Φανταστικό μουσείο

O Μέγας Αντώνιος γεννήθηκε περί το 251μ.Χ. στην πόλη Κομά της Aνω Αιγύπτου, κοντά στη Μέμφιδα, από γονείς ευλαβείς και εύπορους. Ο Αγιος Αντώνιος έζησε στην Αίγυπτο και συγκεκριμένα στην Αλεξάνδρεια, τη μεταβατική εποχή των μεγάλων θρησκευτικών συγκρούσεων (μέσα 3ου – μέσα 4ου μ.Χ.) όταν στην Αλεξάνδρεια οι όψιμες παγανιστικές τελετές συμβιώναν με τον ανερχόμενο χριστιανισμό. Εξι μήνες μετά τον θάνατο των γονέων του, άκουσε στην εκκλησία την Ευαγγελική περικοπή του πλουσίου νεανίσκου, στην οποία αναφέρεται, ότι ο Χριστός είπε στον πλούσιο νέο: «πώλησον τα υπάρχοντά σου και δος πτωχοίς». Τόση μεγάλη εντύπωση προξένησε η Ευαγγελική αυτή προτροπή στην ψυχή του Αντωνίου, ώστε αμέσως μοίρασε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς. Από τότε ο Αγιος Αντώνιος άρχισε να ζει ασκητικό βίο, εργαζόμενος αδιάκοπα και υποβαλλόμενος σε αυστηρή νηστεία, για να κατανικήσει τους πειρασμούς της σάρκας, αγρυπνώντας ολόκληρη τη νύχτα και τρώγοντας ελάχιστα. Στη συνέχεια απήλθε σε τόπο έρημο και μακρινό όπου η τροφή του ήταν ελάχιστη. Εκεί υπερνίκησε, με τη χάρη του Θεού, νέους πειρασμούς. Νύχτα και ημέρα έκανε ασκητικούς αγώνες με τους οποίους νέκρωσε τα σκιρτήματα των παθών, έφτασε στον βαθμό της απάθειας, υπερβαίνοντας τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Μετά από είκοσι ολόκληρα χρόνια ασκήσεως και αφού έφθασε σε ύψη ηθικής τελειώσεως και πνευματικής ανατάσεως, εμφανίσθηκε στον κόσμο και τότε άρχισαν να συρρέουν περί αυτόν πολλοί που τον θαύμαζαν ως ασκητή και θαυματουργό.
Το έτος 311μ.Χ., κατά τον διωγμό του αυτοκράτορα Μαξιμίνου (307-313 μ.Χ.), κατήλθε στην Αλεξάνδρεια, για να ενθαρρύνει και να βοηθήσει τους πιστούς. Οταν έπαυσε ο διωγμός, ο Οσιος επανήλθε στην έρημο, αλλά επειδή αισθανόταν ενοχλημένος από την παρουσία πολλών, που πήγαιναν για να τον συναντήσουν, έφυγε από εκεί και ήλθε σε τόπο έρημο, ο οποίος βρισκόταν σε ψηλό βουνό, κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα. Και εκεί όμως προσέρχονταν πολλοί για να λάβουν την ευλογία του, να διδαχθούν και να θεραπευθούν.
Στην έρημο γνώρισαν τον Αγιο Αντώνιο, ο Μέγας Βασίλειος και ο Μέγας Αθανάσιος. Ο Μέγας Αθανάσιος μάλιστα, έγραψε τον βίο του. Ο Μέγας Αντώνιος, αφού έζησε 105 έτη, κοιμήθηκε το 356μ.Χ.
Αν και, όπως λέγει ο Μέγας Αθανάσιος, μία από τις τελευταίες επιθυμίες του Οσίου Αντωνίου ήταν να μείνει κρυφός ο τόπος της ταφής του, οι μοναχοί που μόναζαν κοντά του, έλεγαν ότι κατείχαν το ιερό λείψανό του, το οποίο επί Ιουστινιανού (561μ.Χ.), κατατέθηκε στην Εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου στην Αλεξάνδρεια και από εκεί αργότερα, το 635μ.Χ., μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη.
“Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου” είχαν υπάρξει ένα ιδιαίτερα αγαπητό θέμα απεικόνισης στη δυτικοευρωπαϊκή ζωγραφική, το οποίο πραγματεύεται την αέναη πάλη του ανθρώπου για την υπερνίκηση και χαλιναγώγηση των σαρκικών ενστίκτων και την υπέρβαση των παντός είδους επίγειων πρόσκαιρων απολαύσεων. Στην κλασική απόδοση του θέματος αυτού, τη μορφή των επικείμενων δαιμονικών πειρασμών λαμβάνουν τρεις γοητευτικές νέες, συνοδευόμενες στον πίνακά μας και από μια σαρκαστική μέγαιρα, σύμβολο της παρηκμασμένης ομορφιάς. Το έργο, αποτέλεσμα συνεργασίας δύο ζωγράφων, του Κουεντίν Μεσσύς που ανέλαβε τις μορφές και του Γιοακίμ Πατινίρ που απέδωσε το τοπίο, είναι χαρακτηριστικό μιας τάσης στη βορειοευρωπαϊκή ζωγραφική της εποχής, κατά την οποία η ένταξη ανθρωπίνων μορφών σε πίνακες με πανοραμικά τοπία αναλαμβάνεται από εξειδικευμένους ζωγράφους και εμφανίζεται ως εικαστική σύμβαση και πρόσχημα που στοχεύει στο να δικαιολογήσει τις μεγάλες πανοραμικές σκηνές. Την ίδια στιγμή οι μεγάλες τοπιογραφικές απόψεις με το μυστικιστικό, μεταφυσικό γκριζοπράσινο φωτισμό τους και τους μακρινούς ορίζοντες, σήματα κατατεθέντα της τεχνοτροπίας του Πατινίρ, μπορούν να συσχετιστούν και με μια τάση εξωστρέφειας των Ευρωπαίων απέναντι στο μακρινό άγνωστο, όντας σύγχρονες με τις ανακαλύψεις νέων χωρών και ιδιαίτερα των κατακτήσεων πέρα από τον Ατλαντικό ωκεανό.