Πριν ένα περίπου χρόνο μου ζητήθηκε να γράψω δυο λόγια για ένα σπουδαίο βιβλίο-αφιέρωμα για το έργο και την προσφορά του Θεάτρου “Κυδωνία” στην πόλη μας.
Έγραψα λοιπόν τότε: «Θυμήθηκα και παραφράζω κάτι που είχε πει ο Λόρενς Ολίβιε: -Σε μια μεγάλη ή σε μια μικρή πόλη ή ακόμη και σ’ ένα χωριό, ένα θέατρο είναι το εξωστρεφές και ορατό σημάδι της δική του εσωτερικής κοιτίδας πολιτισμού!- Ο Μιχάλης Βιρβιδάκης με γνώση, μεράκι και περισσή επιμέλεια έχτισε στην πόλη μας, τη δική μας τώρα πια, κοιτίδα πολιτισμού. Έχει λεχθεί πως μια θεατρική παράσταση είναι κάτι σαν όνειρο που μόλις ανάψουν τα φώτα της πλατείας σβήνει και χάνεται. Αυτό συμβαίνει στις μίζερες, στις αδιάφορες παραστάσεις. Στις άλλες, αυτές που σφύζουν από ποίηση, μαγεία και ενδιαφέρον, αυτές που χρόνια τώρα μας προσφέρει το Θέατρο “Κυδωνία”, το θεατρικό όνειρο δεν σβήνει, αφήνει τα αποτυπώματά του έντονα να μας ακολουθούν σιωπηρά και να εμφανίζονται απρόσμενα και με διακριτικότητα σε μελλοντικούς λόγους και πράξεις μας».
Τα πιο πάνω θυμήθηκα απολαμβάνοντας στο Αρχαίο Θέατρο της Απτέρας μια πραγματικά σπάνια θεατρική παράσταση εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα του Κοσμά Πολίτη, «Στου Χατζηφράγκου». Ο τίτλος της Παράστασης, “ΠΑΡΟΔΟΣ – Τα εκατοντάχρονα μιας χαμένης πολιτείας”. Η παραγωγή της παράστασης δόθηκε στα πλαίσια του σχετικά πρόσφατου θεσμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» που οργανώθηκε και χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού. Το θέμα της φετινής διοργάνωσης ήταν τα εκατοντάχρονα από την Μικρασιατική καταστροφή.
Ο συγκλονιστικός αφηγητής της παράστασης, ο εβδομηντάχρονος πια Γιακουμής, τότε πιο νέος και κάτοικος της λαϊκής γειτονιάς της Σμύρνης «του Χατζηφράγκου», πιέζεται από ένα νεαρό συγγραφέα να του αφηγηθεί όλα όσα έζησε στο δραματικό τέλος της «χαμένης πολιτείας». Λόγος οξύς, μεστός, ματωμένος, βαθύτατα περιγραφικός, που σε όλες της τις στοχευμένες λεπτομέρειες, αποτελεί μια περισπούδαστη ιστορική κατάθεση, αλήθειας, πόνου και πολύπλευρων λαθών και βαρβαροτήτων. Έξοχος ό λόγος του Κοσμά Πολίτη συνεπαίρνει, διδάσκει, προβληματίζει. Ο Κοσμάς Πολίτης λοιπόν με το “Στου Χατζηφράγκου”, ο Ηλίας Βενέζης με το “Νούμερο 31.328”, η Διδώ Σωτηρίου με τα “Ματωμένα χώματα” και ο Στρατής Δούκας με την “Ιστορία ενός αιχμαλώτου” μπορούν να μας βοηθήσουν να ρίξουμε λίγο φως στις πολλές σκοτεινές σελίδες της θλιβερής αυτής περιόδου της νεότερης ιστορίας μας. Στο σημείο αυτό οφείλω να μνημονεύσω το εξαιρετικό εισαγωγικό και ερμηνευτικό κείμενο της παράστασης από την Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αγγέλα Καστρινάκη.
Η παράσταση πλαισιώνεται από πρωτότυπη, θαυμάσια, ζωντανή μουσική -μια μικρή ορχήστρα είναι επί σκηνής- και εξαίρετους φωτισμούς. Θαυμάσιοι όλοι οι συντελεστές της παράστασης. Τους αναφέρω ονομαστικά και στέκομαι ιδιαίτερα στη συγκλονιστική παρουσία του Γιώργου Ραϊλάκη στο ρόλο του Γιακουμή. Ο ηθοποιός αυτός, είναι ικανός, γνωρίζει και μαθαίνει, μπορεί να σταθεί σε μεγάλους ρόλους.
Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Ντρουμπογιάννης
Σύνθεση ήχων: Δημήτρης Ιατρόπουλος
Κοστούμια: Λουκία Χατζέλου
Φωτισμοί: Μικαέλα Παπά
Βοηθός Σκηνοθέτη: Μιχάλης Ναζάκης
Βίντεο και φωτογραφίες: Πάρης Χαμουρίκος
Ερμηνεύουν:
Γιακουμής: Γιώργος Ραϊλάκης
Συγγραφέας: Αιμίλιος Καλογερής
Μουσικοί επί σκηνής:
Δημήτρης Ντρουμπογιάννης, πιάνο
Μπέλα Λιονάκη, ακορντεόν,
Παναγιώτης-Χρήστος Τσόπελας, λάφτα, κιθάρες
Μαθαίνω ότι η συγκεκριμένη παράσταση θα «ανεβεί» οσονούπω στον υπαίθριο χώρο του Θεάτρου “Κυδωνία”.
Last but not least, τελευταίος, αλλά ασφαλώς όχι έσχατος.
Ο Μιχάλης Βιρβιδάκης. Ο Σκηνοθέτης, αυτός που είχε την αισθητική επιμέλεια της παράστασης και πραγματοποίησε τη θεατρική προσαρμογή του συναρπαστικού κειμένου. Δεν έχω να πω πολλά για τον Βιρβιδάκη. Δεν μας εκπλήσσει πια. Εμείς αναμένουμε και αυτός δεν μας αφήνει να περιμένουμε και αδιαλείπτως απολαμβάνουμε ένα διαρκώς ανανεωμένο και πολύχρωμο καμβά εξαιρετικών θεατρικών παραστάσεων για τις οποίες μόνο ευχαριστώ οφείλουμε όλοι. Εννοώ ΟΛΟΙ! Έγινα κατανοητός; Ναι, ναι!… και εσείς που χάνεστε στις χειραψίες, στα πανηγυράκια και στα φληναφήματα…
