Επιεικώς… προβληµατική θα µπορούσε να χαρακτηριστεί η κατάσταση των µεγάλων αρδευτικών υποδοµών στα Χανιά καθώς, παρά τα πολλά εκατοµµύρια δραχµών και ευρώ που δαπανήθηκαν επί δεκαετίες, οι περισσότερες λιµνοδεξαµενές και φράγµατα έχουν καταδικαστεί σε εγκατάλειψη, είτε από τεχνικές αστοχίες είτε από ολιγωρία των αρµοδίων.
Ο αριθµός των έργων που ανήκουν σε αυτή την κατηγορία είναι µεγάλος. Ωστόσο, όπως συµβαίνει συχνά στην Ελλάδα, οι ευθύνες για τα “έργα – φαντάσµατα” διαχέονται χωρίς να βρίσκεται κανείς αρµόδιος να δώσει πειστικές απαντήσεις.
Τα ζητήµατα που τίθενται βέβαια δεν αφορούν µόνο το οικονοµικό σκέλος της σπατάλης δηµόσιου χρήµατος χωρίς αντίκρισµα. Ίσως ακόµα πιο ουσιαστική είναι η αγωνία που αφορά την αποταµίευση και ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων, σε µια περίοδο που τα φαινόµενα ξηρασίας κάνουν όλο και πιο έντονη την εµφάνισή τους και η κλιµατική κρίση δείχνει τα νύχια της.
Σε κάθε περίπτωση, τα «έργα – φαντάσµατα» στα οποία αναφερόµαστε σήµερα δείχνουν µε τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τα σοβαρά προβλήµατα σχεδιασµού και υλοποίησης µεγάλων αρδευτικών έργων.
Λιµνοδεξαµενές Αγ. Θεοδώρων και Χρυσοσκαλίτισσας
Από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις, είναι οι εκείνες των “δίδυµων” λιµνοδεξαµενών Αγίων Θεοδώρων και Χρυσοσκαλίτισσας, χωρητικότητας, σύµφωνα µε τον σχεδιασµό, περίπου 650.000 m3 η καθεµιά. Η έναρξη της κατασκευής τους, µε συντονισµό από την Αθήνα, χρονολογείται από το 1990-92. Μετά από µεγάλες καθυστερήσεις τελικά το 2000 ολοκληρώθηκαν τα τεχνικά έργα. Εκτιµάται ότι το κόστος προσέγγισε τα 8 εκατοµµύρια ευρώ.
Εκείνη της Χρυσοσκαλίτισσας “τρύπησε” αµέσως και δεν λειτούργησε ποτέ.
Η λιµνοδεξαµενή των Αγίων Θεοδώρων λειτούργησε ως το 2010 και στη συνέχεια έπαθε… καθίζηση και µοιράζεται την ίδια µοίρα… αδράνειας µε της Χρυσοσκαλίτισσας.
Από τον ∆ήµο Κισσάµου καταβάλλονται προσπάθειες για την επαναλειτουργία της λιµνοδεξαµενής των Αγίων Θεοδώρων και η Περιφέρεια Κρήτης έχει χρηµατοδοτήσει την οριστική µελέτη για την αποκατάσταση των αστοχιών (προϋπολογισµού 500.000 ευρώ). Στο µεταξύ, εξετάζεται η δυνατότητα κατασκευής µιας νέας λιµνοδεξαµενής στη θέση αυτής που αστόχησε… Ανεξάρτητα από την όποια ωριµότητα του έργου το ερώτηµα είναι αν το υπουργείο θα θελήσει να χρηµατοδοτήσει µια νέα παρέµβαση πάνω στα… συντρίµµια του παλιού.
Λιµνοδεξαµενή Έλους
∆εκαοχτώ χρόνια (2007) από την πρώτη ένταξη του έργου, που κατοχυρώθηκε στην ΕΚΤΩΡ ∆ΟΜΙΚΗ ΑΤΕΒΕ µετά από δηµόσιο διαγωνισµό µε συνολική προσφορά 2.355.261 ευρώ χωρίς Φ.Π.Α., µε πολυάριθµες έκτοτε παρατάσεις, αλλαγή αναδόχου και την έγκριση πρόσθετων πιστώσεων για την ολοκλήρωσή του, η λιµνοδεξαµενή του Έλους αποτελεί ένα ακόµα τοπικό… γιοφύρι της Άρτας.
