Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι FRAXINUS Exelsior (Φράξινος η υψηλή). Την συναντούμε με τις ονομασίες Φράξος, Μέλιος, Μέλεγος του Διοσκουρίδου. Ανήκει στην οικογένεια των Ελαιωδών. Συγγενικά του είδη είναι η F. Americana (αμερικανικό λευκός φράξος) και η F. Chinensis, F.ornus (Φράξος ο όρνος, μικρός φράξος).
Δασικό δένδρο, φυλλοβόλο, με δυνατό ριζικό σύστημα. Φλοιός λείο και τεφρός, που ρυτιδώνεται με την ηλικία. Έχει φύλλα σύνθετα, λογχοειδή, οξέα, μήκους 20-25 εκατοστά. Φυλλάρια οδοντωτά, λογχοειδή, βαθυπράσινα. Οφθαλμοί μαύροι. Τα φύλλα ανοίγουν στο τέλος της άνοιξης και πέφτουν στις αρχές του φθινοπώρου.Τα άνθη του είναι τακτοποιημένα κατά θυσανοβότρυς μελανά, περίπου χωρίς κάλυκα και πολλές φορές και στεφάνη. Φτάνει σε ύψος τα 30 μέτρα. Ο καρπός του είναι κάρυο, που χαρακτηριστικά επιμηκύνεται με ένα στενό φτερό, κιτρινοκαστανό με ένα σπέρμα. Βρίσκεται σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα σε Ήπειρο, Πίνδο, Όσσα, Οίτη, σπάνια μέσα σε δάση. Συνήθως βρίσκεται σε βραχώδεις πλαγιές. Απαιτεί έδαφος θρεπτικό και υγρό. Έχει ανάγκη από λίγη θερμοκρασία και ανώτερο βαθμό υγρασίας, είναι φιλόφωτο είδος και αναπτύσσεται εύκολα.
Το ξύλο της χρησιμοποιείται πολύ, γιατί είναι συμπαγές και ελαστικό, χρήσιμο προ παντός στην επιπλοποιία και την τορνευτική. Η φλούδα του είναι βιρσοδεψική και βαφική, γιατί δίνει χρώμα μαύρο-μπλε ανεξίτηλο και φαρμακευτική.
Ιστορικά στοιχεία
Σύμφωνα με την μυθολογία στο δένδρο αυτό ζούσαν οι νύμφες Μελίες ή Μελιάδες, εξ ού και η ονομασίες του Μελιός ή Μέλεγος.
Ο φλοιός του Φράξινου χρησιμοποιούταν από τα παλιά χρόνια για την αντιμετώπιση της ελονοσίας ως υποκατάστατο της κινχόνης. Εδώ και χρόνια όμως τράβηξε την προσοχή κάποιων ερευνητών, όντας συστατικό ενός αποτελεσματικού αντιφλεγμονώδους φαρμάκου (το οποίο αποτελείται από φλοιό Φράξου, αναμεμιγμένο με ένα τμήμα του δένδρου Populus tremula και το βότανο Σολιντάγκο (Solodago virgaurea).
Ο πράσινος Φράξος χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για την κατασκευή του καμπυλωτού ταβανιού των τροχόσπιτων των τσιγγάνων.
Συστατικά – χαρακτήρας
Ο φλοιός περιέχει γλυκοσίδια (φραξίνη, φραξετόλη και ρουτίνη), κουμαρίνες, φλαβονοειδή και τανίνες. Επιπλέον περιέχει σάκχαρα, ρητίνες και μηλικό οξύ.
Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει Μάρτιο και Aπρίλιο. Για θεραπευτικούς λόγους χρησιμεύουν τα φύλλα τα οποία συλλέγονται Μάιο και Ιούλιο, αφαιρούν το κεντρικό νεύρο και αποξηραίνεται. Η φλούδα συλλέγεται Μάρτιο και Απρίλιο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Δρα ως καθαρτικό, στυπτικό, αντιφλεγμονώδες και διουρητικό.
Τα φύλλα χρησιμεύουν σε αρθρίτιδες και ρευματισμούς. Οι φλούδες σε διαλείποντες πυρετούς και είναι τονωτικές.
Παρασκευή και δοσολογία
Τα φύλλα παρασκευάζονται ως έγχυμα. Σε ένα φλιτζάνι νερό βάζουμε δύο κουταλιές του καφέ φύλλα. Παίρνουμε δύο φλιτζάνια την ημέρα. Την ίδια χρήση έχουν και οι σπόροι. Η φλούδα παρασκευάζεται ως αφέψημα. Σε ένα φλιτζάνι νερό βάζουμε μία κουταλιά του καφέ βότανο και το βράζουμε 10 λεπτά. Αν κονιορτοποιήσουμε την φλούδα μπορούμε να την πιούμε με λίγο κρασί.
Προφυλάξεις
Δεν έχουν αναφερθεί παρενέργειες.
Y.Γ: Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.
Επίσης αν κάποιος φίλος αναγνώστης γνωρίζει οποιαδήποτε θεραπευτική ιδιότητα βοτάνου του τόπου μας που δεν είναι ευρέως γνωστή ή έχει κάποιο ερώτημα μπορεί να το απευθύνει στην ηλεκτρονική διεύθυνση dianthοs@otenet.gr
