Στις 25 Αυγούστου 2021 συμπληρώνονται εκατό χρόνια από την ημέρα που έπεσε μαχόμενος στο Κάλε Γκρόττο, ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Κουρομιχελάκης, μαζί με άλλους αξιωματικούς και στρατιώτες.
Ηταν μια δύσκολη εποχή για την Ελλάδα, αφού οι φυγόστρατοι και λιποτάκτες ήσαν περισσότεροι από τους μαχόμενους. Η φονική αυτή μάχη, που κράτησε πολλές ημέρες στα υψώματα του ορεινού αυτού όγκου, ήταν η τελευταία νικηφόρα μάχη του Ελληνικού Στρατού στα βάθη της Μικράς Ασίας. Με ηγέτη τον Συνταγματάρχη Ν. Πλαστήρα, οι άνδρες του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων και τα υπόλοιπα Συντάγματα των μαχητών, νίκησαν τους αμυνόμενους Τούρκους μαχητές, που πολεμούσαν με ανείπωτη αποφασιστικότητα, υπό την παρουσία και καθοδήγηση του Κεμάλ Πασά.
Ο Ιωάννης Κουρομιχελάκης, από το Νίππος Αποκορώνου, ήταν ένας ευθύς, ειλικρινής, αυθεντικός και πείσμονας Κρητικός, ο οποίος ανάλωσε το ένα τρίτο της ζωής του αγωνιζόμενος και υπηρετώντας το χρέος του προς την Πατρίδα. Το χρέος του αυτό το υπηρέτησε στα μέτωπα της Μακεδονίας και της Μικράς Ασίας και το ξόφλησε στα υψώματα πέρα από τον Σαγγάριο, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Άγκυρα. Άφησε πίσω του μητέρα, σύζυγο και θυγατέρα, για να συνεχίσουν το έργο της ζωής και του χρέους. Η θυγατέρα του παντρεύτηκε τον Ανδρέα Στ. Κοτσιφάκη, ο οποίος ήταν συμπολεμιστής του πεθερού του, στα υψώματα του Κάλε Γκρόττο, έκανε οικογένεια, τα παιδιά τους έκαναν εγγόνια κι αυτά δισέγγονα, αβγάτισε έτσι ο γόνος του Κουρομιχελάκη, και η εθνική του θυσία δεν πήγε χαράμι.
Ο Σταμάτης και η γυναίκα του Χρυσούλα Κοτσιφάκη, η Χριστίνα Κοτσιφάκη και ο σύζυγός της Κωνσταντίνος Σαρρής αξιώθηκαν να επωμισθούν τα βάρη της φιλοτέχνησης μιας καλλίγραμμης προτομής, έργο του γλύπτη Γ. Γεωργακάκη, που αναπαριστά με επιτυχία τον πρόωρα χαμένο ανθυπολοχαγό.
Το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» δέχθηκε ευχαρίστως πρόταση της οικογένειας Κοτσιφάκη να συμμετάσχει στην οργάνωση της τελετής των αποκαλυπτηρίων, τόσο διότι η δράση του Κουρομιχελάκη έχει ένα ιδιαίτερο ιστορικό βάρος, όσο και διότι η περίοδος εκείνη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις μεγάλες επιλογές του Ελευθερίου Βενιζέλου, που οδήγησαν την Ελλάδα στον διπλασιασμό των εδαφών και του πληθυσμού της. Συνδιοργανωτές στην εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε στο Νίππος στις 18 Αυγούστου 2019, ήταν επίσης ο Δήμος Αποκορώνου, η 5η Ταξιαρχία Πεζικού «V Μεραρχία Κρητών» και φυσικά η οικογένεια Κοτσιφάκη. Στην επιτυχία της εκδήλωσης ξεχωριστή υπήρξε η συμβολή του Νιππιανού Βαγγέλη Κακατσάκη, δασκάλου και αναγνωρισμένου πανελληνίως λογοτέχνη. Η επιβλητική παρουσία στην εκδήλωση των Αρχών και η μεγάλη συμμετοχή κόσμου, από όλα τα διαμερίσματα της Κρήτης, εξέφραζε κατά το πλέον εύγλωττο τρόπο τη συγκίνηση που προκαλεί ακόμα και σήμερα η επική δράση και η θυσία του ηρωικού ανθυπολοχαγού. Ταυτόχρονα όμως εκδήλωνε και το ζωηρό ενδιαφέρον των σύγχρονων Ελλήνων για τα ένδοξα όσο και δραματικά γεγονότα της εποχής εκείνης.
