Φανταστικό Μουσείο

O επίδοξος θηλυκός επισκέπτης του μικρού παρεκκλησίου στο ενοριακό νεκροταφείο της μικρής πόλης του Μοντέρκι κοντά στο Αρέτσο πληροφορείται από μια επεξηγηματική επιγραφή κατά την είσοδό του, ότι απαλλάσεται από την κατάθεση του αντίτιμου του εισιτηρίου εάν καλύπτει την εξής προϋπόθεση: Δωρεάν είσοδος σε όσες βρίσκονται σε ενδιαφέρουσα!
Το μυστήριο που μοιάζει να καλύπτει αυτήν την άκρως ασυνήθιστη εισιτήριο – πρόσκληση, διαλευκάνεται αμέσως μόλις η έγγυος επισκέπτης αντικρύσει το αριστούργημα του Πιέρο ντε λα Φραντσέσκα που κοσμεί το μουσείο του παρεκκλησίου της μικρής αυτής πόλης της Τοσκάνης. Ακόμη και επί των ημερών μας πλήθος λεχώνων απ’ όλες τις περιοχές της Ιταλίας κατακλύζουν το μέρος για να προσκυνήοσυν και να λάβουν την ευλογία της Madonna del Parto.
Η αποσπασματικά σωζόμενη, φθαρμένη τοιχογραφία προοριζόταν αρχικά για να στολίσει το βωμό του μικρού παρεκκλησίου. Βασισμένη σε μια ευφυή, όσο και απλή στη σύλληψή της  ιδέα σε ό,τι αναφορά τη σύνθεση, η νωπογραφία απεικονίζει την Παναγία σε ενδιαφέρουσα να ξεπροβάλει μέσα από μία σκηνή, τη βελούδινη “αυλαία” της οποίας παραμερίζουν δύο άγγελοι που την πλαισιώνουν συμμετρικά και στον τρόπο απόδοσής τους αποτελούν, αφήνοντας κατά μέρος τις χρωματικές διαφορές, ακριβείς αντικαθρεφτισμούς ο ένας του  άλλου. Παράλληλα οι θεϊκοί εντολοδόχοι καλούνται με το διαπεραστικό τους βλέμμα να στήσουν την οπτική γέφυρα με το θεατή, τη στιγμή που η Παναγία σε μια ενστικτώδη κίνηση που μοιάζει να προοικονομεί τα Θεία Πάθη κατευθύνει το σκεπτικό, συνοφρυωμένο βλέμμα της προς τη φουσκωμένη της κοιλιά. Λουσμένη στο φως του μακρυού γαλάζιου φορέματος, μέσα από τα ανοιχτά κουμπιά του οποίου αφήνεται να διαφανεί η λευκή πουκαμίσα, η νεαρή γυναίκα αγκαλιάζει με το δεξί χέρι την κοιλιά, αναπαύοντας το αριστερό σε μια ανατομικά δύσκαμπτη στάση στη μέση σε μια προσπάθεια να ευθυγραμμίσει το σώμα της, αντισταθμίζοντας το βάρος του μητρικού φορτίου. Μονάχα το φωτοστέφανο που επιστέφει την περίτεχνα διατεταγμένη κώμη προδίδει τη θεία φύση της νεαρής λεχώνας, η οποία διαφορετικά θα μπορούσε κάλλιστα να συγκριθεί με μια οποιαδήποτε νεαρή κοπέλα της εποχής του καλλιτέχνη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το έργο και στον τομέα της εικονογραφίας, “εκλαϊκεύοντας” και μεταφράζοντας σε ένα δυτικότροπο ιδίωμα έναν εικονογραφικό τύπο που μας είναι ευρέως γνωστός από τη βυζαντινή τέχνη -και δή στην Κρήτη, όπως φανερώνει και η απεικόνιση του τοίχου του βωμού στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Σκλαβοπούλα Σελίνου (γύρω στα 1290) που παραθέτω ενδεικτικά εδώ (βλ. εικ. κάτω) αυτόν της “Παναγίας Πλατυτέρας” ή “Παναγίας Βλαχερνιώτισσας”.