» Νέες φονικές συνθέσεις – κοκτέιλ
H χρήση ναρκωτικών ουσιών αλλάζει µε τον καιρό και οι αλχηµείες όπως και οι πειραµατισµοί µε αυτά ποικίλουν. Και όλα αυτά σε έναν κόσµο όπου οι ναρκωτικές ουσίες εξακολουθούν να βρίσκονται στο προσκήνιο.
Η Ευρώπη εξακολουθεί να αποτελεί τον τόπο όπου και εµπορία ναρκωτικών γίνεται και εκτεταµένη χρήση ουσιών. Πόσο όµως απειλητικές έχουν γίνει οι ναρκωτικές ουσίες και συγκεκριµένα σε ποιο σηµείο βρισκόµαστε;
Οι εξαιρετικά ισχυρές συνθετικές ουσίες, τα νέα µείγµατα ναρκωτικών και οι αλλαγές στα πρότυπα κατανάλωσης αποτελούν αυξανόµενη απειλή στην Ευρώπη.
Αυτό προκύπτει από την Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά 2024, η οποία παρουσιάστηκε την Τρίτη στη Λισαβόνα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικοµανίας (ΕΚΠΝΤ).
Οι καταναλωτές µερικές φορές δεν γνωρίζουν τι παίρνουν “και έτσι εκθέτουν τον εαυτό τους σε µεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία τους, συµπεριλαµβανοµένης της δυνητικά θανατηφόρας δηλητηρίασης”, τονίζεται χαρακτηριστικά.
Συνδυασµός ουσιών και υπερβολική δόση
Σύµφωνα µε εκτιµήσεις, τουλάχιστον 6.392 θάνατοι στην ΕΕ το 2022 οφείλονται σε υπερβολική δόση ναρκωτικών.
Τα οπιοειδή, συχνά σε συνδυασµό µε άλλες ουσίες, ήταν ανιχνεύσιµα στα δύο τρίτα περίπου των περιπτώσεων. Σύµφωνα µε την έκθεση, η ηρωίνη έπαιξε ρόλο σε περισσότερους από 1.800 θανάτους.
Σε λίγες µόνο δυτικές χώρες η πλειονότητα των θανατηφόρων υπερβολικών δόσεων σχετίζεται µε ηρωίνη.
Ο συνδυασµός οπιοειδών µε βενζοδιαζεπίνες αυξάνει ακόµη περισσότερο τον κίνδυνο. Τα συνταγογραφούµενα υπνωτικά χάπια και τα ηρεµιστικά βρέθηκαν να ευθύνονται για την πλειονότητα των θανάτων από υπερβολική δόση σε αρκετές χώρες.
Η ταυτόχρονη ή διαδοχική χρήση δύο ή περισσότερων ψυχοδραστικών ουσιών είναι ευρέως διαδεδοµένη.
Είτε πρόκειται για βενζοδιαζεπίνες µε οπιοειδή είτε για κοκαΐνη µε αλκοόλ, οι κίνδυνοι είναι µεγαλύτεροι και η βοήθεια, για παράδειγµα, σε περίπτωση υπερδοσολογίας, δυσκολότερη.
Μία από τις προτεραιότητες του νέου Οργανισµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Ναρκωτικά (EUDA), ο οποίος ξεκινά τις εργασίες του στις 2 Ιουλίου, είναι η βελτίωση της παρακολούθησης αυτών των προτύπων πολυχρησίας.
Η ηρωίνη είναι το πιο συχνά καταναλισκόµενο παράνοµο οπιοειδές.
Σε σύγκριση µε τη Βόρεια Αµερική, τα συνθετικά οπιοειδή παίζουν σχετικά µικρό ρόλο, αλλά έχουν µεγάλη σηµασία στις χώρες της Βαλτικής.
Συνθετική ηρωίνη
Υπάρχει επίσης αυξανόµενη ανησυχία για το θέµα αυτό σε άλλα κράτη – µέλη της ΕΕ. Το 2023, έξι από τα επτά νέα συνθετικά οπιοειδή στο σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης (EWS) της ΕΕ ήταν νιταζένες. Ενίοτε πωλούνται ως “συνθετική ηρωίνη” και έχουν ανακαλυφθεί σε πλαστά φάρµακα.
Πέρυσι, η νιταζένη συνδέθηκε µε απότοµη αύξηση των θανάτων στην Εσθονία και τη Λετονία και µε τοπικές οµάδες δηλητηριάσεων στη Γαλλία και την Ιρλανδία.
