Πώς ερμηνεύεται η Ιστορία μέσα από τη ματιά ενός καθημερινού ανθρώπου; Πώς βιώνει ένας απλός πολίτης τα μεγάλα κοινωνικά γεγονότα και φαινόμενα της εποχής μας και τι αποτύπωμα αφήνουν αυτά στον ψυχισμό του; Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα επιχειρούν να δώσουν με τη συνδρομή των νέων τεχνολογιών οι “ψηφιακές αφηγήσεις”.
Eνα πρόγραμμα που “τρέχει” η Ομάδα Ψηφιακής Αφήγησης του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογικών στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση και τα ΜΜΕ του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και το οποίο δίνει “φωνή” σε ανθρώπους της καθημερινότητας καταγράφοντας συναισθήματα, σκέψεις και αντιδράσεις γύρω από σύγχρονα ή ιστορικά θέματα που απασχολούν την κοινωνία μας.
Εμπνευστής και “ψυχή” του προγράμματος είναι ο ιδρυτής του Εργαστηρίου, ομότιμος καθηγητής, Μιχάλης Μεϊμάρης, ο οποίος μίλησε στα “Χ.ν.” με αφορμή τις 100 ψηφιακές ιστορίες που δημιουργήθηκαν από πολίτες της ευρύτερης περιοχής της Ελευσίνας με θέμα την Καταστροφή του 1922 και οι οποίες προβάλλονται από τις 12 Απριλίου καθημερινά μεταξύ 8:45 και 9:00 στον τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής των Ελλήνων.
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΟΙ ΑΠΛΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
«Εδώ και αρκετά χρόνια, έχοντας δουλέψει στην εκπαίδευση σε πανεπιστημιακό κυρίως επίπεδο αλλά και για το ευρύ κοινό, στο γενικότερο πλαίσιο των νέων τεχνολογιών, στην επικοινωνία, την εκπαίδευση και τα ΜΜΕ, διέγνωσα την ανάγκη να έρθουμε πιο κοντά σε απόψεις που διατυπώνονται από τους ανθρώπους για τους ανθρώπους», εξήγησε ο κ. Μεϊμάρης μιλώντας για τη φιλοσοφία και τους στόχους του προγράμματος.
Σε αυτό το πλαίσιο -τόνισε- η χρήση των νέων τεχνολογιών έχει την αποστολή να διευκολύνει την ανθρώπινη επικοινωνία, αλλά και να “ξεκλειδώσει” εκφραστικά τους νέους: «Τα τελευταία 15 χρόνια μελετάμε το θέμα της μάθησης που βασίζεται στο παιχνίδι με τον υπολογιστή ώστε να πλησιάσουμε τους νέους ανθρώπους μέσα από τη σημερινή τους “γλώσσα”, που είναι ο υπολογιστής και τα παιχνίδια με αυτόν», ανέφερε ο κ. Μεϊμάρης και πρόσθεσε ότι μέσα από τον συνδυασμό των νέων τεχνολογιών και του “βήματος” που δίνεται σε καθημερινούς ανθρώπους, προκύπτει η έννοια της ψηφιακής αφήγησης (digital storytelling). Μια έννοια η οποία γεννήθηκε στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, αρχικά όχι από επιστήμονες αλλά από καλλιτέχνες οι οποίοι θέλησαν να δώσουν “λόγο” στον απλό άνθρωπο αξιοποιώντας την τεχνολογία του βίντεο κ.λπ.
ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ
Πώς όμως οι άνθρωποι πείθονται να μιλήσουν για προσωπικές εμπειρίες και να ανοιχτούν; «Αυτό που μας ενδιαφέρει στην ψηφιακή αφήγηση είναι η προσπάθεια ο άνθρωπος να εξωτερικεύσει κυρίως με μια συναισθηματική γλώσσα το πως αντιμετωπίζει ορισμένα θέματα και ιδίως κάποιες τραυματικές ιστορίες», σημείωσε ο κ. Μεϊμάρης και συμπλήρωσε: «Αυτό γίνεται μέσα από τον “κύκλο ιστορίας” (story cycle) όπου με τη βοήθεια εμψυχωτή δημιουργούμε ένα ασφαλές περιβάλλον ώστε να μιλήσουν οι άνθρωποι με αυθεντικότητα και ειλικρίνεια για προσωπικές τους ιστορίες».
