Με την πάροδο των ετών το φαινόμενο της εξάρτησης διογκώνεται και αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα για τις σύγχρονες κοινωνίες. Όλο και περισσότεροι συνάνθρωποί μας αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης από το αλκοόλ, τις παράνομες ουσίες, τον τζόγο, τα νομίμως συνταγογραφούμενα φάρμακα κ.α..
Το πρόβλημα αυτό όμως φαίνεται ότι δεν αφορά μόνο τους ίδιους τους ανθρώπους που το βιώνουν, αλλά έχει ένα γενικότερο αντίκτυπο στο οικογενειακό και ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. Η οικογένεια συνήθως βιώνει άμεσα σημαντικές συνέπειες λόγω του ανθρώπου που έχει προβλήματα εξάρτησης.
Η εμπειρία από τη δουλειά μας στο Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας, όπου υποστηρίζουμε εδώ και χρόνια ανθρώπους με προβλήματα εξάρτησης αλλά και τις οικογένειες τους, καταδεικνύει ότι οι συνέπειες αυτές μπορεί να είναι οικονομικές, κοινωνικές, αλλά και ψυχολογικές. Στις ψυχολογικές συνέπειες συναντούμε συχνά την ύπαρξη και εναλλαγή έντονων συναισθημάτων όπως ο θυμός, το άγχος, η απελπισία, ο φόβος κ.α., την κούραση που επιφέρει ένα χρόνιο πρόβλημα και τις συνεπακόλουθες εντάσεις που αυτό προκαλεί.
Καθώς οι παραπάνω συνέπειες μπορεί να είναι δύσκολα διαχειρίσιμες, πολλές φορές το ίδιο το περιβάλλον χρειάζεται υποστήριξη. Όταν η οικογένεια ζητά βοήθεια από ένα πρόγραμμα απεξάρτησης μπορεί να επωφεληθεί σε πολλά επίπεδα: αρχικά να συζητήσει το πρόβλημά της και να ανακουφιστεί η ίδια, δεύτερον να ενημερωθεί για τη φύση του προβλήματος της εξάρτησης και τους τρόπους αντιμετώπισής του και τρίτον να λάβει συμβουλευτική για να κινητοποιήσει ή να υποστηρίξει τον άνθρωπό της σε μία ενδεχόμενη προσπάθεια απεξάρτησης.
Επιπλέον, κάποιες από τις παρακάτω αντιλήψεις, οι οποίες διατρέχουν τη φιλοσοφία του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας μπορεί να φανούν χρήσιμες στις οικογένειες:
•Η εξάρτηση δεν είναι μία βιολογική ασθένεια, και μάλιστα ανίατη, όπως συχνά λέγεται. Είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν κάποιοι συνάνθρωποί μας, το οποίο μπορούν να ξεπεράσουν καταβάλλοντας προσπάθεια, που συχνά είναι δύσκολη, αλλά όχι ακατόρθωτη.
•Η εικόνα του εξαρτημένου που συνήθως έχουμε στο μυαλό μας, συνάδει με την εικόνα ενός αρκετά επιβαρυμένου ανθρώπου, ο οποίος εμφανώς έχει υποστεί πολύ σοβαρές συνέπειες από τις καταχρήσεις (βλ. εικόνα από ανθρώπους στις πλατείες ή στους δρόμους που έχουν πρόβλημα με τις παράνομες ουσίες ή το αλκοόλ). Ωστόσο, στη σημερινή εποχή έχει διευρυνθεί το πρόβλημα της εξάρτησης και υπάρχουν άνθρωποι που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα εξάρτησης ή κατάχρησης, ενώ ταυτόχρονα διατηρούν ένα επίπεδο λειτουργικότητας, δηλαδή έχουν οικογένεια, εργάζονται, έχουν κοινωνικά δίκτυα κ.α.
