Πολλά ερωτήματα συνοδεύουν την επόμενη ημέρα της κατάρρευσης της ιστορικής γέφυρας του ποταμού Κερίτη στον Αλικιανό.
Aν και δεν μπορεί να μιλήσει κανείς με απόλυτη βεβαιότητα για τις αιτίες που προκάλεσαν την καταστροφή της, οι πρώτες εκτιμήσεις μηχανικών συντείνουν στο ό,τι η έλλειψη συντήρησης, σε συνδυασμό με τη μη διευθέτηση της κοίτης και την παρέμβαση που έγινε την ώρα που τα ακραία καιρικά φαινόμενα βρίσκονταν σε εξέλιξη, ήταν παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά.
Η ΕΚΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ
Ειδικότερα η εκτροπή του ποταμού στο ανατολικό τόξο προκειμένου να γίνει ενίσχυση με τσιμέντο της δυτικής θεμελίωσης, πιθανολογείται από μηχανικούς ότι έπαιξε καταλυτικό ρόλο καθώς πολλαπλασίασε την πίεση που δέχθηκε το ανατολικό βάθρο με συνέπεια την κατάρρευσή του.
Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η θέση της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και των Τεχνικών Υπηρεσιών της, οι οποίες υποστηρίζουν ότι η παρέμβαση ήταν επιβεβλημένη και πως η πρωτοφανής ένταση της κακοκαιρίας ήταν αυτή που οδήγησε στο γκρέμισμα της γέφυρας.
Τα “Χ.ν.” μίλησαν με μηχανικούς που συμμετείχαν στα κλιμάκια του Τμήματος Δυτικής Κρήτης του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος και του Υπουργείου Πολιτισμού τα οποία πραγματοποίησαν αυτοψίες στη γέφυρα και παρουσιάζουν σήμερα τις εκτιμήσεις τους για το τι μπορεί να συνέβη. Παράλληλα, Δήμος Πλατανιά και Περιφερειακή Ενότητα Χανίων καταθέτουν τη δική τους θέση για τα γεγονότα που οδήγησαν στην απώλεια του ιστορικού μνημείου.
ΕΛΛΕΙΨΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ
«Ο πρώτος παράγοντας που θα πρέπει να διερευνηθεί είναι αν είχε γίνει συντήρηση στο παρελθόν και αν είχε γίνει πότε. Από εκεί και πέρα, φαίνεται πως η χρονική στιγμή που έγινε η παρέμβαση και στάλθηκε όλο το φόρτο του νερού στο ένα τόξο, την ώρα που ήταν σε εξέλιξη το φαινόμενο, δεν ήταν καλή γιατί αυξήθηκε η καταπόνηση του δεξιού βάθρου το οποίο και τελικά κατέρρευσε. Άρα μπορείς να πιθανολογήσεις ότι φταίει η εκτροπή του ποταμού», επεσήμανε ο πρόεδρος του Συλλόγου Πολιτικών Μηχανικών Γιάννης Βόρδος, ο οποίος συμμετείχε, μεταξύ άλλων, στο κλιμάκιο του ΤΕΕ – Τμήμα Δυτικής Κρήτης το οποίο περιόδευσε στην γέφυρα του Κερίτη.
«Ωστόσο», τόνισε συνεχίζοντας, «για να είναι σίγουρος κάποιος γι’ αυτό πρέπει να δει πιέσεις, πλήγματα κριού κ.λπ. Ακόμα και μια πέτρα που θα βρεθεί μέσα στο ποτάμι αλλάζει τη ροή του νερού, την κάνει τυρβώδη και αυξάνει τη διαβρωτική ικανότητά του. Οπότε μπορείς να πεις ότι φταίει η παρέμβαση αλλά δεν μπορείς να είσαι σίγουρος ότι θα γλίτωνε το γεφύρι ακόμα κι αν δεν γινόταν τίποτα».
Ο κ. Βόρδος υπογράμμισε πάντως ότι χρήζει διερεύνησης αν και ποιος έδωσε εντολή για την παρέμβαση, εξηγώντας ότι μια εμπεριστατωμένη μελέτη θα απαιτούσε έρευνα πολλών παραγόντων (από το έδαφος μέχρι το αν είχε γίνει και σε ποιο βαθμό υποσκαφή των θεμελίων) που είναι δύσκολο να μελετηθούν αφότου κατέρρευσε το μνημείο.
ΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ
«Με τόσα ορμητικά νερά και μεγάλη αύξηση της πίεσης στην ανατολική όχθη, λόγω της στροφής του ποταμού, όταν ενισχύεις τη ροή προς τα ανατολικά βάθρα, αυξάνεις τον κίνδυνο κατάρρευσης της γέφυρας», επισήμανε ο αρχιτέκτονας Λευτέρης Βεργεράκης, ο οποίος συμμετείχε στο κλιμάκιο της Αρχαιολογίας που, με επικεφαλής τη γ.γ. Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη και τον καθηγητή του ΕΜΠ Βλάση Κουμούση, επισκέφθηκε την γέφυρα του Αλικιανού λίγες ημέρες μετά την καταστροφή της.
Ο κ. Βεργεράκης, παρότι ξεκαθάρισε πως δεν είναι εύκολο να αποφανθεί κανείς με βεβαιότητα ότι η παρέμβαση που έγινε στη γέφυρα στη διάρκεια της κακοκαιρίας επηρέασε αρνητικά, τόνισε ότι σίγουρα νωρίτερα (και όχι ενώ βρίσκονταν σε εξέλιξη τα έντονα καιρικά φαινόμενα) έπρεπε να ενισχυθούν κατάλληλα τα θεμέλια της γέφυρας και να προστατευθούν με διευθέτηση της κοίτης και με ανάντη «πτερύγια» που θα κατεύθυναν το νερό κάτω από τα τόξα.
«Μετά την κατάρρευση της γέφυρας, εκτός από το μεσόβαθρο, βρέθηκε πεσμένο μέσα στην κοίτη και το ανατολικό ακρόβαθρο, με την όχθη να έχει διαβρωθεί σημαντικά από την ορμή του νερού. Προσωπικά θεωρώ ότι τα μπετά που έριξαν κάτω από το δυτικό τόξο δεν ήταν η ενδεδειγμένη αντιμετώπιση. Εφόσον έπρεπε να παρθούν μέτρα της τελευταίας στιγμής, θα έπρεπε να προστατευτεί πρώτα η ανατολική κοίτη και το ακρόβαθρο που δεχόταν τη μεγάλη ορμή του νερού», σημείωσε ο κ. Βεργεράκης.
Μάλιστα, έφερε σαν παράδειγμα την ελληνορωμαϊκή γέφυρα ή Ελληνική Καμάρα στον Αποκόρωνα, λέγοντας πως παρότι χτίστηκε πριν από δύο χιλιετίες σχεδόν, διαθέτει ανάντη «πτερύγια» που προστατεύουν τις όχθες και τα θεμέλια του γεφυριού, ώστε να μη διαβρώνονται και υποσκάπτονται από τα ορμητικά νερά που κατεβάζει ο ποταμός.
Ο ΔΗΜΟΣ ΠΛΑΤΑΝΙΑ
Από τη μεριά του, ο Δήμος Πλατανιά τονίζει ότι δεν είχε καμία εμπλοκή ούτε σε επίπεδο αρμοδιοτήτων ούτε σε ό,τι αφορά την παρέμβαση στα θεμέλια της γέφυρας. «Εμείς δεν είχαμε κανένα λόγο στις παρεμβάσεις που έγιναν. Εμάς μας ενημέρωσαν στο Δημαρχείο στη θεομηνία της 14ης Φεβρουαρίου ότι η γέφυρα έχει πρόβλημα και αμέσως ενημερώσαμε την Αντιπεριφέρεια που είναι καθ’ ύλην αρμόδια», ήταν το σχόλιο του δημάρχου Πλατανιά Γιάννη Μαλανδράκη στον οποίο θέσαμε το θέμα.
