Στο καινοτόμο πεδίο της ψυχοχωρικής έρευνας, με πλείστες εφαρμογές στους χώρους της καθημερινότητας του ανθρώπου στο δομημένο περιβάλλον, αναπτύσσει δράση το Πολυτεχνείο της Κρήτης. Όπως σημείωσε ο Κωνσταντίνος-Αλκέτας Ουγγρίνης, διευθυντής του Εργαστηρίου «Μεταβαλλομένης Αρχιτεκτονικής, Κινητικών Συστημάτων και Ευφυών Περιβαλλόντων» μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ- ΜΠΕ, “Πρακτορείο FM”, η μελέτη που πραγματοποιείται αφορά το “πώς το περιβάλλον επηρεάζει τον άνθρωπο και την ψυχολογία του, αλλά κυρίως τη διάθεση του, τη συναισθηματική κατάσταση και άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η προσοχή του”, με στόχο την ποιότητα ζωής μέσα στους δομημένους χώρους.
“Ο άνθρωπος έχει πάρα πολλά αισθητήρια όργανα για να συντονιστεί με το περιβάλλον του αποτέλεσμα της βιολογικής μας εξέλιξης”, με το περιβάλλον να δύναται να “επηρεάσει σε πολύ μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής μας”. Πιο ευχάριστα, φιλικά και αποτελεσματικά δημόσια κτίρια με την Ψυχοχωρική Έρευνα Αυτή η επίδραση είναι αντικείμενο μελέτης από το εν λόγω Εργαστήριο, σε συνδυασμό με την έρευνα και σε άλλους τομείς. “Πρέπει να μετρήσουμε πώς κι αν γίνονται δεκτά από τον άνθρωπο αυτά τα ευφυή, πολυδύναμα, πολυχρηστικά μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα (σ.σ σχολεία, νοσοκομεία, μουσεία), που μπορεί σε πρώτη ματιά να αποδίδουν πάρα πολύ καλά, διότι δίνουν αυτές τις επιπλέον δυνατότητες στον κανονικό χώρο. Το ότι κάτι διαθέτει πολλά χαρακτηριστικά, δεν σημαίνει ότι είναι καλύτερο για τον άνθρωπο, με την έννοια του πώς αυτός το δέχεται”, τονίζει ο κ.Ουγρίνης.
Η δε έρευνα σε αυτά τα περιβάλλοντα οδήγησε τους Έλληνες επιστήμονες στη δημιουργία ειδικών μεθοδολογιών για τον χειρισμό των χώρων αυτών, εστιάζοντας τελικά στο πώς ο άνθρωπος κατανοεί τον χώρο. «Από εκεί και πέρα δημιουργήσαμε έναν συγκεκριμένο τομέα έρευνας που τον ονομάσαμε “Ψυχοχωρική Έρευνα”, σημειώνει ο Έλληνας καθηγητής, με το αποτέλεσμα της έρευνας να έχει οδηγήσει σε σειρά από πειράματα όπου χρησιμοποιούνται ειδικές συσκευές με τις οποίες μετράται η εγκεφαλική δραστηριότητα.
«Στην ουσία μπορούν να μας αποτυπώσουν το βαθμό διάθεσης, αν νιώθουμε ένταση ή ηρεμία, αν νιώθουμε φιλικά συναισθήματα ή αισθήματα χαράς σε σχέση με τα περιβαλλοντικά ερεθίσματα» τονίζει. Αποτύπωση των συναισθημάτων με χρήση τεχνολογίας Εικονικής Πραγματικότητας Η καινοτόμος έρευνα έχει οδηγήσει στο χτίσιμο μιας “βιβλιοθήκης” συναισθηματικών εμπειριών.
