Βενιζέλε μας, πατέρα της πατρίδας
“Χαλεπόν” (δύσκολο) πράγμα “το κτήσασθαι τ’ αγαθά” (η απόκτηση των αγαθών). Είτε ιδιωτικά είτε δημόσια είναι αυτά. Κατά κοινή παραδοχή. Και με την προϋπόθεση ότι ο τρόπος απόκτησής τους είναι ηθικός. “Χαλεπότερον” (δυσκολότερο), το λένε και οι αρχαίοι μας αυτό, “το φυλάξαι” (η φύλαξη, η διατήρησή τους). Και βέβαια, “χαλεπότατον” (δυσκολότατο) το… επαυξάναι (η επαύξησή τους), συμπληρώνω. Εχοντας στον νου μου όλα όσα είδα, όλα όσα φαντάστηκα κι όλα όσα ένιωσα κατά την επίσκεψή μου στη “Μουσειακή Συλλογή της Οικίας – Μουσείου Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”, που έπειτα από την ολοκλήρωση των εργασιών ανακαίνισης, οι οποίες κράτησαν τρία χρόνια, έγινε επισκέψιμη, οι παραπάνω σκέψεις, τις προάλλες. Εξ αδιανεμήτου πλούτος για τον τόπο μας το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”, ένα Ιδρυμα διεθνούς ακτινοβολίας, που λειτουργεί, έτσι όπως υποδειγματικά λειτουργεί, εδώ και 13 χρόνια ως έκφραση του τοπικού εμείς και υπό την αιγίδα της Βουλής των Ελλήνων, με ιθύνοντα νου τον γενικό διευθυντή του Νίκο Παπαδάκη, στο κτήριο που φέρει το όνομα του εμπνευστή του, του μακαριστού μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη. Δίδυμος “αδελφός” του… Ιδρύματος, ας μου επιτραπεί η έκφραση, το Μουσείο – Σπίτι του Εθνάρχη. «Βενιζέλε μας, πατέρα της πατρίδας, Βενιζέλε μας, πατέρα της φυλής…». Οτι άκουγα συνέχεια το γνωστό τραγούδι (στίχοι: Αγγελου Δόξα, μουσική Μανόλη Καλομοίρη) από τη Χορωδία Χανίων, μου φαινόταν, κατά τη διάρκεια των δύο (2) περίπου ωρών που περιδιάβαζα τους χώρους του, έχοντας για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα ως ξεναγό τον Νίκο τον Παπαδάκη που δεν μπορεί να κρύψει τη χαρά του, ύστερα απ’ την ολοκλήρωση, ενός ακόμα έργου ζωής γι’ αυτόν.
Είχα ξαναπάει και μάλιστα τρεις τέσσερις φορές στο Σπίτι – Μουσείο του Βενιζέλου κατά τη διάρκεια της ανακαίνισής του, άλλη αίσθηση όμως να το βλέπεις ολοκληρωμένο με όλο το πολυποίκιλο υλικό (έπιπλα, αντικείμενα, έργα τέχνης κ.λπ.) με την αυθεντική τους μορφή στη θέση που τα είχε τοποθετήσει ο Εθνάρχης ή στη θέση που τους αρμόζει. Δεν θα μείνω περισσότερο σήμερα (λόγω χώρου) σ’ όλα τούτα κι ούτε θ’ αναφερθώ στα 18 επισκέψιμα σημεία της Μουσειακής Διαδρομής, με βάση τα μύρια όσα σημείωσα στο μπλοκάκι μου. Θέλω να τονίσω, ωστόσο, πόσο πολύ με εντυπωσίασαν οι σοφίτες του Μουσείου που έχουν διαμορφωθεί ειδικά για παιδιά, τα οποία με πρωτότυπα παιχνίδια, που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες μαθαίνουν παίζοντας και τα πέντε δωμάτια στον πρώτο όροφο και τη σοφίτα – αίθριο, όπου παρουσιάζεται η δράση του Βενιζέλου χωρισμένη στις θεματικές ενότητες: “Ο επαναστάτης”, “Ο πολιτικός”, “Ο Διπλωμάτης”, “Ο άνθρωπος”, “Ο μύθος”…