Στο πλαίσιο αυτό, οι άνθρωποι του Εργαστηρίου έχουν εργαστεί πάνω σε ψηφιακές αφηγήσεις γυναικών που έχουν βιώσει τον καρκίνο του μαστού, σε αφηγήσεις νέων γύρω από το θέμα των γυναικοκτονιών, σε αφηγήσεις φοιτητών Παιδαγωγικών Τμημάτων για το πως βλέπουν τα μαθηματικά, αφηγήσεις πολιτών για το τι σημαίνει γι’ αυτούς το 1821 ή το 1922 κ.ά.
Οι αφηγήσεις – βίντεο που δημιουργούνται έχουν διάρκεια 3,5 με 4 λεπτά και μπορεί να περιλαμβάνουν λόγο, εικόνα, μουσική, animation κ.ά. αποτελώντας ένα «πολυτροπικό προϊόν, με πολλά κανάλια επικοινωνίας με τα οποία εκφράζεται ο άνθρωπος».
Πώς όμως διασφαλίζεται η αυθεντικότητα και ειλικρίνεια των αφηγήσεων; «Αυτό που ζητάμε από τους ανθρώπους είναι το εξής: “Πες μας την ιστορία σου από εσένα για εσένα”. Δεν μιλάμε δηλαδή ιστορίες που απευθύνονται στο κοινό. Αυτή είναι η δική μας προσέγγιση. Επίσης, ο καθένας λέει ελεύθερα την ιστορία του χωρίς να θέτουμε απαιτήσεις αισθητικής προσέγγισης. Αυτά τα στοιχεία ελευθερώνουν τους ανθρώπους. Και βέβαια να διευκρινίσουμε ότι οι ιστορίες αυτές δεν ανεβαίνουν στο youtube. Η ιστορία μένει “κλειστή” και μπορεί να “ανοίξει” μόνο αν ο αφηγητής δώσει έγγραφη συγκατάθεση ότι το Εργαστήριο μπορεί να χρησιμοποιήσει το υλικό», εξήγησε ο κ. Μεϊμάρης.
Μέσα από το πρόγραμμα που “τρέχει” όλα αυτά τα χρόνια το Εργαστήριο έχει δημιουργήσει σταδιακά μια μεγάλη βάση ψηφιακών αφηγήσεων η οποία μπορεί να ιδωθεί κι ως μια ακτινογραφία της κοινωνίας μια δεδομένη χρονική στιγμή, όπως αυτή αποτυπώνεται από τις αφηγήσεις ανθρώπων της καθημερινότητας για θέματα της επικαιρότητας κι όχι μόνο. «Έχουμε ήδη συγκεντρώσει άνω των 1300 ιστοριών μέσα σε αυτά τα 12-13 χρόνια», σημείωσε καταλήγοντας ο κ. Μεϊμάρης.
Ψηφιακές αφηγήσεις για
τη Μικρασιατική Καταστροφή
Το πρόγραμμα για τις 100 ψηφιακές ιστορίες που δημιουργήθηκαν από πολίτες της ευρύτερης περιοχής της Ελευσίνας με θέμα την Καταστροφή του 1922 και οι οποίες προβάλλονται από τις 12 Απριλίου καθημερινά μεταξύ 8:45 και 9:00 στον τηλεοπτικό σταθμό της Βουλής των Ελλήνων, δημιουργήθηκε μέσα από τη συνεργασία του Συλλόγου Μικρασιατών Ελευσίνας με την Ομάδα Ψηφιακής Αφήγησης του Εργαστηρίου Νέων Τεχνολογικών στην Επικοινωνία, την Εκπαίδευση και τα ΜΜΕ του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκαν ψηφιακές ιστορίες από 100 ανθρώπους, που ζουν στην ευρύτερη περιοχή της Ελευσίνας, ηλικίας από 15 έως 89 ετών, απογόνους και μη Μικρασιατών, οι οποίοι μίλησαν για το τι σημαίνει το 1922 για τους ίδιους, εκατό χρόνια μετά τα δραματικά ιστορικά γεγονότα που σφράγισαν τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.
