Ένα νέο βιβλίο για τα μαύρα χρόνια 1941-1945 και τα δεινά της Ελλάδας στο διάστημα αυτό, είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας. Συγγραφέας του ο πολυγραφότατος μαθηματικός, εκδότης, συγγραφέας και ιστορικός ερευνητής Ευάγγελος Σπανδάγος, με ρίζες από Ρέθυμνο(πατέρας) και Χανιά (μητέρα),
T έργο του αυτό,το οποίο ο συγγραφέας αφιερώνει στη μνήμη των Ελλήνων οι οποίοι εκτελέστηκαν από τα κατοχικά στρατεύματα κατά την περίοδο 1941-1945, φέρει ως προμετωπίδα τη ρήση του Γαληνού: «ΟΣΟΙ ΤΩ ΓΕΝΕΙ ΕΦΥΣΑΝ ΒΑΡΒΑΡΟΙ, ΖΗΛΟΥΣΙ ΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ».
Στο εξώφυλλο του βιβλίου εικονίζονται Γερμανοί στρατιώτες την ώρα που εκτελούν άμαχους πολίτες (ανάμεσά τους και γυναίκες, όπως φαίνεται σαφώς στη φωτογραφία) ενώ στο οπισθόφυλλο παρατίθεται απόσπασμα από τα λόγια με τα οποία ζήτησε συγνώμη το 2014 ο Γιοάχιμ Γκάουκ, πρόεδρος της Γερμανίας τότε, κατά την επίσκεψή του Λιγκιάδες Ιωαννίνων:
«Ζητώ απ’ όλες τις οικογένειες των νεκρών μια μεγάλη συγνώμη για τα κτηνώδη εγκλήματα τα οποία έγιναν εδώ. Σε τόπους σαν αυτούς αισθάνομαι ντροπή γιατί στη Γερμανία μεγάλωσαν δολοφόνοι… Υποκλίνομαι ενώπιον των θυμάτων των φρικαλέων εγκλημάτων, τα οποία διαπράχτηκαν εδώ, αλλά και σε τόσους άλλους τόπους της Ελλάδος…».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκδόσεις “ΑΙΘΡΑ” έχουν να επιδείξουν μεγάλη και μακρόχρονη προσφορά στη σπουδή των θετικών επιστημών με παλαιές και σύγχρονες εκδόσεις, ελληνικές και ξενόγλωσσες, καθώς επίσης στη σπουδή της κλασσικής αρχαιότητας – ιστορίας και πολιτισμού, Ο ιδρυτής του εκδοτικού οίκου Ευάγγελος Σπανδάγος, δεινός μελετητής της ελληνικής ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού, έχει συγγράψει εκατόν εξήντα δύο βιβλία. Οπως αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου, εικόνες που αντίκρισε το 1945, παιδί πέντε χρονών τότε, στο χωριό Λαμπιώτες της επαρχίας Αμαρίου Ρεθύμνου, αλλά και μετέπειτα αφηγήσεις και πληροφορίες για τη θηριωδία που επέδειξαν τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής στην Ελλάδα, τον ώθησαν στην έρευνα και συγγραφή αυτού του βιβλίου: «Η συγγραφή κυρίως στηρίχτηκε στα σχετικά δελτία τύπου των διαφόρων υπουργείων της χώρας κατά το έτος 1946, στις διάφορες εκθέσεις κρατικών επιτροπών των ετών 1946-1947 οι οποίες έκαναν τις απαραίτητες έρευνες, καθώς και σε δημοσιεύματα ελληνικών εφημερίδων από το 1946 έως σήμερα και φυσικά στη νεότερη σχετική βιβλιογραφία».
Ο συγγραφέας επισημαίνει: «Η τελευταία πράξη πολέμου στην Ευρώπη γράφτηκε στην Κρήτη αρχές Ιουνίου του 1945. Από την υπόλοιπη Ελλάδα οι Γερμανοί αποχώρησαν τον Οκτώβριο του 1944. Από την Κρήτη έφυγαν, με αγγλικά πλοία, από τα λιμάνια της Σούδας και του Ηρακλείου, στις 12 Ιουνίου 1945. Επιβιβάστηκαν δε στα πλοία μαζί με τον ατομικό οπλισμό τους, κλεμμένα τρόφιμα διαρκείας και διάφορα πολυτελή αντικείμενα, μετά από συμφωνία της αγγλικής διοικήσεως με την αντίστοιχη γερμανική. Αυτή η συμφωνία έγινε κατόπιν απαιτήσεως των Γερμανών,, δεδομένου ότι, επειδή είχαν διαπράξει αμέτρητα εγκλήματα και θηριωδίες στον άμαχο πληθυσμό καθώς και λεηλασίες σε καταστήματα, σπίτια και Εκκλησίες, φοβούνταν την “μήνιν” των Κρητικών…»
Το βιβλίο χωρίζεται σε επτά κεφάλαια, τα οποία περιλαμβάνουν ειδική αναφορά στις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, τις κάθε είδους καταστροφές στην Ελλάδα από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής, διάφορα γεγονότα της περιόδου της Μάχης της Κρήτης και των κατοχικών χρόνων, καταστροφές αρχαιοτήτων από τους στρατούς κατοχής (Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων),κατά τα έτη 1941-1945,καταστροφές και λεηλασίες ναών, μοναστηρίων και νεκροταφείων από τα στρατεύματα κατοχής,στοιχεία για τους εγκληματίες πολέμου που έδρασαν στην Ελλάδα και, τέλος, αναφορά σε πρόσφατες εκδηλώσεις συγνώμης από τους Γερμανούς με παράλληλη μνεία των γερμανικών οφειλών.
Το έργο αυτό παρουσιάζει, από αρχής μέχρι τέλους, εξαιρετικά ενδιαφέρον. Τα ντοκουμέντα από τα δημόσια έγγραφα που προαναφέρονται και από σχετικά δημοσιεύματα είναι αναρίθμητα και συμβάλλουν στο συνοπτικό αλλά και συνολικό φωτισμό των καταστροφών που υπέστη η χώρα κατά τα χρόνια 1941-45. Φωτίζεται, επίσης άπλετα, η ψυχοπαθολογία του ναζισμού, όπως για παράδειγμα μέσα από το την τελευταία (όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη) προκήρυξη των Γερμανών, διατυπωμένη από τον εγκληματία πολέμου υποστράτηγο Χανς Μπένταγκ στις 6 Μαΐου του 1945, λίγες μέρες μετά την αναγγελία του θανάτου του Χίτλερ.
Οι απίστευτα αλγεινές και οδυνηρές εικόνες που το βιβλίο φέρνει ξανά στην επιφάνεια συνθέτουν ένα αντιπολεμικό ύμνο, θούριο της ειρήνης και της ελευθερίας. Η ιστορική αλήθεια που διατρέχει τις σελίδες του βιβλίου συνιστά εφόδιο πολύτιμο για κάθε αναγνώστη, ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές,