“Φως” σε πτυχές της ιδεολογικής και πολιτικής συγκρότησης του Ελευθερίου Βενιζέλου

Κρητικός επαναστάτης και συγχρόνως αστός εκσυγχρονιστής, μεταρρυθμιστής και οπαδός της μεγάλης ιδέας, αλλά και πολιτικός του ιδιώνυμου, ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε μια κορυφαία πολιτική προσωπικότητα με φιλελεύθερη ιδεολογία που έζησε σε μια εποχή μεγάλων διαιρέσεων και κοσμοϊστορικών γεγονότων και στην οποία άφησε ανεξίτηλα την πολιτική του σφραγίδα.
Αυτό επεσήμανε, μεταξύ άλλων, η αναπληρώτρια υπουργός Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων και καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου Σία Αναγνωστοπούλου κατά την παρουσίαση του συλλογικού τόμου «Ελευθέριος Βενιζέλος. Η διαμόρφωση της πολιτικής σκέψης του: ιδεολογικές αφετηρίες και επιρροές» που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος».
Το βιβλίο αποτελεί συνέκδοση του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» και του Ιδρύματος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και συγκεντρώνει κείμενα που φωτίζουν πτυχές της ιδεολογικής και πολιτικής συγκρότησης του μεγάλου Κρητικού πολιτικού.
ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ
Η κα Αναγνωστοπούλου χαρακτήρισε τον Βενιζέλο ως «δραματικό πολιτικό» καθώς –όπως είπε- έζησε σε μια εποχή μετάβασης και άντεξε στις μεγάλες προκλήσεις και δυσκολίες του καιρού του.
«Ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήταν ένας φιλελεύθερος πολιτικός που προώθησε την αστική δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα και παράλληλα έδωσε έμφαση στο κράτος πρόνοιας», σημείωσε η κα Αναγνωστοπούλου ενώ υπογράμμισε ακόμα τη συμβολή του στην οικοδόμηση του νέου ελληνικού πολιτισμού.
Επεσήμανε ακόμα ότι ο Βενιζέλος δεν φοβήθηκε τις συγκρούσεις που σημάδεψαν την εποχή του και υπογράμμισε ότι το σαφές ιδεολογικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αντιλαμβάνονταν και ερμήνευε την πολιτική και κοινωνική συγκυρία.
Η κα Αναγνωστοπούλου σημείωσε δε ότι αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο δεν επέτρεψε στον Βενιζέλο να “συνομιλήσει” με το εργατικό κίνημα και να κατανοήσει την καθοριστική επιρροή της Οκτωβριανής Επανάστασης στη διεθνή πολιτική σκηνή και την κοινωνία του 20ου αιώνα. Ωστόσο, επεσήμανε ότι ο Βενιζέλος ως μεγάλη πολιτική προσωπικότητα άφησε μια σημαντική πολιτική κληρονομιά για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε και αντεπεξήλθε στις συγκρούσεις που σφράγισαν την εποχή του.
ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΣΤΗΣ
Ο βουλευτής Επικρατείας και καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Φορτσάκης χαρακτήρισε τον Βενιζέλο «ρηξικέλευθο οραματιστή και πραγματιστή».
Ο κ. Φορτσάκης υπογράμμισε την καθοριστική συμβολή που έπαιξε στη διαμόρφωση της ιδεολογίας του Ελευθερίου Βενιζέλου το γεγονός ότι ανδρώθηκε στο επαναστατικό της Κρήτης εκείνης της εποχής το οποίο σημαδεύτηκε από τον πόθο για την ελευθερία.
Εξίσου σημαντικά στοιχεία, όπως τόνισε ο κ. Φορτσάκης, ήταν η νομική παιδεία την οποία έλαβε ο Βενιζέλος και η οποία τον βοήθησε να προχωρήσει αργότερα σε σημαντικές νομοθετικές και θεσμικές παρεμβάσεις, η γλωσσομάθειά του που του επέτρεψε να παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις και η καλή γνώση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και ιδίως του Θουκυδίδη και του Αριστοτέλη.
