Βιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονοµασία του βοτάνου είναι FRAXINUS Exelsior (Φράξινος η υψηλή). Τη συναντούµε µε τις ονοµασίες Φράξος, Μέλιος, Μέλεγος του ∆ιοσκουρίδου. Ανήκει στην οικογένεια των Ελαιωδών. Συγγενικά του είδη είναι η F. Americana (αµερικανικό λευκός φράξος) και η F. Chinensis, F.ornus (Φράξος ο όρνος, µικρός φράξος).
∆ασικό δένδρο, φυλλοβόλο, µε δυνατό ριζικό σύστηµα. Φλοιός λείο και τεφρός, που ρυτιδώνεται µε την ηλικία. Έχει φύλλα σύνθετα, λογχοειδή, οξέα, µήκους 20-25 εκατοστά. Φυλλάρια οδοντωτά, λογχοειδή, βαθυπράσινα. Οφθαλµοί µαύροι. Τα φύλλα ανοίγουν στο τέλος της άνοιξης και πέφτουν στις αρχές του φθινοπώρου.Τα άνθη του είναι τακτοποιηµένα κατά θυσανοβότρυς µελανά, περίπου χωρίς κάλυκα και πολλές φορές και στεφάνη. Φτάνει σε ύψος τα 30 µέτρα. Ο καρπός του είναι κάρυο, που χαρακτηριστικά επιµηκύνεται µε ένα στενό φτερό, κιτρινοκαστανό µε ένα σπέρµα. Βρίσκεται σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα σε Ήπειρο, Πίνδο, Όσσα, Οίτη, σπάνια µέσα σε δάση. Συνήθως βρίσκεται σε βραχώδεις πλαγιές. Απαιτεί έδαφος θρεπτικό και υγρό. Έχει ανάγκη από λίγη θερµοκρασία και ανώτερο βαθµό υγρασίας, είναι φιλόφωτο είδος και αναπτύσσεται εύκολα.
Το ξύλο της χρησιµοποιείται πολύ, γιατί είναι συµπαγές και ελαστικό, χρήσιµο προ παντός στην επιπλοποιία και την τορνευτική. Η φλούδα του είναι βιρσοδεψική και βαφική, γιατί δίνει χρώµα µαύρο-µπλε ανεξίτηλο και φαρµακευτική.
Ιστορικά στοιχεία
Σύµφωνα µε την µυθολογία στο δένδρο αυτό ζούσαν οι νύµφες Μελίες ή Μελιάδες, εξ ού και η ονοµασίες του Μελιός ή Μέλεγος.
Ο φλοιός του Φράξινου χρησιµοποιούταν από τα παλιά χρόνια για την αντιµετώπιση της ελονοσίας ως υποκατάστατο της κινχόνης. Εδώ και χρόνια όµως τράβηξε την προσοχή κάποιων ερευνητών, όντας συστατικό ενός αποτελεσµατικού αντιφλεγµονώδους φαρµάκου (το οποίο αποτελείται από φλοιό Φράξου, αναµεµιγµένο µε ένα τµήµα του δένδρου Populus tremula και το βότανο Σολιντάγκο (Solodago virgaurea).
Ο πράσινος Φράξος χρησιµοποιούνταν παραδοσιακά για την κατασκευή του καµπυλωτού ταβανιού των τροχόσπιτων των τσιγγάνων.
Συστατικά – χαρακτήρας
Ο φλοιός περιέχει γλυκοσίδια (φραξίνη, φραξετόλη και ρουτίνη), κουµαρίνες, φλαβονοειδή και τανίνες. Επιπλέον περιέχει σάκχαρα, ρητίνες και µηλικό οξύ.
Άνθιση – χρησιµοποιούµενα µέρη – συλλογή
Ανθίζει Μάρτιο και Απρίλιο. Για θεραπευτικούς λόγους χρησιµεύουν τα φύλλα τα οποία συλλέγονται Μάιο και Ιούλιο, αφαιρούν το κεντρικό νεύρο και αποξηραίνεται. Η φλούδα συλλέγεται Μάρτιο και Απρίλιο.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
∆ρα ως καθαρτικό, στυπτικό, αντιφλεγµονώδες και διουρητικό.
Τα φύλλα χρησιµεύουν σε αρθρίτιδες και ρευµατισµούς. Οι φλούδες σε διαλείποντες πυρετούς και είναι τονωτικές.
Παρασκευή και δοσολογία
Τα φύλλα παρασκευάζονται ως έγχυµα. Σε ένα φλιτζάνι νερό βάζουµε δύο κουταλιές του καφέ φύλλα. Παίρνουµε δύο φλιτζάνια την ηµέρα. Την ίδια χρήση έχουν και οι σπόροι. Η φλούδα παρασκευάζεται ως αφέψηµα. Σε ένα φλιτζάνι νερό βάζουµε µία κουταλιά του καφέ βότανο και το βράζουµε 10 λεπτά. Αν κονιορτοποιήσουµε την φλούδα µπορούµε να την πιούµε µε λίγο κρασί.
Προφυλάξεις
∆εν έχουν αναφερθεί παρενέργειες.