Η δισέγγονή του, κα Χριστίνα Ιωάννου Κοτσιφάκη, τιμώντας με τα υπόλοιπα αδέλφια της, την επιθυμία του πατέρα της Ιωάννη, γιο του γαμπρού τού ήρωα, Ανδρέα, δεν σταμάτησαν να προβάλλουν την προσφορά του προγόνου τους, τον ηρωισμό του, και βέβαια τη θυσία του ως εθνομάρτυρα. Συνεργάστηκαν με τον έγκριτο Καθηγητή Αναστάσιο Μ. Τάμη στη Μελβούρνη της Αυστραλίας, όπου διαβιούσε από καιρό η κα Χριστίνα Κοτσιφάκη, ώστε να συγκεντρωθούν ιστορικά στοιχεία, να τεκμηριωθούν και να αποδοθεί ένα ιστορικό αφήγημα, στο οποίο να αναλύεται το οδοιπορικό του ήρωα, αλλά και να καταγράφεται ηθογραφικά και ιστορικά η εποχή της Κρήτης, όπου γεννήθηκε κι έζησε ο ήρωας. Ύστερα από 15 μήνες ολοκληρώθηκε η συγγραφή του έργου, μέσα από τις σελίδες του, αναστήθηκαν οι άνθρωποι της εποχής, περιεγράφηκαν τα ιστορικά και πολιτικο-κοινωνικά γεγονότα, αναδύθηκαν η ηθογραφία και προσφορά του τόπου, και εκτυπώθηκε το έργο με τίτλο: Filius Patriae:
Ανθυπολοχαγός Ιωάννης Κουρομιχελάκης. Το έργο εξέδωσε το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Ελληνικών Ερευνών, με την αιγίδα του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».
Η κα Χριστίνα Κοτσιφάκη, το πρόσωπο που υλοποίησε το έργο και ο σύζυγός της, κος Κωνσταντίνος Σαρρησταύρος, αισθάνονται ιδιαίτερα συγκινημένοι από το αποτέλεσμα του εγχειρήματος και νιώθουν περηφάνεια για τον αγώνα και τη θυσία του μεγάλου αυτού Κρητικού, σε μία εποχή που η Ελλάδα μαστιζόταν από τον επάρατο διχασμό, την πολιτική αλαζονεία, τη φτηνή έπαρση, αλλά και τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση, που οδήγησαν την Ελλάδα του Βενιζέλου στην σημερινή της εδαφική κυριαρχία.
«Αισθάνομαι ότι ανταποδίδω, εκ μέρους των μελών της οικογενείας μου, το χρέος μας απέναντι στον προπάππου μας, τον Ιωάννη Κουρομιχελάκη. Η πρωτοβουλία μας να εκδώσουμε το βιβλίο Filius Patriae: Ανθυπολοχαγός Ιωάννης Κουρομιχελάκης, αποτελεί φόρο τιμής και αναγνώρισης των θυσιών του λαού μας στα προστάγματα της Πατρίδας μας, αλλά και μνημόσυνο προς τον πρόγονό μας, που έδειξε τον δρόμο προς την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τιμή, μέσα από τον θάνατό του. Αισθάνομαι και χαρά, διότι μια οικογενειακή προσδοκία εκπληρώνεται, ένας πόθος καρδιάς ολοκληρώνεται και αποδίδεται αιωνία μνήμη όχι μόνον στον πρόγονό μου, αλλά και προς όλους αυτούς που έπραξαν το καθήκον και δεν φυγομάχησαν από το χρέος, δεν λιποτάχτησαν από το καθήκον. Ευχαριστώ τον συγγραφέα του έργου, τον κο Αναστάσιο Τάμη για την άψογη κι ολοκληρωμένη συνεργασία μας, τον Διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», κο Νικόλαο Παπαδάκη που έγραψε τον πρόλογο του βιβλίου, τον Επιλοχία (ΕΜ) Αθανάσιο Γκάμα για τις πληροφορίες, τον αδελφό μου Σταμάτιο και τη σύζυγό του Χρυσούλα Κοτσιφάκη για την προσφορά τους, καθώς και τον σύζυγό μου Κωνσταντίνο Σαρρησταύρο και όλους όσους συνεργάστηκαν, ώστε να ολοκληρωθεί αυτό το έργο» είπε η κα Χριστίνα Κοτσιφάκη στην εφημερίδα μας.