Κύριε διευθυντα,
Πριν λίγες ημέρες τσουγκρίσαμε τα αυγά όπως επιτάσσει το έθιμο! Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν η λέξη “αυγό” πρέπει να γραφτεί με “β” η με “αυ”! Η λέξις “αβγό” δεν υφίσταται. Απλως οι λέξεις, οι περιέχουσες δίφθογγους, δέχονται τη γνωστή κακοποίηση και απλούστευση που σκοπό έχει την σταδιακή κατάργηση των διφθόγγων. Γράφεται “αυγόν”, καθ ότι διατηρεί το Διγαμμα (f) της λέξεως ωfον/ωον, το οποίο επροφέρετο ως ελαφρύ Βήτα. Το Δίγαμμα επροφέρετο όπως προφέρουμε σήμερα το Βήτα η το Φι, στις δίφθογγους αυ (ριο), ευ (κολος). Στο ωfoν επροφέρετο ελαφρύ Βήτα, διότι έχει διατηρηθεί στην ποντιακή διάλεκτο ατόφια η λέξις. Οι Πόντιοι λένε: Κυριακήν χρόνιαν πολλάν τρώμε κόκκιναν ωfαν, (ωβαν), προφέρεται δηλαδή ελαφρύ Βήτα. Κατ’ άλλους μπορεί να προέρχεται εκ της Αυγης, με την εννοια της αρχής, του ξεκινήματος της ζωής. Αυα η αγαυγη = αυγή, εκ του αιω = λάμπω, αυγάζω, αυγάζομαι = παρατηρώ ευκρινώς, διακρίνω. Εκ του αυγάζω, το βγάζω. «Δεν τα αυγάζω τα γράμματα σου», δεν μπορώ να τα φερω εις το φως. Με την αυγή αυγάζεις/διακρίνεις καθαρά τα αντικείμενα! Μόνο για τον ήλιο το αυγάζω σημαίνει λάμπω, ο ήλιος λάμπει την αυγή, εξ ου και διαυγής, ο καθαρός, ο λαμπερός. Ο ήλιος αυγάζει/λάμπει και φέρει την αυγή. Η αυγή δηλώνει την αρχή της ημέρας, τα φέρει όλα εις το φως, «όπως το ωον/αυγόν δηλώνει την αρχήν της ζωής για πολλά είδη, κυοφορεί την ζωή και την φέρει εις το φως. Γνωστόν και το κοσμικόν ωόν/αυγόν, εκ του οποίου γεννήθηκε/άρχισεν ο κόσμος. Κατ άλλους, λοιπόν, το αυγόν δηλώνει την αρχή και το ξεκίνημα. Σχετική και η λέξη “αυρα” = ημέρα. Εξ ου και αύριον. Επίσης και η λέξις ωον πρέπει να έχει αντίστοιχη σχέση με την λέξη ηώς = αυγή. Η ηώς και η αυγή έχουν να κάνουν με τη αρχή, το ξεκίνημα της ημέρας, ενώ το ωόν (εκ της ηούς;;) και το αυγόν (εκ της αυγης;;) έχουν να κάνουν με την αρχή και το ξεκίνημα μιας καινούργιας ζωής, είτε πρόκειται για το κοσμικόν Ωόν, από το οποίον λένε ότι γεννήθηκε το Σύμπαν, είτε πρόκειται για το απλό αυγό. Οι λέξεις ηώς-ωόν , αυγή-αυγόν σχετίζονται αντιστοίχως μεταξύ τους, τόσο ως προς την έννοια όσο και ως προς την ετυμολογίαν. Και οι 4 λέξεις έχουν να κάνουν με την αρχή και την δημιουργίαν.
Φιλικά,
Κωνσταντίνος Κ. Κνιθάκης