«Τα περισσότερα πειράματα γίνονται σε εικονική πραγματικότητα, δηλαδή ένα άλλο κομμάτι του εργαστηρίου δουλεύει πάρα πολύ το κομμάτι της εικονικής πραγματικότητας, οπότε δημιουργούμε χώρους αντίστοιχους είτε τους σχεδιάζουμε εμείς. Αυτό είναι σημαντικό γιατί έτσι πριν κατασκευαστεί και άρα χρησιμοποιηθεί ένα κτίριο έχουμε την ικανότητα από το σχέδιο του να το “ζήσουμε” και να δούμε αν πραγματικά επιτελεί αυτό που θέλουμε να πετύχουμε συνδυαστικά. Άρα πριν κατασκευαστεί έχουμε εξασφαλίσει κάποια πράγματα και καθώς ένα κτίριο είναι προφανώς ακριβό, όσο καλύτερα καταλαβαίνουμε τι λειτουργεί, τόσο πιο γρήγορα προλαβαίνουμε να το διορθώσουμε πριν κατασκευαστεί» σημειώνει ο Έλληνας καθηγητής, ενώ το ίδιο μπορεί να γίνει όπως λέει και σε χώρους πολιτισμού “καθώς μπορείς έτσι μέσα από την εικονική πραγματικότητα να γυρίσεις σε αυτούς τους χώρους και εμείς οι ερευνητές να μετρήσουμε τι πρόσεξες, τις πληροφορίες που πήρες, αλλά και τι ένιωσες”. Σταδιακά έτσι ξεκινά η αποκρυπτογράφηση για το ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που δημιουργεί το οποιοδήποτε συναίσθημα κάτι που “βοηθάει κι εμάς τους αρχιτέκτονες να κάνουμε και τη σύνθεση”. Σχολεία πιο φιλικά και ευχάριστα για μαθητές και εκπαιδευτικούς
Σύμφωνα με τον Έλληνα καθηγητή, ο κάθε χώρος έχει κάτι το οποίο είναι πιο σημαντικό για τη λειτουργία του: «αν μιλήσουμε για το σπίτι αυτό είναι η ξεκούραση, το να νιώθω οικειότητα, σε χώρο δουλειάς το να με διατηρεί σε κατάσταση ενεργοποίησης, να είμαι πιο προσεκτικός, στον χώρο τον δημόσιο είναι σημαντικό να νιώσεις την αίσθηση της κοινωνικοποίησης, να είναι ένα μέρος “δένει”, είναι ένας ποιοτικός στόχος ο οποίος ξεπερνά το χωρικό». Σε αυτό το πλαίσιο τα αποτελέσματα της έρευνας αυτή εφαρμόζονται πλέον σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. «Έχουμε προχωρήσει και σε συγκεκριμένες εφαρμογές (…) με το παιδαγωγικό κομμάτι να είναι από τα πρώτα με τα οποία υπάρχει ενασχόληση κυρίως επειδή υπάρχει ένα συγκεκριμένο προφίλ που πρέπει να ικανοποιηθεί, τα παιδιά πρέπει να έχουν έναν βαθμό ενεργοποίησης για να μπορούν να μαθαίνουν, να ικανοποιείται αυτό που στην ορολογία περιγράφεται ως “mindfullness”, το ότι δηλαδή το μυαλό (σ.σ των παιδιών) λειτουργεί σε ένα περιβάλλον βλέποντας πάρα πολλές πιθανότητες, ο εναλλακτικός τρόπος σκέψης που βοηθάει στη δημιουργικότητα, τη δημιουργική χρήση των πραγμάτων που μαθαίνουν».
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο το Εργαστήριο «Μεταβαλλομένης Αρχιτεκτονικής, Κινητικών Συστημάτων και Ευφυών Περιβαλλόντων» έχει δημιουργήσει μια μεθοδολογία με την οποία «εφαρμόζεται η τεχνογνωσία αυτή σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, το πρόγραμμα με την ονομασία “Έτσι μαθαίνω καλύτερα”, που εφαρμόζεται ήδη σήμερα σε σχολικές μονάδες της Αθήνας». Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος «εκτελείται αναβάθμιση των σχολικών χώρων με παιδαγωγικά χαρακτηριστικά και το σύστημα της “έρευνας-δράσης” ώστε τα παιδιά να μπορούν να ‘ανοίξουν’ τον εαυτό τους στο να μάθουν περισσότερα» σημειώνει ο κ.Ουγγρίνης.
