτροπή, θα μπορεί να πραγματοποιεί ενημερωμένες, ακριβείς και εύστοχες αποφάσεις».
