«Μαύρο πουλί εκάθισεν εις το Νεκροταφείο/ και τραγουδεί λυπητερά και παραπονεμένα/ Μανόλη μου Κατσίγαρη, άξιο μου παλληκάρι,/ η μαύρη γης σε χαίρεται εις την Μακεδονία./ Κλαίει σ’ ο Νίππος, κλαίει σε, κι ούλη η επαρχία./ Για σένα είναι τα βουνά τ’ Αποκορώνου μαύρα,/ για σένα είν’ η ταραχή, για σένα η αντάρα»… Στον απόηχο του όντως μεγάλου συλλαλητηρίου στη Θεσσαλονίκη για το “Μακεδονικό” και στις παραμονές του συλλαλητηρίου που θα γίνει στην Αθήνα για τον ίδιο λόγο, το παραπάνω τραγούδι. Πάνε περίπου 60 χρόνια από τότε που το άκουσα πρώτη φορά να το τραγουδεί, στητός σαν “μπεντένι”, στην κεφαλή της τάβλας σ’ έναν γάμο ο μπάρμπα Πέτρος ο Κατσαμάς. Το τραγουδούσε κι έτρεχαν “κουτσουνάρι” τα μάτια του. Oπως έτρεχαν “κουτσουνάρι” κάθε φορά που το τραγουδούσε. Hρωάς του (κι ήρωάς μας) ο γνωστός ως Καραμανώλης, Εμμανουήλ Κατσίγαρης, ο πρώτος από ιδιώτες αρχηγούς του Μακεδονικού Αγώνα που δολοφονήθηκε “υπό ενός καταπτύστου Eλληνος, παρά τα τότε ελληνοτουρκικά σύνορα στις 20 Απριλίου 1908, επιστρέφοντας ύστερα από τέσσερα χρόνια παραμονής, στα χώματα της Μακεδονίας, όπου έγινε θρύλος με τη δράση του. Και βέβαια, “άκαυτη βάτος”, κατά που γράφει και ο Οδυσσέας Ελύτης στο “Aξιον εστί”, η μνήμη του.
«Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ κι αγαπημένε/ Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε» Και το “προς Επτανησίους” δίστιχο του Διονυσίου Σολωμού αυτές τις μέρες, στον νου μου. Μαζί με τη γνωστή φράση του Ελευθερίου Βενιζέλου ότι «δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, αλλά μόνο εθνικά συμφέροντα», ωστόσο εδώ, για να το πούμε λαϊκά, «παίζεται μεγάλο κουμάρι» – πολλά και αλληλοσυγκρουόμενα τα συμφέροντα των μεγάλων στην περιοχή μας. Θα αρθεί η πολιτική ηγεσία της χώρας (κυβέρνηση και αντιπολίτευση) στο ύψος των περιστάσεων; Θα χαραχτεί μια πραγματικά εθνική πολιτική που θα εκμεταλλευτεί τις όποιες χαραμάδες υπάρχουν για λύση του Σκοπιανού προς αμοιβαίο όφελος; Είναι πράγματι έτοιμοι οι Σκοπιανοί να αφήσουν στην άκρη τους αλυτρωτισμούς των; Καθόλου ρητορικές οι ερωτήσεις.
Ο ύστερος μετανιωμός έναν παρά δεν κάνει. Και για τον λαό που θέλει, και καλά κάνει, να εκφράζεται και μέσα από συλλαλητήρια, αλλά και κυρίως για την πολιτική ηγεσία που έχει τελικά την ευθύνη, ισχύει αυτή η παλιά σοφή παροιμία. Όντως “ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου”. Τι κι αν αλλάζουν οι εποχές!
Δεν υπάρχει τέλος πριν από το τέλος
«Ο Πλατανιάς επάτωσε και τ’ όνειρο τελειώνει,/πάνε της δόξας οι καιροί και της χαράς οι χρόνοι». Αυτήν την μαντινάδα μου έστειλε ο γνωστός απ’ την… χρυσή εποχή των “Πεταχτών” φίλος ιερωμένος, πριν από 40 μέρες, περίπου, εκφράζοντας την απογοήτευσή του για τις απανωτές ήττες της ομάδας του, τον Πλατανιά. «Χίλιες χαρές ο Πλατανιάς χάρισε στους Χανιώτες/ και θύμισε τις ένδοξες τις μέρες του τις πρώτες». Αισιοδοξίας το ανάγνωσμα η μαντινάδα που μου υπαγόρευσε από το τηλέφωνο προχθές. Εκδηλος ο ενθουσιασμός του για τη νίκη την περασμένη Κυριακή της Χανιώτικης ομάδας επί του Λεβαδειακού. Την πρώτη νίκη ύστερα από τέσσερις μήνες!
«Πιστέψαμε στη νίκη. Η θέση μου είναι να πιστεύω. Τα παιδιά δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη. Είναι μια μέρα που μπορεί να τα αλλάξει όλα. Είπα με τα παιδιά ότι αν είναι να πεθάνουμε, να πεθάνουμε σαν βασιλιάδες». Τα που δήλωσε, μεταξύ των άλλων, μετά το παιχνίδι με τον Λεβαδειακό, με ωραία ελληνικά, ο Ισπανός προπονητής της ομάδας μας Μανουέλ Ρόκα. Ούτε ένας Χανιώτης, που θα τον λέγανε (λέμε τώρα!) Μανόλη Ροκάκη, δεν θα μιλούσε έτσι! Πάμε δυνατά για να τριαδώσουμε τις νίκες! Μεθαύριο στο νησί των Φαιάκων και την μεθεπόμενη αγωνιστική εναντίον του Απόλλωνα. Δεν υπάρχει τέλος, πριν από το τέλος!
Να διαψεύσουν εκείνους που θεωρούν ότι ο Πλατανιάς δεν έχει ελπίδες, ζήτησε απ’ τους παίκτες της ομάδας ο πρόεδρός της Μανόλης Μαθιουλάκης. Απ’ το στόμα του στου Θεού τ’ αυτί και… στων παικτών τα πόδια!
