Φόβος

Πώς ξεριζώνεται ο φόβος; Είναι κοινωνικό ή βιολογικό φαινόμενο; Ο τρόμος υπήρχε ανέκαθεν στον άνθρωπο. Τον μετέτρεπε σε φοβισμένο ζώο, που δεν ήθελε να χάσει τα κεκτημένα του. Οι αρχαίοι Eλληνες πίστευαν ότι ο φόβος προέκυψε απ’ το ζεύγος του Θεού του πολέμου Aρη και της θεάς της ομορφιάς Αφροδίτης. Είχαν αποκτήσει τρία παιδιά τον Φόβο, τον Δείμο που και αυτός σημαίνει τρόμος και την Αρμονία. Φόβος λέγεται και ο κοντινότερος δορυφόρος του Aρη. Οι Σπαρτιάτες πειθαρχούσαν στο Φόβο θεό, αλλά όταν επεκράτησε η συμβίωση μεταξύ των ανθρώπων έπαψαν να φοβούνται τον Θεό και άρχισαν να φοβούνται τον άνθρωπο. Κατά τον Θουκυδίδη «ο αμοιβαίος φόβος είναι η μόνη αιτία που παρακινεί σε πιστή συμμαχία». Αυτό δεν κάνουμε τώρα; Να συμμαχούμε με το δίδυμο Τσιόδρα – Χαρδαλιά. Αντιδρούμε μπροστά στον κίνδυνο, πραγματικό, φανταστικό ή υπερβολικό.
Ο φόβος είναι πράγματι αρχέγονος. Πίστευαν ότι είναι στιγμιαίος και ότι μετέτρεπε τον άνθρωπο σε τρομαγμένο ζώο μήπως χάσει τα κεκτημένα του. Oταν προερχόταν από πραγματικούς κινδύνους, μετά την πάροδό τους εξαφανίζετο. Oταν όμως ήταν φανταστικός, τότε παρέμενε. Μπορεί να σου “κόβει τα ύπατα”, να σου παγώνει το αίμα, αλλά αποβάλλεται όταν τελειώσει ο κίνδυνος, όπως μετά την καταιγίδα ακολουθεί ηλιοφάνεια ή μετά το σεισμό η ηρεμία. Η ζωή όμως υπερισχύει του φόβου, ο οποίος είναι, ως βιολογική αντίδραση, άμυνα του οργανισμού.
Αλίμονο αν ο φόβος διαχέεται απ’ την εξουσία και είναι συνεχής. Τότε μηδενίζονται τα συναισθήματα αλληλεγγύης και τίποτα δεν μπορεί να τον αποδιώξει. Μιλάμε για τον φόβο του θανάτου, που είναι κυρίαρχος όλων των άλλων που τον προκαλούν, δηλαδή της μοναξιάς, της απόρριψης, της χλεύης, της αποτυχίας κ.ά., που συνήθως περνούν απαρατήρητα.
Φοβούμεθα τον νόμο που ψηφίστηκε απ’ την εξουσία, για τα συμφέροντα του λαού. Στον φόβο βασίζονταν και πίσω απ’ αυτόν κρύπτονται οι ισχυροί, βοηθούμενοι απ’ τους διανοούμενους. Εχουμε και τις φοβίες μέρος του φόβου. Αυτές τις διώχνουμε εύκολα, αυτόν πολύ δύσκολα. Οι επιστήμονες προσπαθούν με ορισμούς να τον δικαιολογήσουν, αλλά αυτοί φοβούνται περισσότερο, διότι πιστεύουν ότι ο διαλογισμός μεταξύ καλών και κακών είναι δημιούργημά του. Ολοι γνωρίζουν πολύ καλά, ότι παντού υπάρχει φόβος, εκτός από τη “μήτρα της μάνας”, ο οποίος κάνει την εμφάνισή του όταν αρχίζουν και ωριμάζουν οι νοητικές λειτουργίες. Θα μου πείτε οι επιστήμονες δεν ένιωσαν φόβο; Και γιατί βασίζονται σ’ αυτόν; Απλώς για να κατανικηθεί, τον επεξηγούν στον κόσμο. Οι πολιτικοί βρίσκονται υπό την επήρειά του. Ελλοχεύει μέσα τους και τους κάνει ν’ ανακαλύπτουν μηχανισμούς διατήρησης της εξουσίας, που κέρδισαν μ’ αυτόν.
Οι άνθρωποι τούτη την εποχή κινδυνεύουν να πεθάνουν. Προσπαθούν απεγνωσμένα ν’ αποβάλλουν το φόβο. Το ευκταίο θα ήταν να μην τα βλέπουμε όλα “μαύρα”. Ας αντισταθούμε στην εξουσία του φόβου, ο οποίος υπαρκτός ή όχι, δεν αποβάλλεται με ξόρκια και μαγγανείες, αλλά με τη θέληση. Για να μην τρελαθούμε στο τέλος!