Νέα τροπή παίρνει η υπόθεση της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης, όπως μεταδίδει το capital.gr, καθώς στις 10 Σεπτεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και χθες η Ένωση Ευρωπαίων Ρυθμιστών ACER, απέστειλαν αυστηρές επιστολές που απειλούν με ιδιότυπο… “Grexit” το έργο.
Ουσιαστικά με τις επιστολές αυτές καθίσταται σαφές ότι η μεγάλη διασύνδεση Αττικής Κρήτης, απεντάσσεται από τα έργα κοινού ενδιαφέροντος (PCI) της ΕΕ και μπορεί να κατασκευαστεί μόνο ως εθνικό έργο, μετά την απόφαση της ελληνικής Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στις 4 Σεπτεμβρίου, να αναθέσει το project απευθείας σε 100% θυγατρική εταιρεία ειδικού σκοπού του ΑΔΜΗΕ.
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Η απόφαση της ΡΑΕ, με την παρότρυνση του υπουργείου ενέργειας και κάτω από την πίεση που άσκησε ο ΑΔΜΗΕ, παρέκαμψε την σχετική διαδικασία διαβούλευσης που έχει ξεκινήσει από τις Βρυξέλλες, με αποτέλεσμα το έργο να μπορεί να κατασκευαστεί μόνο ως εθνικό και άρα να στερηθεί την πρόσβαση σε διευκολύνσεις αδειοδότησης και χρηματοδότησης που ισχύουν για τα διευρωπαϊκά έργα υποδομών PCI.
Όπως αναφέρει η επιστολή της Κομισιόν που υπογράφεται από ανώτερο στέλεχος της ΓΔ Ενέργειας της Κομισιόν, η απευθείας ανάθεση κλείνει την πόρτα για το έργο στη χρηματοδότηση που προβλέπεται για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρισμού (Trans European Networks for Energy TEN-E).
Η εξέλιξη αυτή δυσχεραίνει την χρηματοδότηση και υλοποίηση του έργου, το οποίο για να μην επιβαρύνει υπέρμετρα τους Έλληνες καταναλωτές θα πρέπει να εξασφαλίσει κοινοτικά κονδύλια αλλά και πρόσβαση σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία με ευνοϊκούς όρους. Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για ένα κολοσιαίο έργο κόστους 1 δισ. ευρώ.
Γιατί έρχεται Grexit για τη διασύνδεση της Κρήτης;
Η απόφαση για απευθείας ανάθεση του έργου στον ΑΔΜΗΕ, ήρθε σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία βρισκόταν σε εξέλιξη η δεύτερη πρωτοβουλία υπό την αιγίδα της Κομισιόν για επαναπροσέγγιση του ΑΔΜΗΕ και της κοινοπραξίας Euroasia Interconnector, η οποία προωθεί το έργο της διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας.
Εν συντομία το ιστορικό έχει ως εξής: καθώς ο Euroasia Interconnector θεωρείται ως ένα διευρωπαϊκό έργο ενεργειακής διασύνδεσης, η υλοποίηση του οποίου περιλαμβάνει και τη διασύνδεση Αττικής Κρήτης, η ΕΕ παρότρυνε από πέρυσι τον Οκτώβριο τον ΑΔΜΗΕ και την κοινοπραξία Euroasia να συζητήσουν τους όρους συνεργασίας τους.
Οι συζητήσεις ωστόσο κατέληξαν σε ναυάγιο, καθώς μπορεί ο Euroasia να αποδέχθηκε τους υπόλοιπους όρους που έθεσε ο ΑΔΜΗΕ, ωστόσο δεν κατέστη εφικτή η συμφωνία ως προς τις τεχνικές προδιαγραφές του έργου και τη διαδικασία της δημοπράτησης. Εδώ να σημειωθεί ότι από τεχνικής πλευράς, το καλώδιο δεν μπορεί να έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά στο κομμάτι Αττική – Κρήτη και διαφορετικά στο κομμάτι Κρήτη – Κύπρος και Κύπρος – Ισραήλ.
Οι διαπραγματεύσεις έληξαν τον Ιούνιο, ωστόσο τον Αύγουστο σε συνάντηση που έγινε στις Βρυξέλλες χωρίς τη συμμετοχή του ΑΔΜΗΕ, που αρνήθηκε να προσέλθει επικαλούμενος εντολή του υπουργείου ενέργειας και με υποβαθμισμένη συμμετοχή της ΡΑΕ, η Επιτροπή ζήτησε να υπάρξει νέα προσπάθεια διαπραγμάτευσης, με εγγυητή το Βέλγο διαχειριστή Elia, που επίσης ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στο έργο, μόνο υπό τον όρο ότι θα είναι ενιαίο έργο (Ισραήλ, Κύπρος, Ελλάδα).
Κατά την ίδια συνάντηση διευκρινίστηκε ότι η Κομισιόν και ο ACER (Ένωση Ευρωπαίων Ρυθμιστών) δε θεωρεί ότι το PCI του Euroasia είναι σε καθυστέρηση, όπως δημιουργήθηκε η εντύπωση από έκθεση του ACER που δημοσιοποιήθηκε τον Ιούλιο.
Και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η πρωτοβουλία της Κομισιόν με σαφές χρονικό περιθώριο τους δύο μήνες προκειμένου να βρεθεί η λύση, η ΡΑΕ προχώρησε στην απόφαση της απευθείας ανάθεσης στον ΑΔΜΗΕ, που προκάλεσε τις επιστολές της DGEnergy και του ACER.
Δυσαρέσκεια
Η απόφαση για την απευθείας ανάθεση στον ΑΔΜΗΕ του έργου έχει και μια άλλη διάσταση, αυτήν της Κύπρου. Το γεγονός ότι ουσιαστικά κλείνει ο δρόμος για τη διασύνδεση Κύπρου Κρήτης μέσω Euroasia, προκαλεί αντιδράσεις στη Λευκωσία. Ήδη δημοσιεύματα του κυπριακού τύπου κάνουν λόγο για δυσαρέσκεια αλλά και ανησυχία ότι οι αποφάσεις της ΡΑΕ μονιμοποιούν την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου.
Ο προβληματισμός εντείνεται ακόμη περισσότερο από τις πληροφορίες που θέλουν την Τουρκία να σχεδιάζει την κατασκευή ηλεκτρικής διασύνδεσης της Τουρκίας με τα Κατεχόμενα, εξέλιξη εξόχως ανησυχητική με ευρύτερες γεωστρατηγικές διαστάσεις.
Οι επιστολές της Κομισιόν και του ACER πάντως απαντούν και στο ζήτημα που τέθηκε από την ΡΑΕ η οποία ζήτησε από το Euroasia να παραδώσει τις μελέτες που έχει εκπονήσει στην εταιρεία ειδικού σκοπού του ΑΔΜΗΕ.
H ΡΑΕ ειδικότερα στην επίμαχη απόφασή της θεωρεί δεδομένο ότι η υλοποίηση της διασύνδεσης Κρήτη Αττική θα γίνει στο πλασίο του κανονισμού και της έγκρισης του συνολικού έργου ως PCI και γιαυτό θα πρέπει ο Euroasia να παραδώσει στο SPV τις μελέτες και τις εγκρίσεις που έχουν γίνει με Ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Είναι προφανές ότι μετά την απάντηση της Κομισιόν ότι το έργο θα υλοποιηθεί ως εθνικό και όχι ως PCI, οι μελέτες και οι άδειες παραμένουν στον Euroasia.
