Μια σπάνια σπηλαιολογική και ερευνητική αποστολή στα Τρίσβαθα της Κρήτης, στο σπήλαιο “Γουργούθακας” πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία του συνόλου σχεδόν των σπηλαιολογικών ομάδων της χώρας!
H αποστολή στο βαθύτερο σπήλαιο στην Ελλάδα (1208 μ. ) στην περιοχή της Αποκορωνιώτικης Μαδάρας ξεκίνησε στις 31 Ιουλίου και ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Δευτέρας και επίσημα.
Εκ των συντονιστών της αποστολής ο κ. Mάρκος Βαξεβανόπουλος διδάκτορας σπηλαιολογίας μίλησε για περισσότερο από 40 λεπτά στα “Χ.ν.”, περιγράφοντας μας όλη τη μοναδική αυτή αποστολή που οργανώθηκε από τον Ιανουάριο του 2022 χάρη στις προσπάθειες σπηλαιολόγων από όλη τη χώρα και την ενότητα όλων των σπηλαιολογικών συλλόγων!
Η ΙΔΕΑ
«Τον Ιανουάριο του 2022 “έπεσε η ιδέα” να εξερευνήσουμε πλήρως το βαθύτερο σπήλαιο στην Ελλάδα τον “Γουργούθακα” (στην τοπική διάλεκτο σημαίνει χαραμάδα μέσα στην οποία μαζεύεται το νερό της βροχής ώστε να πίνουν τα ζώα), με δεύτερο στην ίδια περιοχή το σπήλαιο “Λιοντάρι” (πήρε το όνομα γιατί έχει σχηματισμό Λιονταριού) με 1110 μέτρα βάθος και τα δύο στην ίδια περιοχή, στη θέση “Ατζινόλακος”, σε υψόμετρο άνω των 1500 μέτρων. Ο “Γουργούθακας” είχε χαρτογραφηθεί το 1999 από την ομάδα Catamaran από το Μονπελιέ της Γαλλίας. Όμως είπαμε πως πρέπει να χαρτογραφηθεί με σύγχρονα μέσα (παλιά είχε γίνει με πυξίδα, ταινία, ποτενσιόμετρο), φωτογραφίες είχαμε λίγες και παλιές, οπότε έπρεπε να βγάλουμε νέες και πολλές και να βιντεοσκοπήσουμε. Και επίσης ένα παράτολμο εγχείρημα ήταν να βουτήξουμε στις δύο λίμνες στα 730 μέτρα και στα 1200 μ. Το σχέδιο ήταν μεγαλόπνοο, είχαμε την ανησυχία ότι δεν θα πετύχουμε, αλλά τελικά πετύχαμε σε όλους τους στόχους μας με εξαίρεση την κατάδυση στη λίμνη στα 1200 μ. κάτι που το αφήσαμε για το 2023! Απευθυνθήκαμε σε όλη τη σπηλαιολογική κοινότητα (σύλλογοι “Πρωτέας Θεσσαλονίκης”, “Χείρων Βόλου”, “ΣΕΛΑΣ”, “Σπηλαιολογικός Ελληνικός Εξερευνητικός Όμιλος” Θησέας”, “ΣΠΟΚ”, “Ορειβατικός Σύλλογος Χανίων”, “Φυσιολατρικός Ορειβατικός Σύλλογος Σητείας”, “ Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία”). Κάναμε καθημερινές τηλεδιασκέψεις στις οποίες μετείχαν άνθρωποι από όλους τους συλλόγους. Ξέραμε όλοι ότι είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα! Απαιτούσε καλή οργάνωση, γιατί έπρεπε να κάνουμε κατασκηνώσεις στα 300 μ. και στα 700 μ. μέσα στο βάραθρο και στη δεύτερη να οργανωθεί διαμονή με σκηνή, υποστρώματα, υπνόσακους, καμινέτα για φαγητό κα.».
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
«Για την καλή επικοινωνία εγκαταστήσαμε τηλεφωνική γραμμή. Από τη βάση μας έξω από το σπήλαιο, μια βραχοσκεπή με την ονομασία LO 1, ξεκινούσε τηλεφωνική γραμμή μέχρι την είσοδο του Γουργούθακα. Από εκεί υπήρχε τηλέφωνο στα 200μ., 300 μ. και στα 700 μ. Αυτό μας έδωσε απίστευτη ευκολία στο να είμαστε σε συνεχή επικοινωνία σε όλα σχεδόν τα βάθη».
ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΠΡΩΤΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ
«Σε αυτά τα βάθη πώς υδροδοτείς μια ομάδα 15-20 ατόμων;
Από τις 11 Ιουνίου και για 10 ημέρες οργανώσαμε την προαποστολή, για να προετοιμαστεί η κύρια αποστολή. Συγκεντρώθηκαν 900 λίτρα νερού από τη θέση “Χώσες” σε τεράστια βαρέλια και άλλα 200 λίτρα πήραμε από μια “χιονούρα”. Τα τρόφιμα επίσης έπρεπε να τα φέρουμε στη θέση “Χώσες” και από εκεί με μια περιπατητική διαδρομή 2,30 ωρών να τα μεταφέρουμε στην είσοδο του βάραθρου.»
Η ΕΝΑΡΞΗ
«Στις 30 Ιουλίου κατέβηκαν οι πρώτοι σπηλαιολόγοι και αρματώσαμε το σπήλαιο (βύσματα, πλακέτες, κρίκους για τα σκοινιά). Κατεβήκαμε στα 730, στα 800, στα 900 και στα 1208 μέτρα! Αν εκεί είναι ο πάτος του σπηλαίου; Δεν είμαστε πεπεισμένοι ότι εκεί είναι το τέλος του βαράθρου, γιατί στα 730 μ. στη λίμνη που υπάρχει εκεί έπεσε δύτης που προχώρησε 27-28 μέτρα και βρέθηκε σε στεγνό σημείο. Επομένως υπάρχει και εκεί πεδίο προς εξερεύνηση!».
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
«Από τη στενή είσοδο του “Γουργούθακα” υπάρχει ένας κατακόρυφος αγωγός 200 μέτρων. Έπειτα ξεκινάει ένας “μαίανδρος” με το σπήλαιο να γίνεται πολύ στενό. Από τα 300 μέτρα έχουμε το πιο εντυπωσιακό σημείο του σπηλαίου, ένα τεράστιο βάραθρο 200 μ. βάθους και πολλά μέτρα πλάτος.
Στα 700 μέτρα είχαμε την κατασκήνωση και στα 730 την πρώτη λίμνη στην οποία βουτήξαμε. Στη συνέχεια καταρράκτες, φαράγγια. Στα χαρακτηριστικά ο ενοχλητικός ήχος τους. Φαντάσου να ακούς για 8-9 ώρες συνέχεια το νερό να πέφτει».
ΣΠΑΝΙΑ ΟΜΟΡΦΙΑ
«Οι συνθήκες μέσα στο σπήλαιο είναι ιδιόμορφες. Είναι σπάνιας ομορφιάς, κάνει πάρα πολύ κρύο, υγρασία (100% υγρασία, θερμοκρασία 6 βαθμοί). Από τα 800 μ. και κάτω είσαι σαν σε φαράγγι! Με το νερό να τρέχει συνέχεια και να δυσκολεύει την κίνηση μας, και ειδικά στα 1200, ήταν σαν να είσαι σε συνεχή μπόρα. Τα νερά έτρεχαν και βέβαια απόλυτο σκοτάδι. Νιώθεις πάρα πολύ μικρός πραγματικά. Θυμάμαι να κατεβαίνουμε στο πρώτο μεγάλο βάραθρο, που ονομάζεται “Leon”, τόσο εγώ όσο και ο Γιώργος Σωτηριάδης ανοίξαμε τη μεγάλη σκάλα στα φώτα μας και βλέποντας το βάραθρο σκεφτήκαμε πόσο μικροί είμαστε! Επίσης, σταλαγμίτες, σταλακτίκτες, κοράλια των σπηλαίων καθώς και απολιθώματα (ιππορίτης) εκτός του σπηλαίου ηλικίας 65.000.000 ετών».
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
«Πέρα από τη σπηλαιολογική έρευνα έγινε πολύ σημαντική επιστημονική έρευνα. Ειδικότερα:
• Βιολόγοι συνέλεξαν δείγματα αμφίποδων απο τα 1200 μέτρα τα οποία θα αναλυθούν.
• Βιολόγοι επίσης ξεκίνησαν μια δειγματοληψία βακτηρίων από τα 1200 μέτρα μέχρι την είσοδο του σπηλαίου που διατήρησαν σε παγοκύστες και στάλθηκαν στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για περαιτέρω μελέτη.
• Τεράστια σεισμικά ρήγματα που μελέτησαν γεωλόγοι».
ΚΑΝΕΝΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙ
«Η φιλοσοφία μας ήταν να μην αφήσουμε το παραμικρό ανθρώπινο αποτύπωμα στο σπήλαιο! Το κέντρο είναι η φύση και όχι ο άνθρωπος, γιατί χωρίς τη φύση δεν υπάρχει άνθρωπος. Δεν αφήσαμε το παραμικρό μέσα στο σπήλαιο και στη γύρω περιοχή. Η ούρηση γίνονταν σε σημεία που υπήρχε άργιλος και δεν υπήρχε νερό· ακόμα και για αυτό υπήρχε μέριμνα και σχεδιασμός. Όλα τα απορρίμματα έβγαιναν έξω, δεν θέλαμε να “βιάσουμε” το σπήλαιο. Με τα απορρίμματα κάναμε κόμποστ και φυσικά ανακύκλωση».
ΑΣΦΑΛΕΙΑ
«Τα μέτρα ασφαλείας ήταν κάτι παραπάνω από αυστηρά ώστε να μην έχουμε το παραμικρό συμβάν, όπως και δεν είχαμε. Υπήρχε κατάλογος με τα υποχρεωτικά είδη που πρέπει να έχεις μαζί σου για να κατέβεις, για παράδειγμα τρεις φακούς, πολλές μπαταρίες, κορδονέτα, προσωπικό φαρμακείο κ.α., γιατί εκεί παίζουμε με τη ζωή μας. Αν κάτι δεν έχεις, κουράζεσαι πολύ και οδηγείσαι πιο εύκολα σε λάθος και σε ατύχημα. Είχαμε σχεδιάσει πιθανό ατύχημα και είχαμε κάνει τα σχετικά σενάρια, με προετοιμασία φορείου και ειδικό σπηλαιοδιασωστικό εξοπλισμό. Επίσης, υπήρχε κάθε 100 μέτρα εξοπλισμός για πρώτες βοήθειες (επίδεσμοι, φουσκωτοί νάρθηκες). Είχαμε μια καταπληκτική ομάδα, ένα εξαιρειτικό σύνολο ανθρώπων που δούλεψαν επαγγελματικά και δεν είχαμε κανένα αρνητικό συμβάν».
ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
«Αυτοί οι χώροι, ο «Γουργούθακας”, το “Λιοντάρι” μπορούν να γίνουν χώροι επισκέψιμοι, να δεχθούν σπηλαιολογικό τουρισμό. Με την καταγραφή που κάνουμε υπάρχει πλήρης αποτύπωση του σπηλαίου αλλά και σκοινιά και κρίκοι για την κατάβαση. Για τον κόσμο που δεν έχει σχέση με την σπηλαιολογία μπορεί να οργανωθεί ένας γεωπερίπατος που να περνάει από τον “Γουργούθακα”, το “Λιοντάρι” και άλλα σπήλαια της περιοχής και με μια εφαρμογή να λαμβάνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες».
ΚΟΣΤΟΣ
«Η αποστολή έγινε με τεράστιο προσωπικό κόστος των ανθρώπων που συμμετείχαν σε αυτήν και που διέθεσαν πολλά χρήματα. Μεγάλη βοήθεια είχαμε από τους σπηλαιολογικούς συλλόγους, από κάποιους τοπικούς επαγγελματίες που μας βοήθησαν στη διατροφή, από ένα κατάστημα που μας έδωσε αρκετό μήκος σκοινιών, τον Δήμο Αποκορώνου που μας βοήθησε με ένα βανάκι για τις μεταφορές και τη διαμονή μας στον Βάμο. Ελπίζουμε ότι στην επανάληψη της αποστολής το 2023 θα έχουμε ακόμα μεγαλύτερη βοήθεια».
Η κατάβαση με νούμερα
Συμμετείχαν… 42 σπηλαιολόγοι, επιστήμονες, βοηθητικό προσωπικό κα.
Σκοινί…. 2,5 χιλ.
Νερό… Συγκεντρώθηκαν 900 λίτρα για τις ανάγκες της αποστολής
Λίμνες… στα 1200μ. και στα 730 μ.
Κρήτη… το 45% των σπηλαίων της Ελλάδας.
Η ιστορία της εξερεύνησης του Γουργούθακα
1975… εξερεύνηση στο Μαύρο Σκιάδι.
1981… πρώτη αποστολή.
1990-1998…. πρώτη εξερεύνηση από τη γαλλική ομάδα Catamaran.
1999 και 2001… Αποστολή ΣΕΛΑΣ και ΣΠΟΚ.
2003… Αποστολή Βέλγων και Πολωνών.
2022… Εξερεύνηση από Έλληνες σπηλαιολόγους και επιστήμονες.
