Oι ιστορίες για διάσημους πίνακες και άλλα έργα τέχνης που θεωρούνταν αυθεντικά και τελικά αποδείχτηκαν πλαστά είναι συνηθισμένες. Σύμφωνα μάλιστα με ορισμένες εκτιμήσεις, το 20% των έργων τέχνης στα μουσεία είναι στην πραγματικότητα πλαστά. Ωστόσο, συμβαίνει και το αντίστροφο: υπάρχουν περιπτώσεις έργων που θεωρήθηκαν πλαστά αλλά στην πορεία αποδείχθηκαν αυθεντικά. Παρακάτω θα δούμε παρέα αυτές τις ιστορίες.
Η αυτοπροσωπογραφία
του Ρέμπραντ
Ο Ρέμπραντ θεωρείται από ορισμένους βασιλιάς της αυτοπροσωπογραφίας, αφού έχει δημιουργήσει σχεδόν 100 κατά τη διάρκεια της ζωής του. Πρόσφατα αποδείχτηκε ότι μια αυτοπροσωπογραφία του, η οποία φιλοξενείται στο National Trust του Ηνωμένου Βασιλείου και θεωρείτο πλαστή, τελικά είναι αυθεντική. Το έργο, όπως και άλλα έργα που θεωρούνταν πλαστά, είχε μείνει σε αποθήκη για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι που κέντρισε το ενδιαφέρον ενός ειδικού. Ο Ερνστ βαν ντε Βέτερινγκ, ειδικός στο έργο του Ρέμπραντ εξέτασε τον πίνακα το 2013. Μετά από μήνες μελέτης, ανάλυσης και αποκατάστασης, διαπιστώθηκε ότι το έργο ήταν όντως δημιουργία του Ολλανδού ζωγράφου. Οι ειδικοί αφαίρεσαν πολλά στρώματα κίτρινου βερνικιού, το οποίο είχε καλύψει τα αρχικά χρώματα και τις λεπτομέρειες που συνάδουν με το στυλ του Ρέμπραντ. Κατά τη μελέτη του έργου επιβεβαιώθηκε επίσης ότι η υπογραφή στον πίνακα χρονολογείται την ίδια εποχή με το έργο, κάτι που είχε αμφισβητηθεί παλαιότερα.
Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ: https://youtu.be/IH0r9LmL-nM
Πορτρέτο νεαρής γυναίκας, του Ρέμπραντ
Ακόμα ένας Ρέμπραντ αποδείχθηκε αυθεντικός κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης. Το Μουσείο Τέχνης Allentown στην Πενσυλβάνια έχει στην κατοχή του το «Πορτρέτο νεαρής γυναίκας» από το 1961, όμως το έργο θεωρήθηκε πλαστό τη δεκαετία του 1970. Συγκεκριμένα οι ειδικοί τότε αποφάνθηκαν πως το ζωγράφισε κάποιος από τους βοηθούς του Ρέμπραντ. Ωστόσο, και μετά από πρόσφατες εργασίες συντήρησης του πίνακα, αποδείχθηκε ότι τότε οι ειδικοί έκαναν λάθος και ο πίνακας είναι τελικά αυθεντικός Ρέμπραντ. Το 2018 το «Πορτρέτο νεαρής γυναίκας» στάλθηκε στο NYU για συντήρηση και καθαρισμό. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, αφαιρέθηκε ένα παχύ στρώμα βερνικιού, αποκαλύπτοντας το αυθεντικό έργο με τις λεπτές προσεκτικές πινελιές και το χρώμα που συνάδει απόλυτα με την τεχνοτροπία του διάσημου Ολλανδού ζωγράφου. Οι συντηρητές χρησιμοποίησαν επίσης ακτίνες Χ και νέες τεχνολογίες απεικόνισης επιβεβαιώνοντας τελικά ότι ο πίνακας είναι γνήσιος Ρέμπραντ.
Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ: https://youtu.be/E3GV8VowIG8
Ηλιοβασίλεμα στο Montmajour, του Βαν Γκογκ
Για περίπου 100 χρόνια, ένας αυθεντικός Βαν Γκογκ μάζευε σκόνη σε μια σοφίτα. Το έργο είχε αγοραστεί από Νορβηγό συλλέκτη στις αρχές του 1900, και μπήκε στη σοφίτα, όταν του είπαν ότι ο πίνακας ήταν πλαστός. Το 1991 το έργο αγόρασαν άλλοι συλλέκτες και το έδωσαν στο Μουσείο Βαν Γκογκ προκειμένου να εξεταστεί εκ νέου. Οι καινούργιοι ιδιοκτήτες ανέφεραν στο Μουσείο ότι αγόρασαν το έργο ως πλαστό, αλλά χρησιμοποιώντας νέες τεχνολογίες, το Μουσείο Βαν Γκογκ αποφάνθηκε το 2013 ότι ο πίνακας είναι αυθεντικό δημιούργημα. Συγκεκριμένα οι ειδικοί ταίριαξαν τις χρωστικές του χρώματος και τον καμβά που χρησιμοποιήθηκε, με άλλα έργα του Βαν Γκογκ της ίδιας περιόδου. Η αρίθμηση στο πίσω μέρος του καμβά ταίριαζε επίσης με μια λίστα απογραφής των έργων του μεγάλου ζωγράφου. Τέλος, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ είχε γράψει στον αδερφό του, Theo, για αυτόν ακριβώς τον πίνακα. Όλα τα στοιχεία συνηγορούσαν δηλαδή ότι το «Ηλιοβασίλεμα στο Montmajour» ήταν ένας γνήσιος Βαν Γκογκ. Το έργο χρονολογείται το 1888, όταν ο δημιουργός ζούσε στην Αρλ της Γαλλίας, την ίδια περίοδο που ζωγράφισε τα διάσημα ηλιοτρόπια του.
Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ: https://youtu.be /uhq22sZtzeo
Η Παναγία του Ροδιού, του Μποτιτσέλι
Το 2019, ειδικοί από το English Heritage ανακοίνωσαν πως ο πίνακας Madonna of the Pomegranate που για χρόνια θεωρείτο πλαστός, ήταν τελικά αυθεντικός Botticelli. Ο στρογγυλός πίνακας δείχνει τη Μαρία να κρατά τον Ιησού μωρό και ένα ρόδι, περιτριγυρισμένη από αγγέλους. Είναι μια μικρότερη εκδοχή της διάσημης Παναγίας του Ροδιού του Botticelli που βρίσκεται στην Πινακοθήκη Ουφίτσι στη Φλωρεντία. Οι συντηρητές χρησιμοποίησαν διάφορες τεχνικές για να επιβεβαιώσουν την αυθεντικότητα του πίνακα: χρειάστηκε να αφαιρέσουν ένα παχύ στρώμα βερνικιού και βρωμιάς, έκαναν ακτινογραφίες και δοκιμές με υπέρυθρες. Μετά τη μελέτη του έργου κατέληξαν πως ο πίνακας είχε δημιουργηθεί την ίδια περίοδο με άλλα έργα του Μποτιτσέλι και είχε ζωγραφιστεί με υλικά εκείνης της εποχής. Ύστερα από διαβούλευση ειδικών του Μουσείου Victoria and Albert και της Εθνικής Πινακοθήκης, το συμπέρασμα ήταν ότι ο πίνακας δημιουργήθηκε στο εργαστήριο του Botticelli στη Φλωρεντία. Εκείνο που όμως δεν μάθουμε ποτέ με βεβαιότητα είναι αν ζωγραφίστηκε από τον ίδιο τον Botticelli. Και τούτο επειδή ο μετρ της εποχής απασχολούσε αρκετούς βοηθούς για να τον βοηθήσουν στη δουλειά του, η οποία είχε μεγάλη ζήτηση, ιδιαίτερα στους θρησκευτικούς κύκλους.
Περισσότερες λεπτομέρειες εδώ: https://youtu.be/NFPtIEjB-gs
Νεαρή γυναίκα, του Ραφαήλ
Για περισσότερα από 40 χρόνια, η «Νεαρή Γυναίκα» του Ραφαήλ βρισκόταν στο υπόγειο ενός Palazzo στην Ιταλία, και θεωρούνταν έργο άγνωστου καλλιτέχνη. Όμως, το 2010, ένας ειδικός έργων τέχνης, ο Mario Scalini, ανέλαβε να ταξινομήσει την εκτενή συλλογή έργων τέχνης του Palazzo και βρήκε τον πίνακα, που ήταν πλαισιωμένος με μια εξαιρετικά περίτεχνη κορνίζα. Μετά από προσεκτική μελέτη του έργου, ο Scalini υποψιάστηκε ότι ο πίνακας μπορεί να ήταν αυθεντικός Ραφαήλ και τον έστειλε σε ερευνητικό ινστιτούτο στην Πίζα. Εκεί, οι ειδικοί χρησιμοποίησαν υπέρυθρη και υπεριώδη τεχνολογία για να «δουν» μέσα από τα στρώματα χρώματος. Τελικά, δεν άργησαν να επιβεβαιώσουν, ότι ο πίνακας ήταν γνήσιος Ραφαήλ.