•Δεν υπάρχει μία και μοναδική απάντηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος της εξάρτησης για όλους τους ανθρώπους. Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ιστορία και η κάθε οικογένεια είναι μοναδική. Αυτό που είναι σημαντικό είναι οι άνθρωποι να είναι ενεργοί στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος τους.
Το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας Χανίων παρέχει ολοκληρωμένη υποστήριξη σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο στους άμεσα ενδιαφερόμενους και στους συγγενείς τους. Το εν λόγω πρόγραμμα είναι μία σύμπραξη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τον ΟΚΑΝΑ, χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Υγείας και παρέχει τις υπηρεσίες του δωρεάν. Ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη πριν 20 χρόνια και σήμερα λειτουργεί σε τέσσερις πόλεις. Στα Χανιά βρίσκεται από το 2012. Αξίζει να αναφερθεί ότι το Πρόγραμμα χρησιμοποιεί την εξατομικευμένη παρέμβαση, λαμβάνοντας υπόψιν τις ανάγκες του κάθε ανθρώπου και τη φάση ζωής στην οποία βρίσκεται.
Είναι αλήθεια, ότι χαιρόμαστε όταν στα “Χ.Ν.” δημοσιεύονται συχνά εργασίες – άρθρα ή δοκίμια, όπως η ανωτέρω σπουδαία εργασία της αρθρογράφου κ. Ευγενείας Αδαμοπούλου, όσο αφορά το μεγάλο πρόβλημα των πάσης φύσεως εξαρτήσεων των ανθρώπων μας και τις αντίστοιχες οικογενειακές συνέπειες. Συγκινούμαι πολύ από την προσπάθεια των νέων μας επιστημόνων και ειδικότερα στη σημερινή δύσκολη κοινωνική πολυπλοκότητα των πολύμορφων εξαρτήσεων, να προσεγγίσουν κι επιλύσουν όλα τα συναφή προβλήματα [αναρίθμητα] με απόλυτο σεβασμό στο ελεύθερο ανθρώπινο πρόσωπο. Τόσο απλά και περιεκτικά που αναλύει το πρόβλημα των εξαρτήσεων και το σύστοιχο των οικογενειών στο άρθρο της η κ. Αδαμοπούλου και πολύ σοφά και σωστά δεν απαρίθμησε τις αιτίες αυτού του κοινωνικού προβλήματος. Πιστέψτε με, δεν φτάνουν ούτε δέκα τόμοι βιβλίων για την περιγραφή κι ανάλυση του προβλήματος των διαφόρων εξαρτήσεων!!..
-ΩΣΤΟΣΟ, αξίζει να αναφερθώ συνοπτικά στις δύο κύριες και βασικές αντιλήψεις της φιλοσοφίας του Σύγχρονου Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας που είναι πολύ χρήσιμες για τις ενδιαφερόμενες οικογένειες:
*** Η εξάρτηση δεν είναι μία βιολογική ασθένεια, αλλά ένα σοβαρό πρόβλημα [ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ] που αντιμετωπίζουν κάποιοι συνάνθρωποι μας.
*** Δεν υπάρχει μία και μοναδική απάντηση για την αντιμετώπιση του προβλήματος για όλους τους ανθρώπους: ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του ιστορία [Ελεύθερο και μοναδικό πρόσωπο κ.λ.π.] και η κάθε οικογένεια είναι μοναδική.
Στο τέλος, η αξιόλογος αρθρογράφος καταλήγει με τον άκρως ουσιαστικό και επιστημονικό της λόγο: ” Αυτό που είναι σημαντικό είναι οι άνθρωποι να είναι ενεργοί [η αξία της ηθελημένης συμμετοχής] στην προσπάθεια επίλυσης του προβλήματός τους.
Με τις καλύτερες ευχές μας στην ευόδωση του πολύ σπουδαίου έργου του Προγράμματος Προαγωγής Αυτοβοήθειας και πάλι τα θερμά μας συγχαρητήρια για το άκρως κατατοπιστικό ανωτέρω άρθρο. Να γράφετε πιο τακτικά, παρακαλώ. Με εκτίμηση Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