Ευρήματα στην επαρχία Σφακίων στη δεκαετία του 1960

Κατά τη δεκαετία του 1960 έκανε εμπεριστατωμένη ανθρωπολογική έρευνα στην Κρήτη ο διεθνούς ολκής ανθρωπολόγος Αρης Πουλιανός. Στην επαρχία Σφακίων ανακάλυψε ιδιαιτερότητες μεταξύ Σφακιανών και άλλων Κρητών και τις κατέγραψε στο βιβλίο του “Η Καταγωγή των Κρητών”, 1971.
Οι περισσότερες αναδεδειγμένες οικογένειες των Σφακίων ισχυρίζονται ότι κατάγονται από τους Σκορδύληδες (αρχοντόπουλα του Βυζαντίου) και είναι “καλόσειροι”. Ειδικά στον Καλλικράτη, μετρά πιο έντονα η “καλοσειράδα” και όταν έκανε έρευνα στον Καλλικράτη είχε παρακαλέσει τον τότε πρόεδρο της κοινότητας και όταν μετρούσε τον καλόσειρο του έλεγε “Α”, ενώ όταν μετρούσε τον μη καλόσειρο του έλεγε “Β”. Διεπίστωσε λοιπόν ότι οι πιο ψηλοί στην Κρήτη είναι οι καλόσειροι του Καλλικράτη 175,83 εκ. Γενικά οι Σφακιανοί, κατά μέσον όρο είναι 171, ενώ γενικά οι Κρήτες είναι 168 (σελ. 24).
Οι πιο ψηλοί άνθρωποι στον κόσμο είναι οι Νέγροι στο Τσαντ 182 εκ. και οι πιο κοντοί στο Κογκό οι Πυγμαίοι 141 εκ. Οι ψηλότεροι Έλληνες είναι στην Αλόννησο 171,31 εκ. και οι πιο κοντοί της Κρήτης στο Λασίθι 163,3. Στη σελ. 65 γράφει ότι στον Καλλικράτη έχουνε 48% “καστανό χρώμα τριχών”, το μεγαλύτερο ποσοστό στην Κρήτη. Στη σελ. 74 γράφει ότι το ποσοστό με ξανθά μαλλιά στην Κρήτη είναι 1,5%, ενώ οι καλόσειροι του Καλλικράτη είναι ξανθοί κατά 8% και στη σελ. 128 γράφει για τους Σφακιανούς:
«Στην ορεινή και απομονωμένη περιοχή των Σφακίων ζουν οι πιο ψηλοί Κρητικοί και πιο ανοιχτόχρωμοι. Διακρίνονται τόσο έντονα αυτά τα χαρακτηριστικά, ώστε δικαιολογούν την κατάταξη των Σφακιανών σε ξεχωριστή ποικιλία της Κρήτης…».
Η επαρχία των Σφακίων αποτελούσε χωριστή γεωγραφική ενότητα διότι από τον νότο είχε το Λιβυκό πέλαγος και από όλα τα άλλα σημεία τη διαχωρίζανε από την άλλη Κρήτη τα Λευκά Όρη. Ήτανε δύσβατη και μόνο από το Ξυλόδεμα, τον Βουρβουρέ και από το μέρος του Ροδάκινου ήτανε λιγότερο δύσβατη. Αφού ήτανε άγονη και δύσβατη και επειδή δεν κάνανε καλή παρέα οι Σφακιανοί με τους εχθρούς, δεν κατοικούσανε εχθροί στα Σφακιά, μα ούτε υπηρεσίες τους δεν εδρεύανε εκεί. Δεν είχανε λοιπόν επιμειξίες με του κατακτητές. Μα και με τους άλλους Κρήτες ελάχιστες επιμειξίες είχανε και ως εκ τούτου γράφει ο Πουλιανός ότι μπορούμε να κατατάξουμε τους Σφακιανούς σε διαφορετική ανθρωπολογική ποικιλία της Κρήτης.
Πολλοί συγγραφείς, μεταξύ των οποίων και ο συγγραφέας της Ιστορίας των Σφακίων Παπαδοπετράκης, υποστηρίζουν πως στον λαό των Σφακίων διακρίνουμε δωρικά στοιχεία. Ο Ν. Καβρουλάκης στο βιβλίο του “Οι ρίζες των ριζίτικων” στη σελ. 12 γράφει: «…κανένα μέρος της Ελλάδος δε διατήρησε τόσο καθάριο δωρικό τύπο ανθρώπου και τη λακωνική παρουσία τόσο ακέραια όσο η περιφέρεια των Σφακίων και της Ρίζας γενικά…».
Οι Δωριείς ήρθανε στην Κρήτη το 1300 περίπου π.Χ. και φαίνεται ότι κατοικήσανε στη Δυτική Κρήτη και ενώ στα καμπίτικα μέρη επακολούθησαν επιμειξίες, δεν συνέβη αυτό στην περιοχή των Σφακίων.
Έχουμε και από την παράδοση κάποιες ενδείξεις: Όπως γράφει ο Παπαδοπετράκης στην Ιστορία των Σφακίων, σελ. 43, διάβασε σε παλιό αχρονολόγητο χαρτί ότι όταν 4 Σπαρτιάτες αρχηγοί νικημένοι από αντιπάλους συμπατριώτες τους φύγανε από τον τόπο τους μαζί με 200 οπαδούς τους και ήρθανε και εγκατασταθήκανε στην ακατοίκητη περιοχή τότε των σημερινών Σφακίων και αρπάζοντες γυναίκες από καμπίτικα χωριά δημιούργησαν πληθυσμό. Παράλληλα υπάρχει παράδοση και στη Σπάρτη σύμφωνα με την οποία ένας βασιλιάς νικημένος από μια βασίλισσα έφυγε στην Κρήτη με τους οπαδούς του. Έχουμε και κοινά χαρακτηριστικά οι Σφακιανοί με τους Μανιάτες. Ηρωισμοί, εγωισμοί, εκδικητικότητα, ακόμα και στους νεκρούς είναι ξακουστά τα σφακιανά και μανιάτικα μοιρολόγια. Ίσως όμως τα όμοια χαρακτηριστικά να οφείλονται στο όμοιο περιβάλλον και στον όμοιο τρόπο ζωής. Και στα Σφακιά και στη Μάνη κυριαρχεί το άγονο και το ορεινό έδαφος.