Είναι η ελπίδα των θαλασσοπόρων, ο σύντροφος των ψαράδων, το φως στο σκοτάδι του πελάγους για κάθε ναυτιλευόμενο, ο φάρος ακόμα και στη σύγχρονη μορφή του σαγηνεύει μικρούς και μεγάλους. Όπως τους εκατοντάδες επισκέπτες που χθες βρέθηκαν στον Δρέπανο Αποκορώνου, στον μοναδικό επισκέψιμο φάρο στην Κρήτη, από τους 28 σε όλη τη χώρα στα πλαίσια των εορτασμών της Παγκόσμιας Ημέρας Φάρων.
Οι αρχικελευστές Σπύρος Καποκάκης και Ευστράτιος Κουλουλίας ξεναγούν τους επισκέπτες, τους μιλάνε για την ιστορία του συγκεκριμένου φάρου αλλά και τη λειτουργία όλου του φαρικού συστήματος της χώρας. Τους δείχνουν τα δωμάτια διαμονής αλλά και τα σημεία όπου απαγορεύεται η προσέλευση κοινού.
«Εδώ στον Δρέπανο οι παλιοί φαροφύλακες διέμεναν με τις οικογένειες τους μέχρι και τη δεκαετία του ‘80. Η μετάθεση θεωρούνταν πολύ καλή, αφού σε σύγκριση με άλλους φάρους υπήρχε πολύ καλή πρόσβαση, ο δρόμος ήταν κοντά και από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 γινόταν η ηλεκτροδότηση του από το δίκτυο και λίγο μετά εξασφαλίστηκε και η υδροδότηση. Το νερό και το ρεύμα αποτελούν βασικές ανάγκες για τους φαροφύλακες», μας εξηγεί ο κ. Καποκάκης.
Σε σύγκριση με το παρελθόν η εργασία σήμερα για ένα φαροφύλακα είναι ασύγκριτα πιο εύκολη. Στην “Υπηρεσία Φάρων” που τους διαχειρίζεται υπηρετούν 70 περίπου φαροφύλακες.
«Πριν από 45-50 χρόνια ένας φαροφύλακας έμενε συνήθως στον φάρο, είχε την ευθύνη της συντήρησης και της λειτουργίας του, όπως επίσης και την ευθύνη για τον πυρσό. Σήμερα αυτές οι ευθύνες δεν είναι τόσο μεγάλες, απλά ένας φαροφύλακας είναι υπεύθυνος για μια σειρά από φάρους», τονίζει ο κ. Καποκάκης που έχει την αρμοδιότητα για τη λειτουργία των περισσότερων φάρων σε όλη την Κρήτη, μια γεωγραφικά μεγάλη έκταση. «Εμείς είμαστε υποχρεωμένοι κάθε βράδυ να δούμε ότι οι φάροι λειτουργούν, ότι ρίχνουν το φως τους, και αυτό γίνεται πηγαίνοντας σε κάποιο σημείο όπου έχουμε την οπτική παρακολούθηση», τονίζει.
Παλιά η δουλειά του φαροφύλακα ήταν εξαιρετικά μοναχική, ζούσε σε απομακρυσμένες βραχονησίδες, σε απάτητα για τους παλιούς ακρωτήρια. «Κάτι ανάλογο υφίσταται ακόμη σε κάποιους φάρους. Για παράδειγμα στις Οινούσσες, στην Ικαρία, στο Καστελόριζο, στη Ρόδο, στη Μυτιλήνη υπάρχει κανονική 24ωρη βάρδια φαροφυλάκων και εκεί οι αποστάσεις είναι μεγάλες», δηλώνει ο κ. Καποκάκης.
ΔΙΑΣΩΣΗ
Έχοντας μια εμπειρία 25 ετών στη συγκεκριμένη εργασία ο αρχικελευστής κ. Ευστράτιος Κουλουλίας μας αναφέρει πως ο φάρος στον Δρέπανο «είναι ο μοναδικός, στα 25χρόνια που κάνω αυτή τη δουλειά, που πηγαίνω με το αυτοκίνητο. Σε όλους τους άλλους που υπηρέτησα πήγαινα με τα πόδια, με βάρκα, με σκάφος και με πολύ κουβάλημα για τα είδη ανάγκης».