«Παράλληλα, ο Βενιζέλος δέχθηκε έντονες επιρροές από το πολιτικό ρεύμα του φιλελευθερισμού, ενός όμως φιλελευθερισμού που δεν ταυτίζονταν με μια αχαλίνωτη αγορά αλλά με την κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών, ενώ τον χαρακτήριζε ο κοινωνικός ριζοσπαστισμός με την έννοια της μέριμνας για κοινωνικά, οικονομικά κ.λπ. αδύνατους», σημείωσε ο κ. Φορτσάκης.
ΔΙΕΙΣΔΥΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
Η καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου και πρ. Βουλευτής Αντιγόνη Λυμπεράκη, υπογράμμισε την ικανότητα διεισδυτικής ανάλυσης που είχε ο Βενιζέλος και η οποία του επέτρεπε να κατανοεί τις αλλαγές που συντελούνταν στην εποχή του και να λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις.
«Ο Βενιζέλος των χρόνων της νίκης δεν χρειάζεται καμία υποστήριξη. Αυτός που είναι πιο χρήσιμος για εμάς σήμερα είναι ο Βενιζέλος των δεκαετιών ’20-’30 που έπρεπε με τα υλικά της καταστροφής να χτίσει μια νέα Ελλάδα. Αυτός ο Βενιζέλος είναι χρήσιμος, που κατάφερε να δει πέρα από το δράμα και τον πόνο, την ευκαιρία να φτιάξει ένα νέο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό αφήγημα», επεσήμανε η κα Λυμπεράκη, ενώ αναφερόμενη στα βασικά στοιχεία της ιδεολογίας του Βενιζέλου έκανε λόγο για τον φιλελευθερισμό, την εξωστρεφή και φιλοευρωπαϊκή αντίληψή του.
ΑΓΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ
Ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρ. υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης στην ομιλία του υποστήριξε ότι ο Βενιζέλος δεν χαρακτηρίζονταν ούτε ήταν περιχαρακωμένος σε ένα ιδεολογικό πλαίσιο.
«Ο Βενιζέλος δεν είχε κάποια συγκεκριμένη ιδεολογία. Ούτε χαρακτήριζε το κόμμα του το ιδεολογικό “μπετόν αρμέ” που βλέπουμε και σήμερα σε κόμματα. Ο Βενιζέλος είχε μια μεγάλη παιδεία και φιλοσοφική κατάρτιση και σίγουρα είχε την ικανότητα να παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις. Αυτό, όμως, που καθόρισε την πορεία του δεν ήταν η ιδεολογία του αλλά η βαθιά πίστη και η αγωνία του για την ανόρθωση της πατρίδας», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κ. Χριστοδουλάκης και πρόσθεσε την έμφαση που έδινε σε όλη του την πολιτική διαδρομή ο Βενιζέλος στο να συμμετέχει η Ελλάδα ενεργά στις διεθνείς πολιτικές εξελίξεις και να υπάρχει εσωτερικά οικονομική ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή.
ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΚΑΙ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Ο γενικός διευθυντής Ιδρύματος «Ελευθερίου Βενιζέλου» Νίκος Παπαδάκης, μιλώντας στους δημοσιογράφους, τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι μέσα από το βιβλίο αναδεικνύεται η ακράδαντη πίστη του Βενιζέλου στον φιλελευθερισμό, μια πίστη συνδεδεμένη με την εθνική αποκατάσταση της Ελλάδας.
Ο κ. Παπαδάκης επεσήμανε ακόμα ότι ο ίδιος ο Βενιζέλος τοποθετούσε τον εαυτό του στο ριζοσπαστικό ρεύμα, ενώ υπογράμμισε τις έντονες επιρροές που είχε δεχθεί ο μεγάλος Κρητικός πολιτικός από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό και τη γαλλική επανάσταση.