Οι κυβερνήσεις της χώρας τα τελευταία 30 χρόνια δηλώνουν την πρόθεση για αξιοποίηση της “οικονομίας της γνώσης” και της δυνατότητας να καινοτομούμε. Ωστόσο, η προβλεπόμενη δαπάνη Ερευνας και Ανάπτυξης για την περίοδο 2014 – 2020 περιορίζεται στο 0,67% του Α.Ε.Π., πολύ χαμηλότερη από την αρχική εκτίμηση (2012), αλλά και τον στόχο του 2007 (1,5% του Α.Ε.Π.) και ακόμη μικρότερη σε πραγματικές τιμές λόγω της μείωσης του Α.Ε.Π. από την τρέχουσα κρίση. «Η επιστήμη στην Ελλάδα πηγαίνει ολοταχώς προς τα πίσω», δηλώνουν οι νέοι επιστήμονες που εγκαταλείπουν τη χώρα. Οχι γιατί δεν την αγαπάνε, αλλά γιατί τους διώχνει η χώρα. Στη συνέχεια θα μάθουμε τα νέα τους από τις ειδήσεις: Ελληνικής καταγωγής επιστήμονες ανακάλυψαν.., διαπρέπουν… κ.λπ. κ.λπ.
Η χώρα έχει εξελιχθεί από χώρα αποστολής ανειδίκευτων εργαζομένων σε χώρα εξαγωγής πτυχιούχων. Χάνει, δηλαδή, νέους και μορφωμένους ανθρώπους, ακριβώς αυτούς που χρειάζεται για την ανάπτυξή της. Εάν το δούμε με όρους ανθρώπινου κεφαλαίου, αυτό που συμβαίνει είναι το εξής: το ελληνικό δημόσιο και η ελληνική οικογένεια κατέβαλε ένα σημαντικό ποσό για την εκπαίδευση και τη συγκρότηση ενός επιστήμονα (πλήρωσε τις σπουδές του από το Δημοτικό μέχρι το Πανεπιστήμιο, τις μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό κ.λπ.) και τη στιγμή ακριβώς που αυτή η πολύτιμη επένδυση άρχιζε να αποδίδει, τον απαξίωσε και τον εξώθησε να φύγει από τη χώρα, με αποτέλεσμα να επωφελείται αυτής της επένδυσης μια άλλη. Με άλλα λόγια, το ελληνικό Δημόσιο δεν έκανε καμία εξοικονόμηση δαπανών, αλλά ακριβώς το αντίθετο: κατασπατάληση πόρων. Γυρνάμε δηλαδή 100 χρόνια πίσω!
Δεν είναι όμως μόνο τα «απαραίτητα κονδύλια» που δεν έχετε, κύριοι της κυβέρνησης. Ας είμαστε ειλικρινείς. Είναι που η χώρα μας δεν αγαπάει την έρευνα, δεν την πιστεύει, δεν στηρίζεται σ’ αυτήν. Θα αναφέρω εντελώς ενδεικτικά, την περίπτωση της αγροτικής έρευνας, που χρειάστηκαν πάνω από 10 χρόνια για την αναδιάρθρωση, που ακόμη δεν τέλειωσε. Ιδιαίτερα ένα δυναμικό Ινστιτούτο, το Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων, από 17 ερευνητές το 2000 έχει σήμερα μόνο 2. Για να δείτε ότι δεν είναι μόνο τα λεφτά. Είναι η νοοτροπία που σκοτώνει την αγάπη για την επιστήμη και την πρόοδο.
Η δυναμική της κεντρικής διοίκησης – περιφερειών θα προσδιορίσει αν η έρευνα και καινοτομία θα αποτελέσουν µια ουσιαστική ευκαιρία παραγωγικού μετασχηματισμού στην επόμενη δεκαετία ή ένα ρητορικό σχήμα, όπως συνέβη στο παρελθόν.
