Όταν διαλέγω το αγαπημένο μου φαγητό ή το προτιμώμενο παπούτσι νιώθω ότι το κάνω αυθόρμητα. Οι επιλογές μου είναι ελεύθερες εφόσον μπορώ να αξιολογήσω. Ναι, μάλλον…
Ο άνθρωπος κατά την ετυμολογία που εξηγεί ο Πλάτωνας στον Κρατύλο, είναι αυτός που βλέπει και αξιολογεί:
ἀ ν α θ ρ ῶ ν ἃ ὄ π ω π ε
«ο εξετάζων όσα έχει ιδεί»
«Αυτό το όνομα άνθρωπος σημαίνει ότι τα άλλα θηρία απ’ όσα βλέπουν τίποτε δεν ερευνούν ούτε συλλογίζονται ούτε παρατηρούν με προσοχή, ο άνθρωπος όμως συγχρόνως βλέπει – και αυτό είναι το ὄπωπε – και παρατηρεί με προσοχή (ἀ ν α θ ρ ε ῖ)»
Πλάτων, Κρατύλος, 399
Κρατύλος-Ευθύδημος, Αθήνα: Δαίδαλος
Μετάφραση Ηλίας Λάγιος.
Οπότε η ταυτότητα του εξαρτάται από τι ξέρει , από «…όσα έχει ιδεί»
Η ταυτότητα χτίζεται με τον χρόνο, δεν υπάρχει από την αρχή. Το όνομα μου περιγράφει ποιος είμαι, και δεν το έχω ορίσει εγώ. Τα γούστα μου και αυτά αποκτήθηκαν με τον χρόνο.
Εάν την ώρα της γέννησής μου με είχαν πάει αμέσως στην Κίνα
και με μεγάλωνε ένα ζευγάρι ντόπιων, ποιος θα ήμουν τώρα;
Ένας Κινέζος με μεγάλα μάτια.
Το σουβλάκι, η Ελληνίδα μάνα, το διπλοπαρκάρισμα «αφού δυο λεπτά θα κάτσω», δεν θα είχαν καμία σημασία. Οπότε δεν είμαι ελεύθερος επειδή το « ό,τι θέλω» εξαρτάται καθοριστικά από το που μεγάλωσα. Λέει ο Άρθουρ Σοπενχάουερ:
Ο άνθρωπος μπορεί να κάνει όντως ό,τι θέλει,
δεν μπορεί όμως να θέλει ό,τι θέλει
Δεν μπορώ να «θέλω ό’ τι θέλω», να θέλω ακαθόριστα οτιδήποτε. Τα θέλω μου εξαρτώνται από τις συνθήκες που ορίζουν, καθορίζουν και περιορίζουν τις επιθυμίες μου. Δηλαδή, κατά τον Σοπενχάουερ, ο άνθρωπος βρίσκεται σε ένα τεράστιο σενάριο – την φύση – που τον καθοδηγεί με βάση αυτό που συμφέρει το είδος του, όχι ό,τι επιθυμεί ο ίδιος. Τελικά η βούλησή του ακολουθεί ένα εξωτερικό σχέδιο.
Η επιστροφή της συνείδησής μάς στη γέννησής μάς, παρατηρεί ουδέτερα όσα συσσωρεύτηκαν μετά. Δημιουργείται έτσι μια απόσταση, μια σφαίρα ταυτότητας χωρίς όνομα, πράγματί ελεύθερη. Όμως ό,τι περιγράφουμε ως όρια δεν μας περιορίζουν. Αντιθέτως τα όρια υποδεικνύον τον κόσμο που κατοικώ και αυτά δημιουργούν μια μορφή. Τα όρια τελικά με φιλοξενούν. Στα όρια βρίσκω ένα περιθώριο με δυνατότητα κίνησης, δημιουργείται εκεί μια συνεχής αναγέννηση του αγνώστου και του γνωστού εαυτού μου, ή με άλλα λόγια ενός φίλου που ονομάζεται ανύπαρκτος «εγώ».
Η απόσταση, το όριο, το περιθώριο και η κίνηση με φιλο-ξενούν.
*O Tiziano Calabrese είναι σύμβουλος Αρμονικής Σκέψης
e-mail: ask@tizianocalabrese.com
Facebook : “Αρμονική Σκέψη”
