Η πανδημία είναι το φυτίλι που άναψε ξανά τη φωτιά στην Ευρώπη. Η εικόνα του Eurogroup υπήρξε αποκαλυπτική.
O συμβιβασμός που χρυσώθηκε με το χάπι των 540δις δεν κατάφερε να κρύψει την πραγματικότητα της αναζωπύρωσης της αντιπαράθεσης Βορρά – Νότου. Εντάξει. Ούτε τώρα αποφασίστηκε το ευρωομόλογο που θα καθιστούσε αμοιβαίο για όλους το δημιουργούμενο χρέος όπως σθεναρά υποστήριξαν οι δυνάμεις του ευρωπαϊκού Νότου. Όμως, η νίκη των Βορείων ήταν κυριολεκτικά «πύρρεια».
Η συμφωνία έσωσε προσωρινά το «συνεταιρισμό». Δεν πρέπει να υπάρχει, όμως, καμία ψευδαίσθηση. Το πλήγμα στην κατεστημένη δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μεγάλο. Μετά την έξοδο της Μεγ. Βρετανίας, ισχυρές δυνάμεις όπως είναι η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία, από τις οποίες η κάθε μια από μόνη της θα μπορούσε να αποδομήσει την Ένωση, ουσιαστικά έθεσαν μαζί με τον υπόλοιπο Νότο, το ζήτημα της επείγουσας αλλαγής. Είναι η πρώτη φορά που δοκιμάζεται σοβαρά η συνοχή και η γερμανική ηγεμονία.
Το ότι η τελική απόφαση άφησε ανοιχτό προς διευθέτηση το ζήτημα των νέων χρηματοδοτικών εργαλείων (διάβαζε ευρωομόλογο) και τις ευρύτερες αλλαγές θεσμικές και διαρθρωτικές της Ένωσης δείχνει ότι η κρίση συνεχίζεται και οξύνεται.
Πως θα γινόταν αλλιώς; Μια Ευρώπη που απλά παρακολουθεί τις παγκόσμιες εξελίξεις απομονωμένη και αποδυναμωμένη. Μια ένωση που αδυνατεί να χαράξει στοιχειωδώς κοινή και συντονισμένη πολιτική απέναντι σε ένα covid-19 που απειλεί την ίδια της τη ζωή. Μια οικονομική δύναμη που συζητά εδώ και πολλά χρόνια αν θα αυξήσει έστω και κατ’ ελάχιστο τους διαθέσιμους πόρους για μια κοινή αναπτυξιακή στρατηγική. Ένας υποτίθεται παγκόσμιος και μάλιστα δημοκρατικός και προοδευτικός πόλος, που δεν μπορεί να προχωρήσει στοιχειωδώς την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας,. Ένα προηγμένο κοινωνικό μόρφωμα που δυσκολεύεται στοιχειωδώς να υπερασπιστεί τις ρητορικές του διακηρύξεις περί αλληλεγγύης ανάμεσα στα μέλη του. Τελικά μια Ένωση που αντί να προχωρήσει γρήγορα και αποφασιστικά στην ολοκλήρωση της σε μια Ομοσπονδία Ισότιμων κρατών και εθνών, παραμένει πεισματικά στη μορφή ενός συνεταιρισμού που αθροίζει οικονομικά συμφέροντα. Φθάνει με γοργά βήματα σε ένα τεράστιο αδιέξοδο.
Είναι φανερό ότι ο συντηρητικός συμβιβασμός του Μάαστριχτ έχει εξαντλήσει τα ιστορικά του όρια. Στο δίλημμα που τέθηκε την προηγούμενη δεκαετία της οικονομικής κρίσης και απαντήθηκε με τη μονόπλευρη λιτότητα και τη δημοσιονομική πειθαρχία η πανδημία βάζει οριστικό τέλος. Γιατί δεν μπορεί να συνεχιστεί το έργο των «κακών εταίρων» που πληρώνουν οι «καλοί» του Βορρά, όταν ο πλούτος των πλουσίων εταίρων στηρίζεται στην άνιση ανταλλαγή μεταφοράς πόρων από το φτωχό Νότο στον πλούσιο Βορρά. Είναι η στιγμή να μιλήσουμε ξανά για ουσιαστική σύγκλιση των επιπέδων ανάπτυξης. Για έξοδο από τη δημοσιονομική συνθήκη. Των πόρων που διατίθεται για το κοινωνικό κράτος. Για θεαματική αύξηση των ίδιων πόρων, παράλληλα με την επιτάχυνση της πολιτικής και αμυντικής συνεργασίας και τη θεσμική ολοκλήρωση. Προφανώς απαιτείται νέα συμφωνία, ουσιαστικά μια Νέα Ευρωπαϊκή Συνθήκη που θέτει παράλληλα με τη συνεχιζόμενη και αναγκαία διεύρυνση το στόχο της εμβάθυνσης σε πρωτεύουσα μοίρα.
Μια τέτοια εξέλιξη που τίθεται ήδη από πολλές ηγεσίες και με τη δύναμη που μπορεί να αντλήσει από την ενδυνάμωση της συμμαχίας του Νότου, οφείλει η χώρα μας να την υποστηρίξει και να τη διεκδικήσει. Είναι η προοδευτική απάντηση στην αδιέξοδη πολιτική της μονόπλευρης λιτότητας και του «γερμανικού ιμπέριουμ» που τείνει να οδηγήσει σε διάλυση την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι και οι πάγιες θέσεις που το Κίνημα Αλλαγής υποστηρίζει και η Φώφη Γεννηματά διεκδικεί με την παρουσία της στο Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα.
