Η φοροδιαφυγή είναι ένα παγκόσµιο φαινόµενο συνυφασµένο µε την οργάνωση ενός κράτους , αλλά και την αξιοπιστία που το κράτος εκπέµπει και εµπιστεύονται οι πολίτες. Βασική παράµετρος είναι οι σχέσεις εµπιστοσύνης µεταξύ κράτους και πολίτη που δύσκολα χτίζεται µια τέτοια σχέση και εύκολα χαλάει.
Με βάση το αρ. 66 του Ν. 4987/2022 (Κ.Φ.∆) φοροδιαφυγή διαπράττεται προκειµένου:
α) να αποφευχθεί η πληρωµή φόρου εισοδήµατος, ΕΝ.Φ.Ι.Α. ή ειδικού φόρου ακινήτων (Ε.Φ.Α.), να αποκρύπτονται από τα όργανα της Φορολογικής ∆ιοίκησης φορολογητέα εισοδήµατα από οποιαδήποτε πηγή ή περιουσιακά στοιχεία, ιδίως µε την παράλειψη υποβολής δήλωσης ή υποβάλλοντας ανακριβή δήλωση ή καταχωρίζοντας στα λογιστικά αρχεία εικονικές (ολικά ή µερικά) δαπάνες, ώστε να µην εµφανίζεται φορολογητέα ύλη ή να εµφανίζεται αυτή µειωµένη,
β) να αποφευχθεί η πληρωµή του Φ.Π.Α., του Φ.Κ.Ε., του φόρου ασφαλίστρων και των παρακρατούµενων και επιρριπτόµενων φόρων, τελών ή εισφορών, καθώς και η παραπλάνηση της Φορολογικής ∆ιοίκησης µε την παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών ή µε την αθέµιτη παρασιώπηση ή απόκρυψη αληθινών γεγονότων.
γ) να αποφευχθεί η πληρωµή φόρου πλοίων ή η ανακριβής απόδοση στο ∆ηµόσιο του φόρου αυτού.
Το δίκαιο και η ηθική σε ένα ευνοµούµενο κράτος είναι η συνεισφορά του κάθε πολίτη να είναι ανάλογη µε την οικονοµική του δυνατότητα.
Αν ένας πολίτης φοροδιαφεύγει , η διαφορά του φόρου που υποχρεούται να καταβάλει πρέπει να καλυφθεί από συνεπείς πολίτες ή το κράτος για να ανταποκριθεί στον προϋπολογισµό του πρέπει να καταφύγει σε δανεισµό µε τις γνωστές συνέπειες των τελευταίων χρόνων.
Για να µπορέσει να ελεγχθεί η φοροδιαφυγή το κράτος πρέπει να εξαντλήσει όλα τα σύγχρονα ηλεκτρονικά µέσα και επιπρόσθετα απαιτείται η εκπαίδευση των ελεγκτών µε σκοπό να επικεντρωθούν εκτός των άλλων και στην εφαρµογή φορολογικών διατάξεων και νόµων. Το κράτος δε χρειάζεται ούτε να απειλεί ούτε να εκφοβίζει τους πολίτες . Μια τέτοια πολιτική τροµάζει µόνο τους συνεπείς πολίτες.
Στα σύγχρονα κράτη ,οι κοινωνικές παροχές προς τους πολίτες είναι βασική προϋπόθεση να καλυφθούν από φόρους που εισπράττονται .Η αδυναµία του κράτους να υιοθετήσει πρακτικές για να απεµπολήσει την λογική της κοινής γνώµης «ο κλέψας του κλέψαντος» πρέπει να εγκαταστήσει νέες τεχνολογίες , να εναρµονίσει τεκµήρια διαβίωσης ,πλαστικό χρήµα, διασταύρωση στοιχείων για να πιστέψουν οι πολίτες ότι το κράτος κάνει µια σύγχρονη, δίκαιη και υγιή διαχείριση.
