Νο.494
O μεγάλων διαστάσεων πίνακας αποτελεί το στολίδι της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου. Το έργο δεν είναι σε καμιά περίπτωση μονάχα μια προσωπογραφία δύο επιφανών ευγενών συνδεδεμένων με την πόλη του Λονδίνου, αλλά σε δεύτερη ανάγνωση αποκαλύπτεται ως ζωγραφικός διαλογισμός πάνω στην προσωρινότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Στο αριστερό τμήμα όπως κοιτά ο θεατής το έργο αναγνωρίζει κανείς τον Jean de Dinteville, Γάλλο ευγενή από το Polis (η υδρόγειος στον άξονα της ευθείας του αριστερού χεριού του υποδεικνύει τον τόπο καταγωγής του), ο οποίος είχε υπάρξει Γάλλος πρέσβης στο Λονδίνο κατά τον 16ο αιώνα. Το διακοσμητικό μοτίβο στο ξίφος που κρατά με το δεξί του χέρι αποκαλύπτει την ηλικία του (29). Απέναντί του απεικονίζεται ο συμπατριώτης του ουμανιστής George de Selve, ο οποίος είχε επισκεφθεί το Λονδίνο στα 1533. Ο αριστερός του αγκώνας αναπαύεται πάνω σε ένα βιβλίο, στο οποίο εγγράφεται η ηλικία του (25).
Η ενδυμασία του παραπέμπει στο επισκοπικό αξίωμα που κατείχε. Ανάμεσα στους δύο άνδρες ο Holbein θα εναποθέσει μια σειρά από αντικείμενα, που αφενός αντανακλούν τα ενδιαφέροντά τους, αλλά ενέχουν ταυτόχρονα και συμβολικές αναφορές: Πάνω στο δεξιοτεχνικά στις επιμέρους λεπτομέρειες αποδοσμένο ανατολίτικο χαλί -στο πάνω ράφι- διακρίνονται μια μεγάλη υδρόγειος και όργανα αστρονομίας και ναυσιπλοΐας. Ανάμεσα στα άλλα αντικείμενα δύο ρολόγια καταγράφουν ώρα και ημερομηνία, ενώ μπροστά από την υδρόγειο, στο κάτω ράφι διακρίνεται ένα γερμανικό αντίγραφο της πραγματείας “Αριθμητική για Εμπόρους”. Δίπλα του ένα υμνολόγιο είναι ανοιγμένο σε μια σελίδα με έναν ύμνο του Μαρτίνου Λούθηρου. Η στην προοπτική απόδοση της δεξιοτεχνικά ζωγραφισμένης λύρας έχει μια σπασμένη χορδή, γεγονός που παραπέμπει συμβολικά στη μηδαμινότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και τον εύθραυστο χαρακτήρα της. Το ίδιο αυτό μήνυμα ακόμη πιο επιτατικό απαντάται και σε μια άλλη λεπτομέρεια του πίνακά μας. Στο μωσαϊκό δάπεδο που εμπνέεται από τα διακοσμητικά μοτίβα του αντίστοιχου δαπέδου στο αβαείο του Westminster στο Λονδίνο, διακρίνεται ένα ανθρώπινο κρανίο. Αποκαλύπτοντας την ταυτότητα του μονάχα εφόσον ιδωθεί από την κατάλληλη οπτική γωνία το κατεξοχήν αυτό σύμβολο ματαιότητας ενεργοποιεί τις αισθήσεις του θεατή και καλείται ως memento mori να ξυπνήσει με τρόπο ακόμη πιο εμφατικό μέσα μας την υπόμνηση του επικείμενου, αναπόφευκτου ερχομού του θανάτου.
