Δυόμισι περίπου ώρες από τους Κάμπους και στις ρίζες της κορυφής Σπάθι, ευρίσκεται η τοποθεσία Βόλικα. Οι ντόπιοι την ονομάζουν «στη Βόλικα», οι ορειβάτες συνήθισαν να την λένε «στον Βόλικα», αλλά αυτό δεν έχει σημασία.
Εκεί, σε υψόμετρο 1.480 μ., κτίσθηκε το 1958 το πρώτο ορειβατικό καταφύγιο στην Κρήτη και το πρώτο, μεταπολεμικά, στην Ελλάδα.
Η χωρητικότητά του για διανυκτέρευση είναι 30 άτομα. Για την ανέγερσή του χρειάστηκε πολύ μεγάλος κόπος, αφού τότε δεν υπήρχε αμαξιτός δρόμος ούτε στους Κάμπους, και τα υλικά μεταφέρονταν με τα ζώα από το Κατωχώρι. Ιδιαίτερα, δούλεψαν για να γίνει αυτό το καταφύγιο πραγματικότητα, οι αξέχαστοι πρωτοπόροι ορειβάτες οι Νίκος Ζωφάκης και Νίκος Παπαδάκης δικηγόρος, με την αμέριστη συμπαράσταση της τότε κοινότητας και των κατοίκων των Κάμπων και της γύρω περιοχής. Εστοίχισε 150.000 δρχ. (ποσό της εποχής εκείνης) από τις οποίες 110.000 από εισφορές των μελών και φίλων του συλλόγου και 40.000 δρχ. από την Γ.Γ. Αθλητισμού. Τα σιδερένια κουφώματα πρόσφερε το Γ.Ε. Ναυτικού, διά του Ναυστάθμου Κρήτης, και τα τσιμέντα η εταιρεία “Όλυμπος”, η δε προσωπική εργασία των ορειβατών δεν υπολογίζεται σε χρήμα αλλά σε προσφορά καρδιάς.
Τα εγκαίνιά του επραγματοποιήθηκαν την 26-10-1958, παρουσία του τότε Γ. Γ. Αθλητισμού, Βήχου, και άλλων επισήμων και ορειβατών απ’ όλη την Ελλάδα, έξω δε από το καταφύγιο παρασχέθηκε παραδοσιακό γεύμα και επακολούθησε κρητικό γλέντι.
Η θέα προς την πόλη των Χανίων, και ευρύτερα, είναι μοναδική, ενώ από την σε απόσταση 15 λεπτών κορυφή Καστρί, γνωστή σαν “Καπέλλο”, αγναντεύει ο ορειβάτης όλο τον Αποκόρωνα μέχρι τον Ψηλορείτη και με διαύγεια τα νησιά Μήλο και Σαντορίνη.
Πλησίον στο καταφύγιο συναντούμε τον ποιμενικό οικισμό Αμπέλια, όπου συγκρότημα δύο παλαιών μιτάτων, αυτό των Κατσουλέδω και του Ποντικομανώλη και σ’ αυτό ο μεγαλύτερος και πλέον αξιόλογος Κούμος στα Λευκά Όρη, διώροφος. Από το καταφύγιο επίσης, και σε απόσταση δύο ωρών, υπάρχει το βάραθρο Μηλέ, όπου διατηρείται πάντα χιόνι στον πυθμένα του και από όπου κατέβαζαν τα παλιά χρόνια το χιόνι στα Χανιά, όταν δεν υπήρχε ο πάγος ακόμη.
Επίσης, αφετηρία πολλών διαδρομών και αναβάσεων σε κορυφές της Μαδάρας. Το έτος 2002, ο τότε πρόεδρος του Ορειβατικού Χρ. Χουλιόπουλος, με δαπάνη του και προσωπική εργασία, μαζί με νέα μέλη του Ε.Ο.Σ., έφτιαξε τα ξύλινα κρεβάτια και την από ξύλο επένδυση σχεδόν όλου του εσωτερικού του καταφυγίου.
Το έτος 2006 – 2007, μετά από θαυμαστή προσπάθεια του νέου Δ.Σ. του συλλόγου, με πρόεδρο τον Μάρκο Μανταδάκη, έγινε κατορθωτό, μέσα από πρόγραμμα, να ανακατασκευασθεί το καταφύγιο, να τοποθετηθεί νέα στέγη πάνω από την παλιά, να κατασκευασθούν εξωτερικές τουαλέτες, το συνολικό σοβάντισμα, κ.λπ. Ας σημειωθεί ότι στην πολύ δύσκολη προσπάθεια μεταφοράς από τον ορεινό δρόμο ως το καταφύγιο των τεράστιων λαμαρινών της νέας στέγης, βοήθησαν όλα τα μέλη του Δ.Σ. και πέρα απ’ αυτό…
Αντιγράφω από κείμενο του σημερινού προέδρου του Συλλόγου Σταύρου Μπαδογιάννη για το γεγονός αυτό: Την άνοιξη του 2007 έγινε πανηγυρική ανάβαση στον Βόλικα για να γνωρίσουν από κοντά όσοι επιθυμούσαν, τι αποτελέσματα φέρνουν η συνεργασία, η ανιδιοτέλεια, η αγάπη για τη φύση αλλά και τον όγκο των εργασιών που έγιναν στα κακοτράχαλα βουνά με λιγοστά χρήματα.
Σήμερα, ο σύλλογος διαθέτει τέσσερα καταφύγια, στολίδια μοναδικά στα Λευκά μας Ορη, όσα κανένας άλλος σύλλογος από τους 80 στη χώρα μας, ενώ στην υπόλοιπη Κρήτη υπάρχουν άλλα τέσσερα συνολικά.
«Βόλικα Μαύρη και Ψαρή,
Πάχνες και Κατσιβέλι,
αυτά τα μέρη όποιος δε δει
δεν ξέρει τι γυρεύει».
