Αρχές του έτους και µόλις λίγους µήνες πριν τις Eυρωεκλογές του 2024 παρατηρείται να εντείνεται το γενικό αλαλούµ στις ευρωπαϊκές υποθέσεις. Ενώ η κρίση µεσουρανεί στο σύνολο Tων 27 κρατών µελών, ξαφνικά συνεχίζουν το βιολί τους οι Ευρωπαίοι για τη συνεχιζόµενη στήριξη προς την Ουκρανία, δεδοµένης πλέον της αδυναµίας της Ουάσιγκτον να ανταποκριθεί στα διαρκή αιτήµατα του Ζελένσκι. Έτσι, στο σηµερινό µας σηµείωµα θα ασχοληθούµε µε την προτεινόµενη «∆ιευκόλυνση για την Ουκρανία» ως µερική θέση του προκειµένου να εγκρίνει στοιχεία νέου µηχανισµού στήριξης.
Η εξέλιξη ορισµένων στοιχείων µπορεί να µας διαφωτίσει ως προς το επιδιωκόµενο αποτέλεσµα. Μόλις πριν λίγες µέρες (7 Ιανουαρίου) ο πρόεδρος του Συµβουλίου Charles Michel ανακοίνωσε την απόφασή του να κατέβει στις ευρωεκλογές, προσδοκώντας να γίνει ο επόµενος πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλευτισµού1. Οι αναγνώστες µας θα θυµούνται το σηµείωµά µας για τη µεγαλύτερη δωροδοκία που εκτυλίχτηκε στις Βρυξέλλες ύψους 10 δις €. Είχαµε σηµειώσει τότε (µέσα ∆εκεµβρίου 2023) ότι τα ποσά που κατευθύνονται προς την Ουκρανία επιβαρύνονται οι ευρωπαϊκές αρχές και ιδέες, όπως η οµοφωνία, καθώς και το δηµοκρατικό πολίτευµα που οδήγησε στη δηµιουργία και εδραίωση της ΕΕ, όπως είναι αυτή σήµερα.
Αν αναλογιστεί κανείς περί τίνος πρόκειται, µπορεί να διακρίνει ότι ο πρόεδρος Σαρλ Μισέλ αποφάσισε να µετακινηθεί άµεσα στο ευρωκοινοβούλιο (αν το πετύχει βέβαια) αφήνοντας ουσιαστικά τον Ούγγρο πρωθυπουργό, που είναι το κόκκινο πανί κατά των αποφάσεων υπέρ της Ουκρανίας, να προεδρεύει των συµβουλίων υπουργών αλλά και των συνόδων κορυφής της ΕΕ από την 1η Ιουλίου 2024 µέχρι τις 31 ∆εκεµβρίου του ίδιου έτους. Το αξίωµα του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου υφίσταται µόλις από το 2009, όταν τέθηκε σε ισχύ στο πλαίσιο της µεταρρυθµιστικής Συνθήκης της Λισαβόνας για τη µεταρρύθµιση της ΕΕ. Το πρωτόκολλο διδάσκει ότι η εργασία της προεδρίας συνίσταται στον καθορισµό της ατζέντας και του χρονοδιαγράµµατος εργασίας του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου, καθώς και τη διαµεσολάβηση µεταξύ των κρατών µελών και την εκπροσώπηση των 27 στη διεθνή σκηνή.
Στους διαδρόµους των κοινοτικών οργάνων δεν ψιθυρίζουν τι αναµένεται. ∆εν είναι όµως δύσκολο να κατανοήσει κανείς ότι η διαίρεση εκείνων που η λογική τους επιβάλει να τερµατιστεί η βοήθεια προς την Ουκρανία βλέπουν τις εξελίξεις αυτές ιδιαίτερα χαρούµενοι βασικά για τρεις λόγους:
1.
