Χρήστος Γιανναράς – Καθηγητής Φιλοσοφίας – Συγγραφέας
Εκδόσεις ΔΟMΟΣ
Μια ενορατική – τολμηρή κατάθεση του μαχόμενου πνευματικά καθηγητή Φιλοσοφίας Χρήστου Γιανναρά, που κυκλοφόρησε σε πρώτη έκδοση και επανέκδοση το 1987, για να επισημάνει από τότε τη βαθιά ελληνική κρίση, σε όλους τους τομείς. Για να μιλήσει για την αμείλικτη γλώσσα των οικονομολόγων που από τότε είπε πως «Ο τόπος διαλύεται και καταρρέει».
Ο ίδιος, όμως, ο Γιανναράς, στο τέλος του πρώτου κειμένου, στο βιβλίο του, με τον τίτλο “Θρηνητική εικασία” έγραψε το φοβερό λόγο:
«Σήμερα μοιάζει να κηδεύουμε καθημερινά την πατρίδα και η μακάβρια εκφορά είναι σχεδόν μια πράξη ρουτίνας. Αλλά, πού θα τελειώσει αυτό το ανεπίγνωστο ξόδι, κανένας δεν ξέρει. Θα τελειώσει, μήπως με μια τουρκική κατάκτηση, με επανάληψη της τραγωδίας του γειτονικού μας Λιβάνου, με απορρόφησή μας από την Ευρώπη, με τον μετασχηματισμό μας σε προτεκτοράτο κάποιας υπερδύναμης. Με το τέλος μας να έχει ουσιαστικά κριθεί από τις επιλογές μας…».
Για να τελειώσει το κείμενο γράφοντας: «Τον παραλογισμό του συνειδητοποιούμε όταν η καταστροφή έχει πια συντελεστεί. Ετσι έγινε το ’97, έτσι έγινε το ’22, έτσι έγινε και το ’74 με την Κύπρο. Μόνο που τώρα (δηλαδή το 1986) οι προδιαγραφές του παραλογισμού οδηγούν όχι απλώς σε εθνική συμφορά, αλλά σε οριστικό τέλος Finis Graeciae»….
Τότε διατύπωσε τόσο φοβερό λόγο. Τώρα, μπροστά στη σημερινή φοβερή οικονομική πολιτική, κοινωνική ελληνική κρίση, με εχθρούς και εκμεταλλευτές γύρω μας, σαν μαύρα κοράκια -σχεδόν 30 χρόνια μετά το 1986- τι φοβερότερο να πούμε από τον τραγικό λόγο που διατυπώνει ο Χρήστος Γιανναράς (σελ. 88 του βιβλίου του) που λέει: «Η Ελλάδα πέθανε και τη σκοτώσαμε εμείς…».
Συνεχίζουμε με το δεύτερο κείμενο από το βιβλίο του καθηγητή Φιλοσοφίας Χρήστου Γιανναρά (που όπως αναφέραμε πριν από μέρες) έχει τίτλο: “Finis Graeciae Θρηνητική εικασία”.
Αυτό το βιβλίο περιέχει 13 προφητικά κείμενα που πρωτοδημοσιεύθηκαν στην εφημερίδα “ΒΗΜΑ της Κυριακής” από τις 24/11/1985 έως τις 6/7/1986. Ως αυτοτελές βιβλίο Finis Graeciae κυκλοφόρησε με πρώτη έκδοση τον Φεβρουάριο 1987 και πρώτη επανέκδοση τον Αύγουστο 1987.
Συνολικά, στα 13 κείμενα του βιβλίου έχουν προλεχθεί όλα τα δεινά της Ελλάδας που συμβαίνουν σήμερα στην οικονομία, στην κοινωνία, στην καταδυνάστευση, στην “άλωση” και στην απαράδεκτη εκμετάλλευση της χώρας σήμερα με πλήρη εξαθλίωση του λαού. Η οποία οφείλεται στην άλλοτε αποικιοκρατική πολιτική που μας επιβάλλεται, αλλά και στην λανθασμένη και εθελόδουλη εσωτερική πολιτική, την οποία ακολούθησε ο ανεκδιήγητος δικομματισμός ή τρικομματισμός του αυτοκαταστροφικού συνδρόμου που συνέχει την ελληνική πολιτική, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών και πολιτών, θεσμών και παραθεσμών της χώρας, που, δυστυχώς λειτούργησαν ανευθυνο-υπεύθυνα, σε όλη τη μεταχουντική περίοδο ως σήμερα.