Τον καλούμε να θυμηθεί ιδιαίτερες στιγμές από την εργασιακή του εμπειρία. «Δεν μπορώ να ξεχάσω ένα περιστατικό που συνέβη όταν υπηρετούσα στη Στρογγύλη στο Καστελόριζο. Ένας άνδρας είχε πέσει στη θάλασσα από ένα σκάφος ψυχαγωγίας και τον εντοπίσαμε μέσα στο νερό. Τον βγάλαμε στην ξηρά, ενημερώσαμε τις αρχές και έστειλαν ελικόπτερο να τον παραλάβουν για να μεταφερθεί σε νοσοκομείο. Αν δεν υπήρχε εκεί η υπηρεσία μας, σίγουρα αυτός ο άνθρωπος δεν θα ζούσε», τονίζει.
Πάλι θυμάται διαμονές σε φάρους όπου η υδροδότηση ήταν δύσκολη και οι φαροφύλακες έπρεπε να συγκεντρώνουν το βρόχινο νερό για να καλύψουν τις ανάγκες τους. «Το νερό και το ρεύμα στους φάρους δεν είναι δεδομένο πάντα», επισημαίνει.
ΑΝΑΓΚΑΙΟΣ;
Και ο κ. Κουλουλίας αναρωτήθηκε κατά πόσο το επάγγελμα του είναι σύγχρονο. «Είχα ρωτήσει έναν θείο μου που ήταν καπετάνιος σε υπερατλαντικά ταξίδια, “Θείε πιστεύεις ότι κάνουμε κάτι αξιόλογο ή είμαστε οι γραφικοί;” για να λάβω την απάντηση “Μα τι λες, είστε η σωτηρία μας! Το μόνο σίγουρο είναι πως όταν δούμε ένα φάρο, ξέρουμε ότι προσεγγίζουμε ξηρά, ότι πλησιάζουμε στο λιμάνι που θέλουμε. Τη σιγουριά που σου δίνει ο φάρος δεν σου τη δίνουν 500 μηχανήματα και GPS”», καταλήγει ο κ. Κουλουλίας.
Υπηρεσία Φάρων
Ο φάρος στον Δρέπανο, όπως και όλοι οι φάροι στην ελληνική επικράτεια, λειτουργεί από την “Υπηρεσία Φάρων” του Πολεμικού Ναυτικού. Η υπηρεσία ιδρύθηκε το 1887, εδρεύει στον Πειραιά με αποστολή της τη λειτουργία των πυρσών του ελληνικού φαρικού δικτύου και δη η επισκευή, συντήρηση, εφοδιασμός του συνόλου των φάρων στον ελλαδικό χώρο.
Παρέχει τη φωτοσήμανση σε νησίδες, βραχονησίδες, κόλπους, όρμους, διαύλων ναυσιπλοίας, λιμένων και ναυτικών κινδύνων με στόχο την επαύξηση του επιπέδου ασφαλείας των ελληνικών θαλασσών. Οι φαροφύλακες αποτελούν την οργανική δύναμη των φάρων και έργο τους η λειτουργιά των φάρων και άλλων πυρσών.
Από το 1864 στον Δρέπανο
Από το 1864 λειτουργεί ο φάρος στον Δρέπανο με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Φορέας λειτουργίας η “Γαλλική Υπηρεσία Φάρων” που είχε αναλάβει τη λειτουργία των φάρων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Στο ελληνικό φαρικό δίκτυο εντάχθηκε το 1913. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου παρέμεινε κλειστός και επανειτούργησε το 1945 και πάλι με πηγή ενέργειας το πετρέλαιο. Το 1979 ηλεκτροδοτήθηκε και αντικαταστάθηκαν τα μηχανήματα πετρελαίου.