Συνεχίζοντας ο κ. Μαλανδράκης υπογράμμισε ότι η ζημιά που είχε αναφερθεί σε πρώτο χρόνο στον Δήμο ήταν ότι στο δυτικό πέδιλο της γέφυρας είχε ανοίξει ένα τοιχίο. «Από εκεί και πέρα η Αντιπεριφέρεια πήρε την πρωτοβουλία και ανέλαβε δράση. Εμείς δεν είχαμε καμία εμπλοκή τεχνικού χαρακτήρα. Άλλωστε η γέφυρα είναι δική τους αρμοδιότητα γιατί είναι στο επαρχιακό δίκτυο», είπε καταλήγοντας ο κ. Μαλανδράκης.
Η ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ
Πάντως, από μέρους της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων δεν γίνονται αποδεκτές οι αιτιάσεις περί «καταστροφικής» παρέμβασης, με τον Απόστολο Βουλγαράκη να απαντά πως «η παρέμβαση ήταν αναγκαία».
«Αν δεν είχαμε τη δεύτερη μέρα το πλημμυρικό φαινόμενο δεν θα είχαμε θέμα. Απλά τη δεύτερη μέρα το νερό επεκτάθηκε σε 400 μέτρα απόσταση και ο όγκος του νερού ήταν τέτοιος που σώθηκε μόνο το κομμάτι που προλάβαμε να παρέμβουμε», συμπλήρωσε, ενώ υποστήριξε ότι κατά τη διάρκεια της θεομηνίας το νερό περνούσε από όλα τα τόξα και πέρα ακόμα κι από την ίδια τη γέφυρα.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της διευθέτησης της κοίτης του ποταμού ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων ανέφερε ότι αν δεν γίνονταν παράνομη αμμοληψία τα προηγούμενα χρόνια ο ποταμός θα έρεε ομαλά: «Με το να γίνεται αμμοληψία σχηματίστηκε ανάντη της γέφυρας ένας καταρράκτης και η γέφυρα δεν άντεξε τις τεράστιες ποσότητες νερού που έπεσαν. Αν είχαν, δε, καθαριστεί τα δέντρα που συγκρατούσαν τη δύναμη του νερού θα είχε πέσει η γέφυρα από πέρυσι».
Ο κ. Βουλγαράκης ανέφερε ακόμα ότι η Αντιπεριφέρεια έκανε μια «κοιτοποίηση» του ποταμού με το πρώτο πλημμυρικό φαινόμενο, ωστόσο, τη δεύτερη ημέρα η ένταση των καιρικών φαινομένων ήταν τέτοια που η γέφυρα δεν άντεξε. Σε ό,τι αφορά τα «φτερά» που θα μπορούσαν να είχαν κατασκευαστεί ώστε να κατευθύνουν τα νερά μέσα από τη γέφυρα, σημείωσε ότι σε κανένα γεφύρι, ακόμα και σε αυτά που κατασκευάστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, δεν έχουν γίνει λόγω έλλειψης πόρων.
«Η γέφυρα κατέρρευσε εκεί που δεν είχαμε προλάβει να παρέμβουμε. Αν είχαμε περιθώριο 1-2 μέρες και είχαμε κάνει εκτός από ανατολικά και δυτικά τις ίδιες εργασίες πιστεύουμε ότι ίσως τότε δεν θα κατέρρεε η γέφυρα», τόνισε η προϊσταμένη των Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας Ελένη Δοξάκη και πρόσθεσε ότι η παρέμβαση επιχειρήθηκε ήταν ίδια με εκείνη που είχε γίνει τη δεκαετία του ‘70 όταν γύρω από τα λίθινα βάθρα είχε πέσει τσιμέντο για να στηρίξει τα θεμέλια.
«Αυτά τα βάθρα είχαν υποστεί ζημιά, έπεσαν, είχαν δημιουργήσει ένα φράκτη κι είχαν αρχίσει να υποσκάπτουν τη γέφυρα. Αυτά τα βάθρα προσπαθήσαμε να επισκευάσουμε. Αν είχαμε προλάβει δεν θα είχε πέσει. Πάντως την ώρα της καταστροφής το νερό περνούσε και από τα 3 τόξα», επεσήμανε η κα Δοξάκη, ενώ καταλήγοντας διευκρίνισε πως ό,τι έγινε έγινε με την εποπτεία και τις εντολές της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων.