Το µεγαλύτερο µέρος της ηρωίνης που καταναλώνεται στην Ευρώπη προέρχεται από το Αφγανιστάν, όπου οι Ταλιµπάν επέβαλαν απαγόρευση της καλλιέργειας οπιούχου παπαρούνας και της παραγωγής οπίου τον Απρίλιο του 2022.
Τα στοιχεία της UNODC για το 2023 δείχνουν µια εκτιµώµενη µείωση κατά 95 % για το Αφγανιστάν σε σύγκριση µε το 2022, αλλά η έκθεση αναφέρει ότι αυτό δεν έχει ακόµη αξιοσηµείωτο αντίκτυπο στην κατάσταση της προσφοράς στην Ευρώπη.
Μια µελλοντική έλλειψη ηρωίνης θα µπορούσε να οδηγήσει σε µεγαλύτερη κατανάλωση συνθετικών οπιοειδών. Η Ευρώπη πρέπει να είναι καλύτερα προετοιµασµένη για τέτοιες “µετατοπίσεις της αγοράς”.
Ποσότητες ρεκόρ κοκαΐνης κατασχέθηκαν στα κράτη µέλη της ΕΕ για έκτη συνεχή χρονιά: 323 τόνοι το 2022 (303 τόνοι το 2021). Οι ευρωπαϊκές κατασχέσεις ξεπερνούν πλέον εκείνες των Ηνωµένων Πολιτειών. Το Βέλγιο (111 τόνοι), η Ισπανία (58,3 τόνοι) και οι Κάτω Χώρες (51,5 τόνοι) αντιπροσωπεύουν το 68% του συνόλου.
Σύµφωνα µε την έκθεση, η κοκαΐνη είναι το δεύτερο πιο συχνά αναφερόµενο παράνοµο ναρκωτικό, τόσο µεταξύ των ατόµων που εισέρχονται για πρώτη φορά σε θεραπεία για τα ναρκωτικά (29.000 το 2022) όσο και στις επείγουσες εισαγωγές σε νοσοκοµεία.
Κάνναβη
Το ναρκωτικό θεωρείται επίσης ότι εµπλέκεται περίπου στο ένα πέµπτο των αναφερόµενων θανάτων από υπερβολική δόση το 2022, συχνά µαζί µε άλλες ουσίες. Η κοκαΐνη χρησιµοποιήθηκε από περίπου τέσσερα εκατοµµύρια Ευρωπαίους ενήλικες (ηλικίας 15 έως 64 ετών) πέρυσι.
Το 2023, το σύστηµα έγκαιρης προειδοποίησης της ΕΕ έλαβε αναφορές για εννέα νέα κανναβινοειδή, τέσσερα από τα οποία ήταν ηµισυνθετικά.
Το πιο συχνά ανιχνευόµενο ηµισυνθετικό κανναβινοειδές είναι η εξαϋδροκανναβινόλη (HHC). Υπήρξαν αναφορές δηλητηρίασης, µεταξύ άλλων σε παιδιά που είχαν καταναλώσει βρώσιµα που περιείχαν HHC.
Εκτιµάται ότι περίπου το 8% (22,8 εκατοµµύρια) των Ευρωπαίων ενηλίκων έχουν κάνει χρήση κάνναβης τους τελευταίους 12 µήνες.
Περίπου 92.000 άτοµα εισήλθαν σε θεραπεία για προβλήµατα µε αυτήν το 2022, το οποίο αντιστοιχεί περίπου στο ένα τρίτο όλων των εισερχοµένων σε θεραπεία.
Η κάνναβη ήταν επίσης η πιο συχνά αναφερόµενη ουσία από το νοσοκοµειακό δίκτυο Euro-DEN Plus το 2022 και ανιχνεύθηκε στο 29% των περιπτώσεων οξείας δηλητηρίασης από ναρκωτικά.
“Η ευρωπαϊκή αγορά ναρκωτικών είναι ταχέως κινούµενη και ασταθής, τροφοδοτώντας τη βία και τη διαφθορά”, δήλωσε η Ylva Johannson, Ευρωπαία Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων.
Τα ναρκωτικά έρχονται κυρίως µέσω των λιµανιών. Για την καταπολέµηση αυτού του φαινοµένου ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Συµµαχία Λιµένων.
Ο πρόεδρος του διοικητικού συµβουλίου του ΕΚΠΝΤ, Franz Pietsch, επεσήµανε ότι η τελευταία έκθεση για τα ναρκωτικά είναι και η τελευταία που δηµοσιεύει το ΕΚΠΝΤ πριν γίνει ο Οργανισµός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα ναρκωτικά τον επόµενο µήνα.
Στη νέα της µορφή, θα συνεχίσει να είναι πολύ χρήσιµη για την καταπολέµηση των αιτιών και των συνεπειών της χρήσης ναρκωτικών.
