Οι εραστές της λευτεριάς

Ενας τόμος, μεγάλου σχήματος 672 σελίδων, που εκδιηγείται με πολύτιμα ντοκουμέντα από άγνωστο αρχειακό υλικό, με πλήθος φωτογραφιών, με γράμματα, πιστοποιητικά χρονικά και πολλών προσωπικών καταγραμμένων ή προφορικά ομολογημένων μαρτύρων για τους αιματοπότιστους αγώνες του κρητικού λαού, από τη ρωμαϊκή εποχή και μετά ως την Ενωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Με κεντρικό ιδεώδες και διακήρυγμα “Ελευθερία – Ενωση ή Θάνατο”.

Το βιβλίο αυτό της συγγραφέως και ιστορικής ερευνήτριας Ευαγγελίας Νικολακάκη αποτελεί κατάθεση ζωής, με 20χρονη αφιέρωση 20 χρόνων και πλέον σκληρής αφιέρωσης και αγώνα για την ολοκλήρωσή του. Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη: α) από σημαντικά γεγονότα της Κρήτης και των αγώνων του κρητικού λαού για ελευθερία, 2 υπότιτλοι, του πρώτου μέρους, δείχνουν την ακατάβλητη αγωνιστικότητα, διαχρονικά των Κρητών της βαθιάς ψυχής του λαού της Κρήτης. Αυτή την ελευθεροφροσύνη την ενδυναμώνει με την πιο ευθεία βολή του 2ου παγκόσμιου πολέμου που έγινε στο Κουστογέρακο το 1943, όταν οι Γερμανοί άρχισαν για αντίποινα αντίστασης να εκτελούν τα γυναικόπαιδα των ηρωικών αυτών χωριών.

Για να παρουσιάσει στο β’ μέρος περιλαμβάνει αγωνιστές επί Τουρκοκρατίας για όλα τα χωριά των Κεραμειών και όλους τους αγώνες με σπουδαίο φωτογραφικό υλικό και πολύτιμα αγωνιστικά δεδομένα για άτομα, οικογένειες, χωριά και πλείστα άλλα δεδομένα για να αποτελεί ένα πολύτιμο έργο για όλους τους αγώνες της κρητικής ψυχής και τη μάχη της Κρήτης κ.ά.

ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Πολλά άγνωστα κείμενα και ντοκουμέντα περιέχονται στον πολύτιμο τόμο των 672 σελίδων, για τους διαχρονικούς αγώνες του κρητικού λαού για την απελευθέρωση της Κρήτης από τους εκάστοτε κατακτητές. Ιδιαίτερα όμως για τους συνεχείς αγώνες από τον τελευταίο κατακτητή τον Τούρκο της σκληρής υποδούλωσης και εκμετάλλευσης. Ο τόμος αυτός έχει τίτλο: “Οι εραστές της λευτεριάς” με συγγραφέα την Ευαγγελία Νικολακάκη – Μανιουδάκη, η οποία με ερευνητικό ιστορικό πάθος αγωνίστηκε περισσότερα από 20 χρόνια για να συγκεντρώσει άγνωστα – ακόμα και σε ειδικά ιστορικά ευρήματα, τα οποία αποδείχνουν αδιαμφισβήτητα την αγωνιστικότητα που είχαν “Οι εραστές της Λευτεριάς” για την απελευθέρωση τόσο της Κρήτης όσο και της Ελλάδας.

Παράλληλα όμως με τα ευρήματά της η συγγραφέας Νικολακάκη – Μανιουδάκη ανάδειξε δημιουργικά και άλλα άγνωστα σημαντικά δεδομένα που όλα μαζί (με την αυθεντική γραφή της Ε.Ν.Μ.) διαμόρφωσαν τη συνολική ιδιαιτερότητα και άξια αυτού του σημαντικού βιβλίου – αρχείου.
Αυτό το έργο πρωτοπαρουσιάσθηκε στις 24 Αυγούστου του 2011 από τον ξεχωριστό Χανιώτη παιδαγωγό – φιλόσοφο και πνευματικό – κοινωνικό αγωνιστή τον δρα Νίκο Πετρουλάκη. Η παρουσίαση έγινε στο γενέθλιο ιστορικό – αγωνιστικό αυτό χωριό της συγγραφέως στους Κάμπους.

ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΓΡΑΦΗΣ
Ο δρ Νίκος Πετρουλάκης στη σημαντική ομιλία του τόνισε με έμφαση ότι: “Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια σελίδα των αγώνων του λαού των Κάμπων και των γειτονικών χωριών, αλλά και των αγώνων του κρητικού λαού και μπορεί να χαρακτηριστεί ως σπουδή στην ιστορία…”. Ο δρ Νίκος Πετρουλάκης, επίσης, είπε στην εισαγωγή του ότι: “Το βιβλίο αναφέρεται σε θέματα ιστορίας της Κρήτης, τα οποία, κάθε φορά σχεδόν, συνδέονται με κάποιο χειρόγραφο ή χρυσόβουλο, που είχε βρει η συγγραφέας στην πορεία της έρευνάς της. Μια συνεχή έρευνα δεκαετιών σε βιβλιοθήκη, ιδιωτικά αρχεία, πινακοθήκες, λαογραφικά μουσεία, ιδιωτικά αρχεία κ.λπ.

32 ΜΕΡΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Με αυτή τη συνεχή πολυχρόνια έρευνα για το έργο “οι εραστές της λευτεριάς” η συγγραφέας οργάνωσε το βιβλίο της σε δύο μέρη με τα εξής περιεχόμενα: ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Σ’ αυτό το μέρος (σελ. 11 – 75) γίνεται μια περιληπτική αναφορά σε σημαντικά γεγονότα της Κρήτης, όπως: 1) Ονοματοποιία και γενικά χαρακτηριστικά της Κρήτης, 2) Προϊστορία – Ρωμαϊκή κατάκτηση – Χριστιανισμός, 3) Σαρακηνοί στην Κρήτη – 824 – 961 μ.Χ., 4) Ενετοκρατία (1206 – 1669), 5) Τα τελευταία χρόνια της ενετοκρατίας στην Κρήτη, 6) Βοήθεια των Κρητών προς την πολιορκημένη Κωνσταντινούπολη, 7) Το χειρόγραφο της Μονής Βατοπεδίου, 8) Οι Τούρκοι κατακτητές στην Κρήτη, 9) Η επανάσταση του 1821 στην Κρήτη, 11) Στο Λουλό Κεραμειών η έναρξη της επανάστασης στην Κρήτη (14 Ιουνίου 1821), 12) Το σπήλαιο Κρυονερίδας και το σπήλαιο Μιλάτου, 13) Το σπήλαιο Μελιδονίου Νομού Ρεθύμνου, 14) Η σφαγή στο Ελαφονήσι Χανίων και στη Γραμβούσα, 15) Κρητικοί που πολέμησαν εκτός Κρήτης, 16) Το ιστορικό της οικογένειας Bourbaki, 17) Η επανάσταση του Δασκαλογιάννη, 18) Η μάχη των Κεραμειών, η ολονύκτια, 19) Ελπίδα για τους κρητικούς η άφιξη των εθελοντών, 20) Το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου, 21) Επιστολή Βίκτωρος Ουγκώ, 22) Η επανάσταση του 1878, 23) Στρατόπεδο Ακρωτηρίου, 24) Ο αγωνιστής Σπύρος Καγιαλεδάκης το μεγάλο μακελειό στο Ηράκλειο, 25) Υπατοαρμοστής ο Πρίγκιπας Γεώργιος. Η διαφωνία του με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και η επανάσταση του Θερίσου, 26) Η εθελούσια προσφορά των Κρητών στον Μακεδονικό Αγώνα, 27) Μικρά Ασία – Νικόλαος Πλαστήρας, 28) Επίθεση της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδας, 29) Επίθεση της Ιταλίας εναντίον της Ελλάδας, 30) Η V Μεραρχία Κρήτης τρεμπεσίνα οπισθοχώρηση, 31) Επίθεση Γερμανίας εναντίον Ελλάδας, 32) Η Μάχη της Κρήτης 20/5/1941-29/5/1941 “Χίτλερ να μην το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη” με τελευταία αναφορά του πρώτου μέρους του μεγάλου και τόσο σπουδαίου βιβλίου κατάθεση ψυχής και μόχθου αφιερωματικής εργασίας 20 και πλέον χρόνων. Το κείμενο 33 έχει τον εκπληκτικό τίτλο και υπότιτλο: “Η πιο ευθεία βολή του β’ παγκοσμίου πολέμου” (μόνον οι αγώνες για το κοινό καλό είναι αυτά που νοηματοδοτούν τη ζωή μας).

