«Φρένο» στις συνεχείς παρατάσεις που δίνει η Πολιτεία στο διάστημα παραγραφής των φορολογικών ελέγχων και κυρώσεων βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας, με συνέπεια να απειλούνται να βρεθούν «στον αέρα» πάρα πολλές σχετικές πράξεις αλλά και πρόστιμα που επιβάλλουν οι αρμόδιες φορολογικές Aρχές.
Με απόφαση που αναμένεται να λειτουργήσει ως βραδυφλεγής βόμβα το Aνώτατο Δικαστήριο δέχεται ουσιαστικά ότι δεν μπορεί να επικρέμαται επ’ άπειρον η «δαμόκλειος σπάθη» του φορολογικού ελέγχου και των κυρώσεων μέσα από διαρκείς ανανεώσεις του χρόνου παραγραφής και με τις αλλεπάλληλες δικαιολογίες που επικαλείται το κράτος για δυσχέρειες του ελέγχου, λόγω έλλειψης προσωπικού, αναδιοργάνωσης ή συγχώνευσης υπηρεσιών, μη ολοκλήρωσης μηχανογραφικών συστημάτων, εφεδρείας κ.λπ.
Με δύο δικαστικές αποφάσεις-σοκ αμφισβητούνται οι παρατάσεις που δόθηκαν σε συγκεκριμένους ελέγχους, «σπρώχνοντας» την επιβολή των κυρώσεων και πέραν των αρχικά προβλεπομένων από τη νομοθεσία χρονικών ορίων της παραγραφής, που προσδιορίζεται ως 5ετής ή 10ετής (ανάλογα με τις ελεγχόμενες πράξεις και τις αξιώσεις του Δημοσίου).
Το Β’ τμήμα ΣτΕ (φορολογικό), δικαιώνοντας ομόφωνα σε μείζονα σύνθεση τον πρώην αντιπρόεδρο της Βουλής, Αλ. Μητρόπουλο, και άλλον έναν δικηγόρο, έκρινε ότι έχουν παραγραφεί οι αξιώσεις που πρόβαλε το Δημόσιο εναντίον τους για ενέργειες και παραλείψεις που αφορούσαν το οικονομικό έτος 1999, καθώς η επιβολή κυρώσεων και προστίμων σε βάρος τους δεν μπορούσε να στηριχθεί στις αλλεπάλληλες ετήσιες νομοθετικές παρατάσεις του χρόνου παραγραφής (της 10ετούς), που δόθηκαν με πανομοιότυπες διατάξεις το 2010, το 2011, το 2012 κ.ο.κ.
Στις συγκεκριμένες υποθέσεις το ΣτΕ, ανατρέποντας αντίθετες αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών και αποκρούοντας τους ισχυρισμούς του Δημοσίου που υπεραμύνθηκε των κυρώσεων, έκρινε ότι με τη λήξη του 2010 είχαν παραγραφεί οι αξιώσεις του Δημοσίου και γι’ αυτό ακύρωσε τις πράξεις επιβολής προστίμων.
Νομικοί κύκλοι τόνιζαν ότι η δικαστική απόφαση 1623/16 ανοίγει στην πράξη τον δρόμο για να αμφισβητήσουν πολλές χιλιάδες φορολογουμένων που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση το «κυνήγι» της Εφορίας που δέχονται «ετεροχρονισμένα» για παλαιότερα οικονομικά έτη, επειδή οι φορολογικές Αρχές πληροφορήθηκαν πολύ αργότερα την ύπαρξη κάποιων άγνωστων σε εκείνες περιουσιακών στοιχείων του ελεγχομένου, με συνέπεια να χρειαστεί να τον ξαναψάξουν.
Τέτοιοι έλεγχοι γίνονται συνήθως τα τελευταία χρόνια με αφορμή τις κάθε είδους λίστες που φτάνουν κατά καιρούς στις αρμόδιες ελεγκτικές Αρχές και αφορούν εμβάσματα εξωτερικού, ιδιοκτήτες ακινήτων, μεγαλοκαταθέτες κ.λπ.
Τα Διοικητικά Εφετεία, αντιμετωπίζοντας σωρεία τέτοιων προσφυγών με παρατάσεις του χρόνου παραγραφής (η συνήθης είναι 5ετής και κατ’ εξαίρεση γίνεται 10ετής για έκδοση εικονικών και πλαστών στοιχείων, κλπ.), διχάστηκαν, αφού άλλα έκριναν συνταγματικές και νόμιμες τις παρατάσεις, ενώ άλλα έθεσαν ζήτημα παραβίασης συνταγματικών κανόνων.