∆ιότι µπορεί να οµαλοποιηθεί η αγορά τόσο των ενεργειακών προϊόντων, αλλά και των συµπαροµαρτούντων επιπτώσεων στην επισιτιστική ανισορροπία, στον πληθωρισµό και στην περαιτέρω φτωχοποίηση σηµαντικών ευρωπαϊκών στρωµάτων του πληθυσµού,
2.
Πολλοί προσπαθούν να πουν, αλλά διστάζουν, ότι εφ όσον οι πόροι είναι πεπερασµένοι, θα σταµατήσει πλέον ο κόφτης από τις ευρωπαϊκές πολιτικές και τη σταδιακή επανεθνικοποίηση των κυριότερων ευρωπαϊκών κατευθύνσεων, όπως είναι η ΚΓΠ και η περιφερειακή και πολιτική συνοχής, και
3.
Θα τεθεί ένα φρένο στην αποδεδειγµένη καταλήστευση των κοινοτικών πόρων από µια εγκληµατική ουκρανική φασιστική ελίτ µε την οποία αλληθωρίζουν ορισµένοι Ευρωπαίοι ηγέτες που οδηγούν µε λάθος τρόπο, το ευρωπαϊκό τρένο.
Και όλα αυτά σε ένα υποκινούµενο σύµπτωµα σχετικά µε τις αλλαγές που θα µπορούσαν να οδηγήσουν σε αναθεώρηση των Συνθηκών, που για την ώρα φαίνεται ότι θα µπορούσε να αποθαρρύνει ακόµη και την έναρξη της συζήτησης.
Η ευρωπαϊκή διπλωµατία πάντως φαίνεται να περιµένει την έναρξη µιας τέτοιας συζήτησης που θα ανοίξει πράγµατι το κουτί της Πανδώρας µε αδιευκρίνιστες επιπτώσεις.
Για την ώρα, πάντως, θα πρέπει να θυµηθούµε ότι ο Ούγγρος πρωθυπουργός δήλωσε µεν αποδέκτης της µεγαλύτερης ευρωπαϊκής δωροδοκίας των 10 δις € για το λαό του, χρήµατα που τα δικαιούνταν από την ένταξη στην ΕΕ, αλλά τίποτα δεν τον εµποδίζει να µη συµφωνήσει για τη διευκόλυνση που προτείνει η Κοµισιόν στην τωρινή πρότασή της, τα κυριότερα στοιχεία της οποίας ταξινοµούνται στους ακόλουθους τρεις πυλώνες2:
Πυλώνας Ι: Η κυβέρνηση της Ουκρανίας θα καταρτίσει ένα «σχέδιο για την Ουκρανία», στο οποίο θα εκθέτει τις προθέσεις της για την ανάκαµψη, την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισµό της χώρας, καθώς και τις µεταρρυθµίσεις που σχεδιάζει να αναλάβει στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξής της στην ΕΕ.
Πυλώνας ΙΙ: Βάσει του επενδυτικού πλαισίου για την Ουκρανία, η ΕΕ θα παρέχει στήριξη µε τη µορφή εγγυήσεων από τον προϋπολογισµό και συνδυασµού επιχορηγήσεων και δανείων από δηµόσιους και ιδιωτικούς οργανισµούς.
Πυλώνας III: τεχνική βοήθεια και άλλα µέτρα στήριξης που βοηθούν την Ουκρανία να ευθυγραµµιστεί µε τη νοµοθεσία της ΕΕ και να πραγµατοποιήσει διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις στην πορεία της προς τη µελλοντική προσχώρηση στην ΕΕ.
Το σύνολο της βοήθειας προτείνεται στα 50 δις € κατανεµηµένα ως εξής: 17 δισεκατοµµύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και 33 δισεκατοµµύρια ευρώ σε δάνεια – για τη ∆ιευκόλυνση.
Θα πρέπει να αναµένεται συρφετός γεγονότων ως αποτέλεσµα του γνωµικού «όποιος σπέρνει ανέµους θερίζει θύελλες»…