Το κείμενο αυτό της συγγραφέως Ευαγγελίας Νικολακάκη – Μανιουδάκη το παραθέτουμε ολόκληρο ως κάτωθι: “Κουστογέρακο 28 Σεπτεμβρίου 1943. Οι Γερμανοί είχαν καταλάβει τη νύχτα τα γύρω υψώματα και ξημερώνοντας μπήκανε μέσα στο χωριό και σκότωναν όποιον συναντούσαν. Οι Κουστογερακιώτες πολεμιστές ανταπέδωσαν τα πυρά και σκότωσαν αρκετούς από τους κατακτητές. Μια στιγμή σε ώρα μάχης ο Κωστής Πατεράκης εξουδετέρωσε έναν Γερμανό από τη θέση που είχε πάρει στα υψώματά της. Από αυτό το μέρος ο Κωστής παρατήρησε ότι οι Γερμανοί συγκέντρωναν τις γυναίκες με τα παιδιά τους στην πλατεία του χωριού κι άρχισαν να τους εκτελούν. Αστραπιαία ο Κωστής σκόπευσε τον εκτελεστή, σε απόσταση βολής 350 μέτρων και τον βρήκε στο κεφάλι. Μια δεύτερη σφαίρα του Κωστή τραυμάτισε τον βοηθό του. Τα τρομαγμένα γυναικόπαιδα βλέπουν τον δήμιό τους να πέφτει νεκρός. Είχε προλάβει και είχε σκοτώσει 4 γυναίκες κι ένα κοριτσάκι δύο χρονών στην αγκαλιά της μάνας του.

Η σωτηρία των υπολοίπων ήλθε από τη βολή του Κωστή Πατεράκη η οποία χαρακτηρίστηκε η πιο ευθεία βολή του β’ παγκοσμίου πολέμου. Αλλά κι από τα παλιά χρόνια: Το ηρωϊκόν Κουστογέρακον επέχει εις τα χρονικά της Κρήτης την αυτήν έντιμον θέσιν, ην εν τη συγχρόνω ιστορία της Ηπείρου επέχει το Σούλιον. Δις επυρπολήθη υπό Ενετών και δις ως άλλος φοίνιξ ανοικοδομήθη επί της τέφρας του. Εμψυχον σύμβολον της ακαταβλήτου ελληνικής παλιγγενεσίας αναδείχθεν, ετίμησε, την πανελλήνιον σημαίαν κατά του αγώνα του 1821, ότε απετεφρώθη εκ τρίτου υπό του Χουσεΐν και του Μουσταφά Μπέη”. Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΩΣ  ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ “Οι εραστές της λευτεριάς” της Ευαγγελίας Νικολακάκη – Μανιουδάκη (εκδ. Χανιά 2011) είναι ένα βιβλίο 672 σελίδων αυτοέκδοση με επιμέλεια της φιλολόγου Αριάδνης Παπιδάκη, επεξεργασία φωτογραφιών Ειρήνης Καστρινάκη και εκτύπωση βιβλιοδεσία Γραφικές Τέχνες Γεωρβασάκης.

Στο πρώτο μέρος όπως ήδη αναφέραμε η συγγραφέας αυτού του βιβλίου αναφέρει όλα τα ιστορικά γεγονότα από τη μεγάλη ιστορική εποχή ως τον μέγα Αλέξανδρο για να περάσει στη ρωμαϊκή κατάκτηση και εκχριστιανισμό καθώς και στους Σαρακηνούς, την ενετοκρατία και εν τέλει την τουρκοκρατία που τόσο άγρια βασάνισε την Ελλάδα και ιδιαίτερα τον κρητικό λαό ο οποίος δεν ελευθερώθηκε με υπαιτιότητα των μεγάλων δυνάμων στο νεοελληνικό κράτος.