Παραπέμποντας το ζήτημα σε μείζονα σύνθεση λόγω σπουδαιότητας, το Β’ Τμήμα (πρόεδρος Ειρ. Σαρπ, εισηγήτρια Κ. Λαζαράκη) δέχθηκε κατ’ αρχάς ότι οι φορολογικές Αρχές μορούν να επανέλθουν και να διενεργήσουν επαναληπτικό έλεγχο για την ίδια χρήση επιβάλλοντας πρόστιμο, εφόσον προκύψουν νεότερα στοιχεία.
Ταυτόχρονα, όμως, το ΣτΕ «άγγιξε» το ζήτημα της παραγραφής και των συνεχών παρατάσεών της, τονίζοντας ότι οι συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της ασφάλειας του δικαίου και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος επιβάλλουν τη σαφήνεια και την προβλέψιμη εφαρμογή διατάξεων που μπορούν να έχουν σοβαρές οικονομικές επιπτώσεις στους ενδιαφερομένους.
Οι αιτιάσεις
Σύμφωνα με το ΣτΕ:
• Δεν μπορεί να τίθεται εν αμφιβόλω επ’ αόριστον η κατάσταση του φορολογουμένου και για τον καταλογισμό παραβάσεων και την επιβολή κυρώσεων (πρόστιμα κ.λπ.) πρέπει να εφαρμόζεται προθεσμία παραγραφής ορισμένη εξ αρχής και επαρκώς προβλέψιμη, η οποία μόνο κατ’ εξαίρεση μπορεί να παραταθεί.
• Η παραγραφή πρέπει να έχει συνολικά εύλογη διάρκεια, με βάση τη συνταγματική αρχή της αναλογικότητας, ώστε να επιτρέπει τον αποτελεσματικό έλεγχο των φορολογουμένων, χωρίς όμως και να ενθαρρύνει την απραξία των φορολογικών Αρχών.
• Ο χρόνος της παραγραφής πρέπει να μην αφήνει τους φορολογουμένους έκθετους σε μακρά περίοδο ανασφάλειας δικαίου (που αποτελεί παράγοντα αποτρεπτικό για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων με δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη, γενικότερα, και της εθνικής οικονομίας).
• Δεν πρέπει επίσης να τους αφήνει έκθετους στον κίνδυνο να μην μπορούν πλέον να αμυνθούν κατάλληλα απέναντι στον σχετικό έλεγχο, λόγω παρέλευσης μακρού χρονικού διαστήματος από το γεγονός που γέννησε τη φορολογική υποχρέωση και την απόκτηση του περιουσιακού οφέλους, που διέφυγε τη φορολόγηση (σ.σ.: συχνά οι τράπεζες αδυνατούν να παράσχουν στοιχεία παλαιότερα για τέτοιους ελέγχους και ο φορολογούμενος αδυνατεί να θυμάται ή να συγκρατεί στοιχεία για όλες τις συναλλαγές κ.λπ.), ενώ δεν πρέπει να αφήνει και το Δημόσιο έκθετο στον κίνδυνο να μην μπορεί να εισπράξει τυχόν βεβαιούμενα ποσά προστίμων.
Με τους νόμους 3888/10, 4002/11, 4098/12 κ.λπ. δόθηκαν ετήσιες παρατάσεις έως τα τέλη του 2011, του 2012, του 2013 αντίστοιχα, για την παραγραφή, με την επίκληση αντικειμενικών δυσχερειών για την ολοκλήρωση των ελέγχων (λόγω του μεγάλου αριθμού των παραγραφομένων υποθέσεων, της τεράστιας έλλειψης προσωπικού, της αναδιάρθρωσης υπηρεσιών, της συγχώνευσης ΔΟΥ κ.λπ.), κάτι που συνέβη επίσης με παρεμφερείς ρυθμίσεις και της αμέσως προηγούμενης δεκαετίας.
Κατά το ΣτΕ, η παράταση της 10ετούς παραγραφής δεν μπορούσε να αφορά τις κυρώσεις.
Στον Αλ. Μητρόπουλο επιβλήθηκε αρχικά πρόστιμο 942.136 ευρώ για δικηγορική αμοιβή που φέρεται να έλαβε στο εξωτερικό για χειρισμό υπόθεσης περιουσιακού συμβιβασμού μεταξύ κληρονόμων στις ΗΠΑ. Τα 750.000 δολάρια επαναπατρίστηκαν με ευνοϊκές ρυθμίσεις και το Δ. Εφετείο είχε περιορίσει σε 375.329 ευρώ το πρόστιμο, που τώρα ακυρώθηκε λόγω παραγραφής.
ΠΗΓΗ: ethnos.gr
