Η σύγκλιση των κρατών της ΕΕ είναι ένα από τα πιο σοβαρά θέµατα που αντιµετωπίζει συνολικά η Ευρώπη, µετά την βάρβαρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που απείλησε και συνεχίζει να απειλεί την σταθερότητά της.
Η δε συµπερίληψη και άλλων κρατών στην ευρωζώνη παραµένει ένα στοίχηµα, την στιγµή µάλιστα που στη Γαλλία, την Ουγγαρία αλλά και σε άλλα κράτη όπως η Γερµανία, η Ιταλία αλλά και η Ελλάδα, ο αντιευρωπαϊσµός καλά κρατεί, παρά το γεγονός ότι όλοι µε τον έναν ή τον άλλο τρόπο θέλουν να λέγονται Ευρωπαίοι.
Πολλά άλλαξαν λοιπόν µετά την ρωσική εισβολή. Όπως αναφέρει και η Κοµισιόν, ο επιθετικός πόλεµος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας διατάραξε την παγκόσµια αγορά ενέργειας και τις αλυσίδες εφοδιασµού, οδηγώντας τις τιµές της ενέργειας σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ το 2022.
Επρόκειτο όπως ξέρουµε όλοι πια για τον περίφηµο ρωσικό εκβιασµό που δεν ήταν µόνο απάντηση στα οικονοµικά µέτρα που ελήφθησαν κατά της Ρωσίας, παρά ο διακαής πόθος του Πούτιν να εκβιάσει και να γονατίσει τις ευρωπαϊκές οικονοµίες µε την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία.
Εντούτοις , η οικονοµία της ΕΕ, όπως αναφέρει η Κοµισιόν, επέδειξε αξιοσηµείωτη ανθεκτικότητα και µείωσε µε επιτυχία την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιµα, περιορίζοντας τον αρνητικό αντίκτυπο στην οικονοµική δραστηριότητα.
Το βάρος λοιπόν την τρέχουσα περίοδο πέφτει και στα άλλα κράτη – µέλη που δεν ανήκουν στην ευρωζώνη και που αναµένεται να ενταχθούν, µε ότι αυτό σηµαίνει για την σταθερότητα του ευρώ.
Η ευρωπαϊκή σύγκλιση
Στα πλαίσια αυτά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηµοσίευσε την Έκθεση για τη Σύγκλιση 2024, στην οποία παρέχει την αξιολόγησή της για την πρόοδο που έχουν σηµειώσει τα κράτη µέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ όσον αφορά την υιοθέτηση του ευρώ.
Η έκθεση καλύπτει τα έξι κράτη µέλη εκτός της ζώνης του ευρώ που έχουν δεσµευτεί νοµικά να υιοθετήσουν το ευρώ: Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουµανία και Σουηδία.
Η έκθεση βασίζεται στα κριτήρια σύγκλισης, τα οποία ενίοτε αναφέρονται ως «κριτήρια του Μάαστριχτ», όπως ορίζονται στο άρθρο 140 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).
Τα κριτήρια σύγκλισης περιλαµβάνουν τη σταθερότητα των τιµών, τα υγιή δηµόσια οικονοµικά, τη σταθερότητα των συναλλαγµατικών ισοτιµιών και τη σύγκλιση των µακροπρόθεσµων επιτοκίων.
Η έκθεση καταλήγει στο συµπέρασµα ότι τα κράτη µέλη που καλύπτονται από την έκθεση εµφανίζουν µικτά αποτελέσµατα όσον αφορά την ονοµαστική σύγκλιση. Κανένα από αυτά τα κράτη µέλη δεν πληροί επί του παρόντος όλα τα κριτήρια ένταξης στη ζώνη του ευρώ. Η Βουλγαρία είναι η µόνη χώρα που πληροί όλα τα κριτήρια εκτός από ένα και όπου η εθνική νοµοθεσία µπορεί να θεωρηθεί συµβατή µε τους κανόνες της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης.
Ευρωβαρόµετρο:
Τα κράτη – µέλη εκτός
Eυρωζώνης στηρίζουν το ευρώ
Σύµφωνα µε την τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόµετρου, η πλειοψηφία των πολιτών (59%) στα κράτη µέλη εκτός της ζώνης του ευρώ πιστεύει ότι το κοινό νόµισµα είχε θετικό αντίκτυπο στα κράτη µέλη που το χρησιµοποιούν ήδη. Η πλειοψηφία (53%) πιστεύει επίσης ότι η εισαγωγή του ευρώ θα είχε θετικές συνέπειες για τη χώρα τους και για τους ίδιους προσωπικά (56%).