Η Φορολογική ∆ιοίκηση έχει υποχρέωση απέναντι στους συνεπείς φορολογούµενους να παρεµβαίνει όταν επωµίζονται φορολογικά βάρη και επιβαρύνσεις εκείνων που φοροδιαφεύγουν. Επίσης υποχρέωση της είναι να παρεµβαίνει απέναντι και σε δικαιούχους επιδοµάτων τα οποία πολλές φορές καταλήγουν σε συµπολίτες µας, που δεν τα έχουν στην πραγµατικότητα ανάγκη.
Αν το κράτος κάνει σωστή διαχείριση των φόρων που εισπράττει και αξιοποιούνται σωστά υπό µορφή κοινωνικών παροχών (παιδεία , υγεία, αµυντικές δαπάνες, βοήθεια και φορολογικά κίνητρα σε πολύτεκνες οικογένειες, δηµιουργία παιδικών σταθµών κ.λ.π.) τα έσοδα αυτά επιστρέφουν πάλι στην κοινωνία και στους πολίτες της.
Το κράτος επιβάλλεται να ανταµείψει τους συνεπείς πολίτες να παράσχει κίνητρα δίνοντας εκπτώσεις στις φορολογικές υποχρεώσεις τους και φυσικά να στηρίξει κάθε φυσικό ή νοµικό πρόσωπο που προσφέρει στην οικονοµία της χώρας µας.
Μακροπρόθεσµα να χτίσει φορολογική συνείδηση στους πολίτες µέσω διαφανών διαδικασιών στις κρατικές δαπάνες και στη βελτίωση ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών. Το σοβαρό πρόβληµα της φοροδιαφυγής στερεί από το κράτος πολύτιµους πόρους εσόδων που θα µπορούσαν να διοχετευθούν υπό µορφή κοινωνικών παροχών στους συµπολίτες µας .
Επιπρόσθετα, η φοροδιαφυγή στερεί τη δυνατότητα της µείωσης των φορολογικών συντελεστών σε φυσικά και νοµικά πρόσωπα, µε συνέπεια η µείωση αυτή θα βοηθούσε µακροπρόθεσµα στην ανάπτυξη επενδύσεων και τη σταθερή βελτίωση της οικονοµίας µας.
Η χώρα µας µε συντελεστή φορολογίας 22% στα νοµικά πρόσωπα βρίσκεται περίπου στο µέσο όρο των Ευρωπαϊκών κρατών, όταν η Μάλτα έχει φορολόγηση 35,6% η Πορτογαλία 31,5%, η Γερµανία 29,8%, η Ιταλία 27,85, Γαλλία και Ολλανδία 25,8%. Αντίστοιχα µε τους χαµηλότερους φορολογικούς συντελεστές ,είναι η Βουλγαρία στο 10%, η Κύπρος και Ιρλανδία 12,5%, η Κροατία 18%, Βρετανία, Πολωνία, Τσεχία και Σλοβενία 19%.
Στον ΦΠΑ, κατέχουµε την Πέµπτη θέση µε τον υψηλότερο συντελεστή 24%. Προηγούνται οι χώρες Ουγγαρία µε 27%, ∆ανία, Κροατία και Σουηδία µε 25%που σηµειωτέον οι χώρες αυτές είναι εκτός Ευρωζώνης. Οι χαµηλότεροι συντελεστές µε ΦΠΑ είναι το Λουξεµβούργο 17%, η Μάλτα 18% και ακολουθούν Γερµανία , Κύπρος και Ρουµανία µε 19% (Καθηµερινή 23 Απριλίου 2023).
Είναι σηµαντικό να αναφέρουµε ότι η χώρα µας έχει το χαµηλότερο συντελεστή µερισµάτων 5% και ακολουθεί η Σλοβακία µε 7%.
Η χώρα µας θα µπορούσε πράγµατι µε το φορολογικό συντελεστή που εφαρµόζει να γίνει πόλος έλξης επενδύσεων αλλά δυστυχώς η γραφειοκρατία σε διαχειριστικά διαδικαστικά θέµατα του ∆ηµοσίου Τοµέα αποτρέπουν σηµαντικό κοµµάτι ξένων επιχειρηµατιών να επενδύσουν στη χώρα µας.
*Ο Σταύρος Γ. Νικηφοράκης είναι Ορκωτός Ελεγκτής, Πρόεδρος ∆.Σ. APEX Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε.