ΜΕ ΒΕΝΙΖΕΛΟ… ΕΓΙΝΕ Η ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΕΛΛΑΔΑ
Αλλά πέρασε διά “πυρός και σιδήρου” ως την πρώτη ημιανεξαρτησία του, την ανεξάρτητη κρητική πολιτεία και τελικά μετά την ανάδειξη του Ελευθερίου Βενιζέλου ως πρωθυπουργού της Ελλάδας να πραγματευθεί η πολυπόθητη Ενωση Κρήτης με Ελλάδα. Ενα όραμα και μια αγωνιστική απαίτηση των Κρητών πριν ακόμα την επανάσταση του 1821 την πορεία όλης αυτής της συμπυκνωμένης μεγαλειώδους αγωνιστικής απελευθερωτικής πορείας του κρητικού λαού (στην κάθε κατακτητική δυτική ή ανατολική καταδυνάστευσή του) θέλησα να την παρουσιάσω λεπτομερώς με τους εσωτερικούς της υπότιτλους.

Με σκοπό να μπορούν οι εκάστοτε ερευνητές ή αναγνώστες αυτού του σημαντικού βιβλίου α) να δουν το ιστορικό εύρος των αδιαπραγμάτευτων αγώνων των Κρητών για ελευθερία και Ενωση με Ελλάδα, β) για να μπορούν να θαυμάσουν τη συμπυκνωμένη και ορθή απόδοση των ουσιωδών ιστορικών γεγονότων. Τα οποία μπορεί με νέα επιστημονικά ιστορικά ευρήματα να προεκτείνουν ή να μετατοπίζουν τη σημασία της με μείωση της υποκειμενικότητας και ενίσχυση της αντικειμενικότητας. Χωρίς όμως να αναιρούνται οι αποδεικτικές αξίες όλων των ιστορικών πλήθους ντοκουμέντων με τα οποία η αφιερωμένη σ’ έναν μεγάλο σκοπό συγγραφέας του βιβλίου – η Ευαγγελία Νικολακάκη – Μανιουδάκη να έχει συμπεριλάβει ως πλούτο πνευματικό ποιητικής αίσθησης και ανθρωπιστικής έκθεσης στο βιβλίο της.

Ενα βιβλίο μέσα από τις σελίδες του οποίου φανερώνεται η διαχρονική κρητική αγωνιστικότητα έναντι της υπερενταθείσας τουρκικής απανθρωπικότητας. Κυρίως κατά της αγριότητας στον 17ο – 19ο αιώνα. Αλλά ακόμα και ως την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα ως την ημέρα της ιστορικής Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Αλλά και ως τις σφαγές των Ελλήνων το 1914 στην Τουρκία ως τη μεγάλη εθνική τραγωδία Σμύρνης – Ιωνίας και Μικράς Ασίας σε συνεργασία με Γερμανία, αλλά και ανταρτική προδοσία σε βάρος της Ελλάδας.

ΜΙΑ ΚΙΒΩΤΟΣ ΠΟΛΥΤΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΟΙ… ΕΡΑΣΤΕΣ ΤΗΣ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ Ομως στα “Διαχρονικά ιστορικά γεγονότα της Κρήτης” του πρώτου μέρους αναπόσπαστο είναι η ιστορία (λέει η συγγραφέας) του δικού μας τόπου “Κάμπου Κεραμειών”… τα οποία παρουσιάζονται με αλφαβητική σειρά… Σε αυτές τις περιοχές που αναφέρονται και στα σύγχρονα ευρήματα αρχαιολογικών ερευνών – ανασκαφών ότι όλος αυτός ο χώρος ήταν κατοικημένος από την 5η χιλιετηρίδα πριν ανθίσει ο μινωικός πολιτισμός. Με αφετηρία αυτή την τεράστια χρονολογική πορεία της γενέθλιας “Λευκορείτικης” περιοχής της και τη διεκδιήγηση των αγωνιστικών θυσιών της ανέδειξε (προς κάθε ασχημονούντα στη μνήμη όλων των ηρωικών αγωνιστών της λευτεριάς της Κρήτης) τον αγωνιστικό ψυχισμό με λόγο και πράξη στους αέναους αγώνες εντός και εκτός της Κρήτης.

Για να γίνει αυτή η κατάθεση της Ευαγγελίας Νικολακάκη – Μανιουδάκη μια μικρή “κιβωτός” σωτηρίας της κρητικής ψυχής στους δύσκολους καιρούς που έρχονται στους οποίους επιδιώκεται η εξαφάνιση της ψυχικής μας κατάστασης για την απόλυτη κυριαρχία των στυγνών και ψυχρών υπολογισμών κυριάρχησης της ξεπερασμένης πια μονοδιάστατης λογικοκρατίας. Η οποία (ως προσαρμογή στις νέες πραγματικότητες μιας αβυσσαλέας αντιπνευματικότητας και ανελευθερίας) βλέπουμε να ενδημεί ανησυχητικά στα Χανιά και περισσότερο στην υπόλοιπη Κρήτη.

ΑΝΑΖΗΤΑΤΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ
Ομως αυτό που αποζητάται σήμερα είναι η ανθρώπινη ευαισθησία και όχι (όπως επικρατεί σήμερα) η ανθρώπινη θηριωδία. Πιστεύω πως αυτή τη βαθιά ανθρωπιά που εκφράζεται σε όλες τις σελίδες του βιβλίου “οι εραστές της Λευτεριάς” πρέπει να ξαναθυμηθούμε με συναίσθηση (και όχι με τις εκάστοτε τυπικές και αντιπνευματικές επετείους των θεσμικών φορέων) τώρα, που φέτος συμπληρώνονται 73 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης. Μια μάχη υπέρβασης η οποία δημιούργησε παγκόσμια αίσθηση και θαυμασμό… Με παράλληλη συμμετοχή στις δημιουργικές και όχι στις καταστροφικές προόδους της σημερινής και της αυριανής εποχής. Πρέπει να ξαναζωντανέψουν με την κληρονομιά της κρητικής αγωνιστικότητας από τους παλιότερους καιρούς. Μιας σύγχρονης αγωνιστικότητας για βελτιώσεις και όχι για νέες καταστροφές…

ΑΝΑΓΚΑΙΑ Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μια δημιουργική αγωνιστικότητα στον πολιτικό στίβο, στον κοινωνικό, στον επιστημονικό, στον παραγωγικό, στον πολιτιστικό, στον εκπαιδευτικό, στον καλλιτεχνικό. Η Κρήτη σήμερα έχει ένα μεγάλο δυναμικό νέων ανθρώπων σε κάθε τομέα: Σε όλο το νησί από τα χωριά ως τις κωμοπόλεις και τις πόλεις από την Αθήνα ως σε όλους τους Νομούς της Ελλάδας και από την Ελλάδα ως την παγκόσμια διασπορά. Η δύναμη της κρητικής ιστορικής αγωνιστικότητας τώρα μπορεί να μετακενωθεί σε κάθε σύγχρονο τομέα χρησιμότητας των σημερινών και αυριανών παιδιών της Κρήτης. Για να μπορεί ο καθένας και η καθεμιά να βοηθούν την Κρήτη, την Ελλάδα, τον κόσμο με μια σύγχρονη συνεχώς βελτιωτική σε κάθε τομέα αγωνιστικότητα.

ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΛΕΥΤΕΡΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΔΟΥΛΕΙΑ
Οπως έκαμε η έξοχη αγωνίστρια που αφιέρωσε 20 χρόνια της ζωής της για να καταθέσει ένα βιβλίο ψυχής τους “Εραστές της Λευτεριάς”. Ενα έργο που έχει τη δική του ιδιαιτερότητα και αξία. Οπως και τόσα άλλα σύγχρονα βιβλία που έχουν γραφτεί από Κρήτες Ελληνες και ξένους για τους κρητικούς αγώνες και για τους αγωνιστές τους. Ομως η αγαπητή κυρία Ευαγγελία μας ανέστησε με έμπνοα κείμενα, με πολύτιμες φωτογραφίες, με γράμματα αγωνιστών, με τίτλους αναγνώρισης αγώνων, με ποιήματα για κάθε αγώνα, ποιήματα της συγγραφέως και ένα σπουδαίας σημασίας μέρος, τους “Εις Κρήτην είκοσι πέντε πλόες του καπετάν Νικόλα Σουρμελή και η ναυμαχία της Ενώσεως”.

Πολλές ήταν εντός Χανίων – Κρήτης και εκτός οι βοήθειες στην προσπάθεια της συλλογής και “αποκρυπτογράφησης” ντοκουμέντων. Η πνευματική αγωνίστρια Ευαγγελία Νικολακάκη – Μανιουδάκη ευχαριστεί εκ βαθέων όλες και όλους. Αυτή η αφιερωμένη σ’ έναν μεγάλο σκοπό γυναίκα της Κρήτης ανέστησε τους “εραστές της λευτεριάς” της.