ΔΕΝ ΥΠΗΡΞΑΝ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΦΩΝΕΣ
Χωρίς ποτέ να υπάρξουν έμμονες, συνεπείς και συνεχείς φωνές, πνευματικής ευθύνης, για τις διεθνείς καταστάσεις ανευθυνότητας.
Βέβαια, υπάρχουν, μεμονωμένες φωνές πνευματικού θάρρους και τόλμης (όπως ο Χρήστος Γιανναράς και μερικοί άλλοι) των οποίων οι φωνές προειδοποιούσαν επερχόμενων καταστάσεων, κινδύνων και καταστροφών αγνοώντας ακόμα και περιφρονώντας. Έτσι μέσα σ’ ένα απόλυτα λογικο-κρατικό κόσμο, οι πνευματικές προρρήσεις, λοιδορούνται και περιφρονούνται ως ουτοπικές πραγματικότητες…
Για να χρησιμοποιούνται σε όλο το φάσμα των δημιουργούμενων καταστάσεων κρίσης γενικώς αλλά και μερικώς στους διάφορους τομείς της κοινωνικής θεσμικής δραστηριότητας, οι οποίοι επηρεάζονται από τη γενική οικονομική, εθνική και, βασικά, πολιτική κρίση…
Για να μην καλούνται ποτέ έγκυρα, πνευματικοί να συμμετέχουν καθημερινά σε δημόσιους διαλόγους ανατομίας της πραγματικότητας του χθες, του σήμερα και του αύριο. Όχι ως ειδικοί, αλλά ως εκφραστές μια συνολικής κριτικής του βαθιά αντιπνευματικού και απάνθρωπου γίγνεσθαι.
ΤΙΤΛΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΟΠΟΙιΑΣ
Οι τίτλοι των 13 σημαντικών κειμένων στο βιβλίο “Finis Graeciae Θρηνητική εικασία” είναι οι εξής:
1) Θρηνητική εικασία
2) Απόγνωση και γιορτή
3) Ανένταχτη διανόηση
4) Η πολιτική ως εμπόρευμα
5) Ο φετιχισμός των λέξεων
6) Παραμύθι με όνομα
7) Βίος α-νόητος
8) Ανυπόληπτη εξουσία
9) Το πολιτικό αδιέξοδο
10) Η διαχείριση της κρίσης
11) Η ζώσα αντιπρόταση
12) Η δυσείμων μικρόνοια
13) Finis Graeciae
ΔΙΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ
Ο Γ. Γιανναράς στο πρώτο κείμενό του “Θρηνητική εικασία” θρηνεί για όλο το επερχόμενο δράμα της Ελλάδας λέγοντας και τα εξής: «Η αμείλικτη γλώσσα των οικονομολόγων τολμάει τη διατύπωση, που στο στόμα οποιουδήποτε άλλου θα ήταν αναξιόπιστη θρηνολογία: ο τόπος διαλύεται και καταρρέει. Δεν εκμεταλλεύομαι και δεν απολυτοποιώ τις διαπιστώσεις των ειδικών για να κινδυνολογήσω. Αλλά θα ήταν αφέλεια να πιστεύουμε ότι η κατάρρευση της οικονομίας είναι επιμέρους και αποσπασματικό σύμπτωμα του κοινωνικού μας βίου. Όλοι καταλαβαίνουμε ότι στην οικονομία καθρεφτίζεται ο συνολικός τρόπος του βίου».
ΧΩΡΙΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΟΘΗΚΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
…Ολα τα συμπτώματα δείχνουν ότι το συνολικό μας σώμα δεν έχει πια αντιστάσεις, δεν έχουμε δυνάμεις να αντιδράσουμε στην κατάρρευση… Κι οι παραινέσεις των οικονομολόγων μας ζητάνε να λειτουργήσουμε με κοινωνική συνείδηση και ευθύνη. Να γνοιαστούμε για τα κοινά, να αυξήσουμε εκούσια την παραγωγικότητά μας, να περιορίσουμε την κατανάλωση. Ομως θαύματα συνολικών ηθικών μεταστροφών δεν γίνονται από μέρα σε μέρα.
Εμείς, χρόνια τώρα, βυθιζόμαστε ανελέητα στον πιο αγροίκο ατομικισμό, που υπακούει στο ένστικτο της εγωιστικής εξασφάλισης. Δεν μας ενδιαφέρει ο διπλανός, δεν μας ενδιαφέρουν τα κοινά, μας έπεισαν από κάθε πλευρά, ότι η αυταπάρνηση, η ανθρωπιά, είναι μόνο ιδεαλιστικές προλήψεις.
ΑΥΤΟΔΙΑΨΕΥΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΝΤΡΟΠΗ…
Αλλά ο τόπος διαλύεται και καταρρέει. Και ποιος δεν το βλέπει; Ολα δείχνουν φανερά τη διάλυση κι εμείς συζητούμε τα συμπτώματα, για να καρπωθούμε, ακόμα και από τη διάλυση, ωφέλη!..
Να ελπίσουμε πού; Να εμπιστευθούμε ποιόν; (το 1987, ήταν η δεκαετία 1980-1990).
Ομως, για να πιστέψεις τους πολιτικούς πρέπει να είσαι ανίατα αφελής -είναι το ίδιο σα να πιστεύεις τους τίτλους των απογευματινών εφημερίδων. Γι’ αυτό και συμφιλιωθήκαμε με τον εμπαιγμό, τον λογαριάζουμε σαν υψηλή πολιτική ευελιξία. Πριν πέντε μήνες, παραμονές εκλογών, οι πολιτικοί μας -ΟΛΟΙ- έλεγαν άλλα πράγματα για την οικονομία του τόπου. Σήμερα, αυτοδιαψεύδονται, χωρίς ντροπή.
ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΙΟ ΑΜΕΙΛΙΚΤΟΙ ΟΙ ΣΗΜΕΡΙΝΟΙ ΚΑΙΡΟΙ
Ωστόσο, η κατάρρευση είναι γενική, δεν περιορίζεται στον πολιτικό χώρο. Έχουμε πια στις ψυχές μας τη χωματερή γεύση του ιστορικού τέλους της φυλής ή του γένους. Επιζήσαμε κάπου τρεις χιλιάδες χρόνια. Οι σημερινοί καιροί είναι οι πιο αμείλικτοι, δεν έχουμε δυνάμεις να αντισταθούμε…
Σήμερα ξέρουμε ότι και η εθνική μας συνείδηση και η οικονομική μας ανάπτυξη είχαν ξύλινα ποδάρια…
Η όποια πίστη στη μεγαλοστομία των διακοσμητικών ιδεωδών μας κατεδαφίστηκε με πάταγο στα χρόνια της δικτατορίας. Και τότε βγήκαμε στην αγορά αναζητώντας καινούριο φανταχτερό φτιασίδι για τη γύμνια μας. Με ταχύτητα νεόκοπης λαίδης άρχισε να φοριέται η “προοδευτικότητα”. Ένας νεκραναστημένος διαφωτισμός.
ΑΔΥΣΩΠΗΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Ωστόσο με κάποια ξέφτια παλαιοντολογικού Μαρξισμού -“επιστημονικού” οπωσδήποτε- της γενιάς του ’20.
