Φανταστικό μουσείο

Στην πόλη της Φλωρεντίας, όπου κατά τον 14ο και 15ο αιώνα εν μέσω του ουμανιστικού κινήματος είχε υπάρξει κυρίαρχος ένας άκρατος ενθουσιασμός για την ενασχόληση με κάθε πτυχή του κλασικού πολιτισμού, πρωτίστως στους τομείς της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας, η εικόνα της πόλης κράτους της Αθήνας είχε αποκτήσει στις συνειδήσεις των ουμανιστών εξειδανικευμένο χαρακτήρα, ως κατεξοχήν συμβολική έκφραση της αρχαιοελληνικής κουλτούρας. Αρκεί να ανακαλέσει κανείς στη μνήμη την ενθουσιώδη σύγκριση από το γραμματέα της Φλωρεντινής δημοκρατίας Leonardo Bruni (Λεονάρντο Μπρούνι) στο διάσημο του famous “Laudatio Florentinae Urbis” εκφωνημένο στα 1403, του πολιτικού συστήματος της Φλωρεντίας των Γουέλφων με αυτό της Αθήνας της χρυσής εποχής του Περικλή. Στα 1460 ο Benedetto Accolti (Μπενεντέτο Ακόλτι) θα υποστηρίξει στο έργο του “Dialogus de Praestantia Virorum Sui Aevi”, ότι οι δημοκρατίες της Φλωρεντίας και της Βενετίας αντικατοπτρίζουν σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο τα επιτεύγματα της αρχαίας Αθήνας και Σπάρτης αντίστοιχα. Εξίσου συνειδητοποιημένος για τον ρόλο της πόλης του ως “αναβιώτριας” του αρχαιοελληνικού πνεύματος εμφανίζεται ο Angelo Poliziano (Άνγκελο Πολιτσιάνο) “Oratio in Expositione Homeri” από τη χρονιά του 1486. Στο έργο του αυτό ο Πολιτσιάνο θα υποστηρίξει όχι χωρίς μια δόση αυταρέσκειας τη θέση, ότι “η παρηκμασμένη και κατακτημένη από τους βαρβάρους Αθήνα του σήμερα έχει μεταφερθεί μαζί με τον πολιτισμό στη Φλωρεντία και με αυτήν θα όφειλε να συγκρίνεται εφεξής”: “ut non deletae iam Athene, atqß a Barbaris occupatae, sed ipsae sua sponte cum proprio avulsae solo, cumqß omni (ut sic dixerim) sua supellectile, in Florentinam urbem immigrasse eiqß se totas, penitusqß infudisse videant”. Φυσικά η κολακευτική σύγκριση μιας σύγχρονης πόλης με την civitas Athenae δεν αποτελούσε επ’ ουδενί αποκλειστικά Φλωρεντινό προνόμιο Ο Βενετσιάνος εκδότης Aldus Manutius θα αποκαλέσει στα γραπτά του επανειλημμένα τη Γαληνοτάτη ως “alter Athena”, ενώ και άλλες ιταλικές πόλεις, όπως η Μπολώνια, η Ρώμη και ακόμη και η Μεσσήνα(!) θα θελήσουν να δρέψουν καρπούς από την κολακευτική σύγκριση με την αρχαία Αθήνα.
Την πλέον ηχηρή απάντηση στην ερώτηση εάν η δεδηλωμένη αυτή ιταλική “Aθηνολατρεία” κατά τον 15ο αιώνα περιοριζόταν μονάχα στο φιλολογικό πεδίο, ή εάν τυχόν βρήκε πρακτική εφαρμογή και στην τέχνη της εποχής της Αναγέννησης μας παρέχει η αρχιτεκτονική της βίλλας των Μεδίκων στο Πότζιο α Καϊάνο (Poggio a Caiano) λίγο έξω από τη Φλωρεντία.
Ο αρχιτέκτονας Τζουλιάνο ντα Σανγκάλλο (Giulliano da Sangallo) θα αντλήσει για την εσωτερική διακόσμηση και την πρόσοψη της βίλλας έμπνευση από τη ζωφόρο του Παρθενώνα και την αρχιτεκτονική των Προπυλαίων του Μνησικλή αντίστοιχα, πετυχαίνοντας παράλληλα με τις αρχιτεκτονικές αυτές αναφορές την επιδιωκόμενη εξύμνηση του πάτρωνά του Λαυρέντιου του Μεγαλοπρεπούς ως ένα νέο “Περικλή”, υπό τη διακυβέρνηση του οποίου στη Φλωρεντία έμελλε να ανατείλει ένας “χρυσός αιώνας” εφάμιλλος της χρυσής εποχής της αρχαίας Αθήνας κατά τον 5ο αι. π.Χ. μετά τις περήφανες νίκες στους Περσικούς πολέμους.