Αξίζει να το επισκεφτεί κάθε Ελληνας, έγραψε στο βιβλίο Εντυπώσεων ένας απ’ τους πρώτους επισκέπτες του Μουσείου. Κι ένας άλλος: «Να το επισκεπτόμαστε για να θυμούμαστε και να μαθαίνουμε». Ολβιος εστίν όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν…
Ο Ελληνας και η αιωνία Ελλάς
«Οικτίρατέ τον, θαυμάστε τον, αν θέλετε. Ταξινομήστε τον, αν μπορείτε». Ετσι τελειώνει ένα γνωστό από παλιά κείμενο (το συνάντησα για πρώτη φορά πριν από 40 περίπου χρόνια στην εφ. “Το Βήμα”) που αναφέρεται στον Ελληνα και κυκλοφορεί ευρύτατα στο Διαδίκτυο, όπου το ξαναβρήκα προ ημερών (www.aksioprepeia.kanton.com), με τη σχετική εισαγωγή. Διαβάστε το: «Μια από τις μεγαλύτερες εφημερίδες της Ουάσιγκτον, πριν περίπου 50 χρόνια, προκήρυξε διαγωνισμό με χρηματικές αμοιβές για τον επιτυχέστερο χαρακτηρισμό των διαφόρων λαών και της ψυχολογίας τους. Το βραβείο απέσπασε ο δικαστικός Ν. Κέλλυ, με τον εξής χαρακτηρισμό του Ελληνα…», «Μπροστά στο Δικαστήριο της αδέκαστης Ιστορίας, ο Ελληνας αποδείχθηκε ανέκαθεν κατώτερος από τις περιστάσεις, παρότι από άποψη διανοητική κατείχε πάντοτε τα πρωτεία. Ο Ελληνας είναι ευφυέστατος, αλλά και οιηματίας, δραστήριος, αλλά και αμέθοδος, φιλότιμος, αλλά και γεμάτος από προλήψεις, θερμόαιμος, ανυπόμονος, αλλά και πολεμιστής. Εχτισε τον Παρθενώνα και αφού μέθυσε από την αίγλη του, τον άφησε αργότερα να γίνει στόχος των ερίδων. Ανέδειξε τον Σωκράτη για να τον δηλητηριάσει. Θαύμασε τον Θεμιστοκλή για να τον εξορίσει. Υπηρέτησε τον Αριστοτέλη για να τον κυνηγήσει.
Γέννησε τον Βενιζέλο για να τον δολοφονήσει (σ.σ.: αποπειραθεί και μάλιστα τρεις φορές). Εκτισε το Βυζάντιο για να το εκτουρκίσει. Εφερε το ’21 για να το διακυβέψει. Δημιούργησε το 1909 για να το λησμονήσει. Τριπλασίασε την Ελλάδα και παραλίγο να την κηδέψει. Τη μια στιγμή κόβεται για την αλήθεια και την άλλη μισεί εκείνον που αρνείται να υπηρετήσει το ψεύδος. Παράδοξο πλάσμα, ατίθασο, περίεργο, ημίκαλο, ημίκακο, με αβέβαιες διαθέσεις, εγωπαθές και σοφόμωρο, ο Ελληνας. Οικτίρατέ τον, θαυμάστε τον, αν θέλετε. Ταξινομήστε τον, αν μπορείτε». Δεν συμφωνεί, βέβαια, κανένας με όλα τα παραπάνω.
Οτι βρίσκει κανείς πολλές αλήθειες στο παραπάνω κείμενο δεν αμφισβητείται. Εκ των ων ουκ άνευ, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να συμφωνήσει απόλυτα. Προσωπικά με εκφράζει το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη “Το τρελοβάπορο” που αναφέρεται στην Ελλάδα και το οποίο «χρόνους μας ταξιδεύει δε βουλιάξαμε/ χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε».