Και η μόδα έγινε Μάρκετινγκ, μπήκε αδυσώπητα στο πολιτικό παιχνίδι, θρυμμάτισε και εξαφάνισε προϋποθέσεις και κανόνες για τη λειτουργία της Δημοκρατίας, μεταμόρφωσε τους πολίτες σε οπαδούς. Με τραγικότερο τη διάλυση της Παιδείας, και την αχρήστευση της γλώσσας…
Για να φτάσουμε σήμερα (δηλ. το 1987) στην οικονομική κατάρρευση, που συντρίβει τα ξυλοπόδαρα της καταναλωτικής μας ευημερίας, όπου, για -προοπτικές ανάκαμψης- είναι αστείο και να προφέρουμε τη λέξη.
Για να τελειώσει (από τότε ο Χ.Γ.) τη “Θρηνητική εικασία” με την εξόχως δραματική κατακλείδα:
ΣΗΜΕΡΑ ΜΟΙΑΖΕΙ ΝΑ ΚΗΔΕΥΟΥΜΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
γράφοντας ότι: “Σήμερα μοιάζει να κηδεύουμε καθημερινά την πατρίδα και η μακάβρια εκφορά είναι σχεδόν μια πράξη ρουτίνας, που, όμως, θα τελειώσει αυτό το ανεπίγνωστο ξόδι, κανένας δεν ξέρει.
Θα τελειώσει, με μια τουρκική κατάκτηση, με επανάληψη της τραγωδίας του γειτονικού μας Λιβάνου, με απορρόφησή μας από την Ευρώπη, με τον μετασχηματισμό μας σε προτεκτοράτο κάποιας υπερδύναμης -μικρή σημασία έχει. Το τέλος μας να έχει ουσιαστικά κριθεί από τις επιλογές μας».
Το τελευταίο κείμενο έχει τον τίτλο του βιβλίου Finis Graeciae, στο οποίο ο συγγραφέας μιας ξεχωριστής πνευματικής ευθύνης πήρε την τόλμη να φωνάξει: Η Ελλάδα πέθανε και τη σκοτώσαμε εμείς.
ΕΜΕΙΣ ΔΙΑΠΡΑΞΑΜΕ ΤΗΝ ΠΕΛΩΡΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Έχουν τόσα συντελεστεί, αλλά όσοι είναι τρελοί κι αν τα διαλαλήσουν στην αγορά είναι απόλυτα σίγουρο πως θα μας αφήσουν αδιάφορους…
Εξάλλου, το μέγεθος της συντελεσμένης καταστροφής είναι τόσο μεγάλο, που γίνεται απρόσιτο στα μέτρα των δικών μας επιθυμιακών αναστημάτων. Και όμως, εμείς είμαστε που διαπράξαμε την πελώρια καταστροφή -εμείς οι επίγονοι νάνοι…
Για να προσθέσει, τότε, γράφοντας ότι: «Η διαπίστωση φωτίζεται από τα γεγονότα που ζούμε: Δεν ισχύουν πια στο κοινωνικό μας σώμα, ούτε καν κριτήρια ωφελιμισμού. Αλλά τον παραλογισμό τον συνειδητοποιούμε όταν η καταστροφή πια έχει συντελεστεί».
ΝΕΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕ ΣΥΝΕΧΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ
Ετσι έγινε το ’97, έτσι έγινε το ’22, έτσι έγινε και το ’74 με την Κύπρο.
Μόνο που τώρα οι προδιαγραφές του παραλογισμού οδηγούν όχι απλώς σε συμφορά, αλλά σε οριστικό τέλος Finis Graeciae. Οπως συνέβαινε τότε που πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο, αλλά και τώρα που βιώνουμε την απόλυτη εποπτεία, με τόσους εξευτελισμούς από ΕΕ, τους εκβιαστές του Δ.Ν.Τ. και γερμανικούς μηχανισμούς του κ. Σόιμπλε
Κι εμείς για ποια παράδοση για ποια πολιτιστική ταυτότητα, για ποια ιστορική μνήμη μιλάμε;
Αυτά όλα τα ρήμαξαν ανελέητα οι “φωτιστάδες”.
Δεν μας μένουν σαν νόημα ζωής παρά μόνο οι νόμοι της αγοράς. Δηλαδή το σούπερ μάρκετ.
“Finis Graeciae”.