Συνολικά, το 58% των ερωτηθέντων είναι υπέρ της εισαγωγής του ευρώ στη χώρα τους. Η υποστήριξη είναι ιδιαίτερα έντονη στη Ρουµανία (77%) και την Ουγγαρία (76%), ακολουθούµενη από τη Σουηδία (55%), την Τσεχία (49%), τη Βουλγαρία (49%) και την Πολωνία (47%). Η ευνοϊκότητα αυξάνεται ιδιαίτερα στην Τσεχία, αυξηµένη κατά 6 µονάδες σε σχέση µε πέρυσι.
Η Βουλγαρία είναι η χώρα στην οποία υψηλότερο ποσοστό πολιτών (71%) πιστεύει ότι το ευρώ θα εισαχθεί εντός πέντε ετών. Ενώ το 64% των Βουλγάρων πιστεύει ότι η εισαγωγή του ευρώ θα αυξήσει τις τιµές, το 44% (αύξηση κατά 2 µονάδες) πιστεύει ότι η εισαγωγή του ευρώ θα έχει θετικές συνέπειες για τη χώρα τους.
Το παραπάνω «Flash Ευρωβαρόµετρο 548» διεξήχθη τον Μάιο του 2024 στα έξι κράτη µέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ και έχουν δεσµευτεί νοµικά να υιοθετήσουν το ευρώ: Βουλγαρία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουµανία και Σουηδία.
Πληθωρισµός – έκρηξη τιµών ενέργειας
Ο συνολικός πληθωρισµός στην ΕΕ, πάντως, όπως επισηµαίνει η Κοµισιόν, κορυφώθηκε το 2022, υπό την πίεση των τιµών της ενέργειας, των τροφίµων και άλλων βασικών εµπορευµάτων. Η εκτίναξη των τιµών της ενέργειας το 2022 οδήγησε επίσης πολλά κράτη µέλη να λάβουν έκτακτα µέτρα στήριξης της ενέργειας για να αµβλύνουν τις οικονοµικές και κοινωνικές επιπτώσεις της.
Το 2023, η οικονοµία της ΕΕ έχασε τη δυναµική της, αποδυναµωµένη από τη διάβρωση της αγοραστικής δύναµης των νοικοκυριών, το υποτονικό εξωτερικό περιβάλλον και τις αυστηρότερες συνθήκες χρηµατοδότησης. Καθώς οι τιµές της ενέργειας υποχώρησαν από τις κορυφές τους και η νοµισµατική σύσφιξη λειτούργησε στην οικονοµία, ο ετήσιος πληθωρισµός βάσει του Εν∆ΤΚ στην ΕΕ µειώθηκε απότοµα.
Ταυτόχρονα, η σταθερή εφαρµογή της διευκόλυνσης ανάκαµψης και ανθεκτικότητας (RRF) και των προγραµµάτων της πολιτικής συνοχής συνεχίζει να στηρίζει σηµαντικές µεταρρυθµίσεις και επενδύσεις σε ένα ευρύ φάσµα τοµέων πολιτικής στην ΕΕ και να στηρίζει τη δηµοσιονοµική βιωσιµότητα. Το νέο πλαίσιο οικονοµικής διακυβέρνησης πρόκειται επίσης να συνεχίσει να προωθεί τη βιωσιµότητα του χρέους και την οικονοµική ανάπτυξη στο µέλλον.
Ιστορικό
Η έκθεση σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αποτελεί τη βάση για την πρόταση της Επιτροπής για απόφαση του Συµβουλίου της ΕΕ σχετικά µε την υιοθέτηση του ευρώ από ένα κράτος µέλος.
Η έκθεση σύγκλισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ξεχωριστή από την έκθεση σύγκλισης της ΕΚΤ, αλλά δηµοσιεύεται παράλληλα µε αυτήν.
Οι Εκθέσεις Σύγκλισης εκδίδονται κάθε δύο χρόνια ή όταν υπάρχει ειδικό αίτηµα από ένα κράτος µέλος για την αξιολόγηση της ετοιµότητάς του να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ, π.χ. η Λετονία το 2013.
Όλα τα κράτη µέλη, εκτός από τη ∆ανία, έχουν δεσµευτεί νοµικά να ενταχθούν στη ζώνη του ευρώ. Ως εκ τούτου, η ∆ανία, η οποία διαπραγµατεύτηκε µια ρύθµιση εξαίρεσης στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, δεν καλύπτεται από την έκθεση.