Σύµφωνα µε όσα έχουν δει το φως της δηµοσιότητας τους τελευταίους µήνες, το έργο, χωρητικότητας µαζί µε τα δίκτυα 320.000 m³, βρίσκεται στο τελικό στάδιο κατασκευής χωρίς, ωστόσο, να µπορεί ακόµα να προσδιοριστεί πότε θα ολοκληρωθεί για να παραδοθεί σε χρήση.
Λιµνοδεξαµενή Οµαλού
Η υπόθεση της λιµνοδεξαµενής του Οµαλού χρονολογείται από το 1993, όταν το υπουργείο Γεωργίας ολοκλήρωσε τη σχετική µελέτη για την κατασκευή του έργου στο οροπέδιο, µε αρχικό σχεδιασµό για χωρητικότητα 1,5 εκ. m3.
Ωστόσο, το έργο άρχισε να κινείται ξανά το 2005 µε την κατάθεση ΜΠΕ και την έγκριση περιβαλλοντικών όρων από το ΥΠΕΧΩ∆Ε το 2006, µε τη χωρητικότητα να πέφτει στα 750.000 m3. Παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν από τοπικούς φορείς και κατοίκους της περιοχής, το έργο δηµοπρατείται το 2008 µε εκτιµώµενο κόστος γύρω τα 11 εκατ. ευρώ.
Το 2011 το ΥΠΕΚΑ θα προχωρήσει στη σύνταξη νέας ΜΠΕ και η χωρητικότητα θα πέσει ακόµα περισσότερο στα 600.000 m3.
Το έργο θα παραδοθεί τελικά από την εργοληπτική εταιρεία τον Μάιο του 2022, για να ξεκινήσει έκτοτε ένα νέο… θεσµικό σίριαλ αφού δεν έχει προσδιοριστεί ακόµα ποιος θα αναλάβει φορέας διαχείρισης του έργου. Κι αυτό γιατί ως διαδηµοτικό έργο, αφού “αγγίζει” τόσο τους ∆ήµους Πλατανιά και Καντάνου – Σελίνου, δεν µπορεί να το αναλάβει ούτε η ∆ΕΥΑΒΑ του Πλατανιά ούτε η αντίστοιχη υπηρεσία του ∆ήµου Καντάνου – Σελίνου.
Και παρότι οι δύο ∆ήµοι συµφωνούν να το αναλάβει ο Ο.Α.Κ., είναι -όπως αναφέρουν- στην αρµοδιότητα της Περιφέρειας Κρήτης να κινήσει τις θεσµικές διαδικασίες, κάτι που δεν έχει συµβεί ακόµα. Μάλιστα, για το συγκεκριµένο θέµα πρόσφατα ενηµερώθηκε από τους δηµάρχους Γ. Πλατανιά και Καντάνου – Σελίνου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας.
Στο µεταξύ, αυτά τα 2 χρόνια το έργο βρίσκεται στον… αυτόµατο αφού δεν υπάρχει καµία συντήρηση, ενώ το νερό του παρέχεται χωρίς κάποιο αντίτιµο στους παραγωγούς λόγω απουσίας υδροµέτρων.
Φράγµα Βαλσαµιώτη
Ένα ακόµα “έργο – φάντασµα” το φράγµα Βαλσαµιώτη ξεκίνησε να σχεδιάζεται από τη δεκαετία του ’80, να κατασκευάζεται στα µέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000 και να εγκαινιαστεί τελικά το 2014, λίγο πριν τις ευρωεκλογές από τον τότε Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αθ. Τσαυτάρη.
Το έργο είχε ενταχθεί για χρηµατοδότηση από την Ε.Ε. µε αρχικό προϋπολογισµό περίπου 20 εκατ. ευρώ και προβλεπόµενη χωρητικότητα περίπου 6 εκ. m3. Ωστόσο, κατέληξε να στοιχίσει πάνω από 40 εκατ. ευρώ και λίγους µήνες µετά τα εγκαίνια να τεθεί σε καθεστώς… αχρηστίας αφού παρουσιάστηκε πρόβληµα διαρροής, το οποίο δεν έχει έως σήµερα αντιµετωπιστεί…
